Premier Brian Cowen van Ierland gooide vorige week de handdoek. Hij kan de crisis niet de baas. Er volgen vervroegde verkiezingen.
De Ierse eerste mi-nister of taoiseach Brian Cowen zit op een roetsjbaan naar het onvermijdelijke einde. Bij de vervroegde verkiezingen op 11 maart wordt hij ongetwijfeld genadeloos afgeserveerd. Cowen is dan ook de minst populaire Ierse regeringsleider ooit. Zijn republikeinse centrumpartij Fianna Fail is in de peilingen gezakt tot 14 procent. Het onderzoeksinstituut ESRI heeft berekend dat tegen 2012 100.000 geschoolde jongeren het land verlaten. Cowen was een onderlegd minister. Hij doorliep zowat alle departementen en was vicepremier onder Charles Haughey, die hij in 2008 opvolgde. Hij wordt het onverbiddelijke slachtoffer van de logica die een offer eist als de economie instort. De bankencrisis heeft hem gekruisigd.
Nu blijkt dat hij de Anglo Irish Bank als minister van Financiën nog met een staatswaarborg de hand boven het hoofd hield, toen de vastgoedbubbel barstte. Hij betreurt de niet-ingevoerde banktaks om de noodmaatregelen te schragen, waarmee hij de rampzalige gevolgen van de bankencrisis had moeten bestrijden. In 2009 en 2010 overleefde hij nipt twee moties van wantrouwen. De derde is onlangs door Labourleider Eamon Gilmore ingeleid, en wordt mogelijk nog gepasseerd door een motie van de grootste oppositiepartij, de Fine Gael van – de wellicht nieuwe taoiseach – Enda Kenny. Die wou het onmiddellijke ontslag van de regering, maar uiteindelijk was de eigen coalitiepartner Groen iedereen voor.
Cowen heeft tot de laatste snik gesparteld. Hij moest uiteindelijk buigen voor druk van de Europese Unie en het Internationaal Monetair Fonds, en een steunpakket van 85 miljard euro aanvaarden om Ierland niet in een Grieks moeras te laten verzinken. Dat hij krampachtig vasthoudt aan de macht, heeft alles te maken met de draconische besparingsmaatregelen, goed voor zes miljard in de begroting, waarvan het sluitstuk, de financieringswet, nog moet worden goedgekeurd door het parlement. Maar het is erg snel gegaan. Zijn eigen judas, minister van Buitenlandse Zaken Micheál Martin, nam ontslag, omdat hij niet met Cowen als boegbeeld naar de stembus wou. Vijf andere ministers volgden, en de groene coalitiepartner nam de vervangingen niet. Die eiste en kreeg een concrete verkiezingsdatum, maar het was te laat en te weinig.
Het ontbindingsproces eindigt straks met Cowens Golgotha. Hij hoopt nog wel kandidaat te zijn in zijn kieskring, maar de gieren hangen al in de lucht. Dan rest hem alleen nog zijn geliefkoosde Guinness. Want zijn ontslag als partijleider van Fianna Fail maakte hij niet in het Volkshuis bekend, wel in een chic hotel. De gelovigen wachten de catacomben. Als echte ‘Soldaten van het Lot’ – de naam van hun partij.
Lukas De Vos
