Door zijn aanhang te doen scanderen dat ze minder Marokkanen willen, heeft PVV-leider Geert Wilders zichzelf politiek buitenspel gezet, zegt Rob Wijnberg, hoofdredacteur van het Nederlandse journalistieke platform De Correspondent.
Waarom ontstaat nu pas verontwaar-diging over Wilders’ uitspraken?
ROB WIJNBERG: Voor het eerst zei Wilders rechttoe rechtaan dat hij één specifieke bevolkingsgroep wil verkleinen. Vroeger hield hij altijd een slag om de arm door het over ‘de islam’ te hebben, of door Marokkanen te associëren met ‘crimineel’. Dat hij het nu zo expliciet over ‘minder Marokkanen’ had, heeft bij velen een gevoelige snaar geraakt.
Is er afgelopen week ook echt iets veranderd in de Nederlandse politiek?
WIJNBERG: De reactie bij zijn kiezers moeten we afwachten. Nieuw is wel dat nu ook de liberale VVD en het christendemocratische CDA niet meer met Wilders willen samenwerken, naast de linkse partijen, die dat al veel langer weigeren. Bij het CDA was er al grote verdeeldheid over samenwerking met de PVV, maar ze maakten in 2010 toch nog een regering met gedoogsteun van Wilders. Dat kan nu niet meer. De kans dat Wilders op eender welk politiek niveau nog invloed kan uitoefenen, is heel klein geworden. Hij heeft zichzelf politiek buitenspel gezet. Nieuw is ook dat meerdere politici uit onvrede uit de PVV gestapt zijn, onder wie de lijsttrekker voor Europa.
Komt er een cordon sanitaire, zoals rond het Vlaams Belang in België?
WIJNBERG: Niemand wil er dat etiket op plakken, omdat het anders lijkt alsof de PVV op ondemocratische wijze verboden wordt. Maar als geen enkele partij nog met Wilders wil samenwerken, komt het wel neer op een cordon.
U schreef zelf: ‘Mark Rutte, je bent de slapste zak hooi die ik ooit mijn minister-president mocht noemen.’ Waarom?
WIJNBERG: De bewoordingen waarin Rutte afstand nam van Wilders waren flauw. Ik wou meer boosheid horen. Maar dat is typisch voor de Nederlandse politieke cultuur. Ze zeggen wel ‘Ik neem afstand in de felst mogelijke bewoordingen’, maar die felle woorden hoor je uiteindelijk niet.
Moet Wilders juridisch aangepakt worden?
WIJNBERG: Nee. Ik ben een fundamentalist van de vrije meningsuiting. Hoe groter die is, hoe beter, en zelfs deze uitspraken vallen daaronder. Er is vooral een morele grens overschreden, en dat moeten we laten horen door de vrijheid van meningsuiting zelf maximaal te gebruiken. De demonstraties die ik nu in Amsterdam zie, zijn een betere optie dan een rechtszaak.
Wat zegt dit verhaal over Nederland?
WIJNBERG: Dat een meerderheid van de Nederlanders zegt: ‘Deze route moeten we vooral niet bewandelen.’ Een groeiend fenomeen kun je de PVV niet noemen. Ze deden maar in twee gemeenten mee bij de lokale verkiezingen, en in beide zijn ze erop achteruitgegaan. In dat zaaltje waar Wilders de uitspraak deed, zat ook maar honderd man. Een enorme beweging is dat niet. Veel mensen kunnen zich niet meer vinden in de klassieke partijen, dat wel, maar daarom vinden ze nog niet dat er minder Marokkanen moeten zijn.
Thomas Verbeke
‘De kans dat Wilders op eender welk politiek niveau nog invloed kan uitoefenen, is heel klein geworden.’
