De Zuid-Chinese Zee wordt hét geopolitieke strijdperk van de komende jaren, betoogt de invloedrijke Amerikaanse journalist Robert Kaplan in Het Aziatische kruitvat.
Robert Kaplan hamert al langer op het belang van zeeën voor de wereldpolitiek. Maar waarom is net de Zuid-Chinese Zee zo essentieel voor de wereld? ‘We leven in een Aziatische globalisering, waarvoor consumentengoederen massaal verscheept worden. Het gevolg is druk Aziatisch maritiem verkeer, en de belangrijkste vaarroutes lopen dwars door de Zuid-Chinese Zee. Als nieuwe wereldmacht wil China zijn macht vooral op zee tonen; het claimt momenteel 80 procent van de Zuid-Chinese Zee. Daardoor komen er conflicten met de historische claims van Maleisië, Vietnam, en de Filipijnen. Het leidt ook tot een ongeziene wapenwedloop tussen de omliggende landen. Iedereen schaft oorlogsbodems, gevechtsvliegtuigen en onderzeeërs aan.
Kan China die claim volhouden?
KAPLAN: Nee. Zolang de Amerikaanse lucht- en zeemacht aanwezig zijn in de regio om hun bondgenoten te steunen, zal China weerwerk krijgen. Als de VS zich ooit militair zouden terugtrekken, zou de spanning wel érg hoog oplopen. Tussen China en Japan is de toon overigens nu al agressief.
U dicht Vietnam een sleutelrol toe.
KAPLAN: Vietnam is de belangrijkste uitdager van China. Het heeft een grote bevolking, ligt strategisch langs de kustlijn van de Zuid-Chinese Zee, het nationalisme is er sterk, en het heeft een sterk leger. Als de Chinezen Vietnam onder de duim kunnen houden, zijn ze al een heel eind op weg om de hele regio te controleren. Nu al patrouilleren ze in de Vietnamese territoriale wateren.
Waarom zijn de Verenigde Staten militair zo sterk aanwezig in het gebied?
KAPLAN: De Amerikaanse handelsbelangen zijn er enorm, en met China en Japan liggen er twee van de grootste economieën ter wereld in de buurt. Voor de Amerikanen is dit het belangrijkste gebied ter wereld, waar ze de vaarroutes vrij willen houden. De Aziatische landen weten dat ze zonder de VS niet tegen China opkunnen en vragen nog méér Amerikaanse aanwezigheid. Maar daar hebben de VS het geld niet voor.
Maar een oorlog komt er niet van?
KAPLAN: Ik voorspel een meer nerveuze, complexe wereld, maar niet noodzakelijk militaire conflicten. Daar heeft niemand belang bij. Ook China wil invloed winnen in de regio zonder een schot te lossen. De Chinese zeemacht kan de Amerikaanse niet aan in een direct conflict, dat weten de Chinezen ook.
Robert Kaplan, Het Aziatische kruitvat, Spectrum, 19,99 euro, 259 blz.
Thomas Verbeke
De Chinese zeemacht kan de Amerikaanse niet aan in een direct conflict, dat weten de Chinezen ook.’
