De Chinese regering wil dat meer mensen naar de stad verhuizen. Dat betekent ook: meer steden. Met dat megaproject in zicht heeft de wereldmacht besloten om enkele milieuproblemen aan te pakken. De ecosteden schieten als paddenstoelen uit de grond.
Mevrouw Tan heeft net boodschappen gedaan. Met twee plastic tassen vol prei en kool komt ze tussen de marktkramen vandaan. Haar zoontje danst om haar heen. Ze is naar Tianjin Ecostad verhuisd vanwege de kinderen, vertelt ze. Ze gaat niet uit werken, haar man heeft een transportbedrijfje. Buiten is het stil. Heel stil. Brede wegen door de nieuwe stad, die over zes jaar 30 vierkante kilometer groot moet worden. Drie vierkante kilometer daarvan is zo goed als af: appartementencomplexen, een stadhuis en sinds kort ook een winkelstraat. Zes jaar na de start van het project wonen er in Tianjin Ecostad 10.000 mensen. Dat moeten er 350.000 worden.
Overal in China worden ecosteden gebouwd. Momenteel woont 54 procent van de Chinezen in een stad. Tegen 2020 moet dat 60 procent zijn, besloot het centrale comité van de Communistische Partij in maart. De beste manier om binnenlandse consumptie te stimuleren is verstedelijking, staat in het plan. En dan het liefst op een duurzame manier.
Want met de trek naar de stad staat China voor nieuwe problemen. Op het gebied van leefbaarheid heeft de overheid het een en ander op te lossen: luchtkwaliteit staat op nummer één, maar ook de vervuilde grond is een probleem. Architect Neville Mars deed onderzoek naar ecosteden. ‘De hele oppervlakte van China is extreem vervuild’, zegt Mars. ‘Als je een duurzame stad wilt bouwen, zul je moeten beginnen met een grootschalige schoonmaakoperatie, want biologische groenten verbouwen op vervuilde grond heeft natuurlijk geen zin.’
De doelstellingen zijn niet min. De grond waarop Tianjin Ecostad gebouwd wordt, was een giftige woestenij. Nu kun je het water uit de kraan bijna drinken. En waar de regering over zes jaar 15 procent duurzame energie in haar energiemix wil, streeft Tianjin naar 20 procent. Langs de rand van het zakencentrum staat een lange rij zonnepanelen, en alle appartementencomplexen hebben panelen op het dak. Het douchewater wordt verwarmd door de zon en door warmtepompen. Aan de rand van de stad, in het brakke land op weg naar Tianjin, staan windturbines. Regenwater wordt opgevangen en gebruikt om het land te besproeien. De bewoners wordt geleerd hoe ze hun afval moeten scheiden en op welke manier ze de CO2-uitstoot kunnen verminderen.
Tianjin lijkt een van de meer succesvolle ecosteden. Andere groots opgezette, duurzame nieuwbouwprojecten liggen stil. Een stad als Caofeidian, die meer dan een miljoen inwoners moest krijgen, lijkt onhaalbaar. Mars: ‘Het is typisch Chinees: alles moest in één keer gerealiseerd worden. Dan wil je te veel tegelijk.’ Nabij Caofeidian moest een groot olieveld komen. Maar juist omdat oliewinning zo’n vervuilende industrie is, kwamen de duurzame plannen in gevaar.
Over Tianjin Ecostad is Mars optimistischer. ‘Het is een voorstad van Tianjin, en geen desolate satellietstad. De afstand valt als pendelaar makkelijk te overbruggen, en dat is cruciaal. Een stad die vanuit het niets wordt gebouwd, is totaal onwerkbaar.’ Dat het model van de satellietstad toch zo populair is in China, is begrijpelijk. Er is geen gedoe met bewoners die niet willen verhuizen, je maakt een stuk grond leeg en daar bouw je een nieuwe stad. Maar dan komt de moeilijkste opgave: inwoners aantrekken. Daarvoor heb je sociale cohesie nodig, zeggen architecten zoals Mars.
Hoe groot is het risico dat Tianjin Ecostad een volgende spookstad wordt? In het gemeenschapshuis zijn het ballenbad en het binnenspeelplaatsje goed gevuld. Zeker tien kinderen springen rond, hun nanny’s zitten aan de rand te kletsen. Aan de andere kant van de gang spelen zo’n twintig senioren kaart of majong. Het is een gezellige en veelbelovende drukte. Met Tianjin komt het wel goed.
DOOR EEFJE RAMMELOO
‘Een stad die vanuit het niets wordt gebouwd, is totaal onwerkbaar.’
