Er zijn nieuwe methodes om slaapziekte en aids te bestrijden.
Het zal niet aan de medewerkers van het Instituut voor Tropische Geneeskunde (ITG) in Antwerpen liggen dat parasieten overal in de wereld zulke chaos aanrichten. Met man en macht spannen ze zich in om de mensheid tegen de kwalijke gevolgen van die profiteurs te beschermen.
Jakke Van Den Abbeele en zijn collega’s rapporteren in het vakblad Microbial Cell Factories dat ze een unieke methode ontwikkeld hebben om de parasiet te bestrijden die de slaapziekte veroorzaakt. De parasiet leeft in tseetseevliegen, en kan van daaruit een mens besmetten als die door zo’n vlieg gestoken wordt.
De wetenschappers hebben een bacterie die van nature uit in de vlieg leeft zo gemanipuleerd dat ze de parasiet – die overigens geen vlieg kwaad doet – gaat aanvallen. Het genetisch materiaal van de bacterie werd zo gewijzigd dat ze antistoffen tegen de parasiet aanmaakt die dodelijk kunnen zijn. De ziekte van de mens wordt dus via een goed-aardige bacterie in een vlieg bestreden. Omdat de bacterie door moedervliegen aan hun nazaten wordt doorgegeven, zullen genetisch gewijzigde exemplaren zich snel in een vliegenpopulatie kunnen verspreiden. Hopelijk kan dat ooit op zo’n grote schaal gebeuren dat het een effect heeft op de slaapziekte – een aandoening die door de klassieke farmaceutische industrie schromelijk wordt verwaarloosd.
Dat laatste is niet het geval voor aids, omdat die ziekte overal in de wereld, dus ook bij ons, een probleem is. Maar ook op dat front spant het ITG zich in. Viroloog Guido Vanham meldt met een aantal collega’s in het vakblad AIDS dat ze met succes een soort vaccin tegen het aidsvirus getest hebben. Seropositieve proefpersonen werden gevaccineerd met hun eigen witte bloed-cellen die in het laboratorium ‘op scherp’ waren gezet, waarna ze opnieuw werden ingespoten. Het resultaat was dat het virus virulenter dan voorheen werd aangevallen.
Het op scherp zetten omhelst dat cellen uit het afweersysteem alert worden gemaakt voor specifieke kenmerken van het virus, zodat ze kordater gaan aanvallen. Het succes van aids heeft onder meer te maken met het feit dat het virus erin slaagt zich te verschuilen voor de belangrijkste coördinerende cellen van de afweer.
Hét definitieve middel tegen aids zal het vaccin echter niet zijn. Daarvoor is het virus nog te ongrijpbaar. Maar alle middelen zijn goed om de schade te beperken.
Dirk Draulans
