BRIEF AAN DE KROONPRINS

Prominente landgenoten geven hun advies aan de toekomstige koning

Excellentie, Wij hebben tijdens ons lange politieke leven vaak radicale standpunten ingenomen maar ook altijd loyaliteit betoond ten aanzien van onze democratische instellingen en van onze monarchie.

Daarom heeft de aankondiging van uw vader, koning Albert II, dat hij op de nationale feestdag zijn taak van staatshoofd aan u zal overdragen, ons sterk aangegrepen.

De voorbereiding op die taak was voor u en prinses Mathilde en uw gezin niet eenvoudig. In de periode 2002 tot 2006 stond u bloot aan felle kritiek, ook vanwege de regering. Bovendien hebben zij die ons land willen ontwrichten, de separatisten, u in het vizier genomen omdat zij beseffen dat ons koningshuis een factor van stabiliteit is die onze bevolking over alle verschillen heen kan verenigen.

U hebt deze beproevingen doorstaan. De leiders van onze sociaaleconomische organisaties hebben allen getuigd dat u de economische missies schitterend hebt geleid.

Reeds 25 jaar geleden hebben wij elkaar voor de eerste keer ontmoet. Koning Boudewijn, die na zijn hartoperatie in een toespraak op televisie zei dat hij het land ‘nog tot op hoge leeftijd wou leiden’, wilde zich politiek over u ontfermen. Op zijn verzoek hebben wij elkaar onderhouden over de nieuwe, federale instellingen.

De kern van ons politieke bestel is de parlementaire grondwettelijke monarchie. In dat stelsel oefent de koning geen politieke macht uit. Die ligt bij het parlement en de regering. Hij kan wel invloed hebben. De Engelse columnist Walter Bagehot heeft in 1867 de drie rechten van de koning geformuleerd: het recht om te worden geïnformeerd, het recht om aan te moedigen en het recht om te waarschuwen. Dit moet gebeuren op vertrouwelijke wijze in de ‘colloque singulier’, zo niet wordt hij het voorwerp van politieke strijd.

De koning speelt in ons land, rekening houdend met de uitslag van de verkiezingen, een wezenlijke rol in de vorming van de regeringen en in het oplossen van politieke crisissen. Er bestaat bij ons geen enkel alternatief voor dat systeem. Terecht heeft Louis Tobback na de langste regeringsvorming aller tijden erop gewezen dat indien de koning niet bestond wij hem moesten uitvinden.

In Nederland hebben koning Willem-Alexander en koningin Maxima in een opmerkelijk tv-optreden duidelijk gemaakt dat voor hen de toekomstige rol van Oranjes koningshuis bepaald wordt door het parlement, en dat zij ten volle bereid zijn daaraan mee te werken. Het zou goed zijn dat in akkoord met de regering dergelijk optreden ook bij ons ingang zou vinden. Natuurlijk moet dit grondig worden voorbereid. We hebben behoefte aan een ‘rijksvoorlichtingsdienst’ zoals in Nederland.

Er wordt veel oppervlakkige commentaar geleverd over de ceremoniële functie van de koning. Professor Herman De Dijn heeft opgemerkt dat het hier gaat om iets zeer fundamenteels, wanneer de samenleving wordt geconfronteerd met reëel gevaar of met een aantasting van wat ons het meest dierbaar is (onze kinderen bijvoorbeeld), of met drastische veranderingen zoals migratie en de gevolgen daarvan voor oude en nieuwe autochtonen. Door de aard zelf van het erfelijke koningschap vervult de koning in al die momenten bij uitstek een symbolische rol, telkens en telkens opnieuw.

Ook problemen uit onze dagelijkse ervaring vragen om dringende interventie. Vele voorzieningen zijn totaal onaangepast voor de oudere bevolking. Wij denken aan het gebrek aan roltrappen in de stations; veel te hoge opstappen op de treinen en de bussen en het ontbreken van sanitaire installaties. In onze vele contacten met het buitenland zien wij hoe deze voorzieningen daar wel aangepast worden aan mensen die ouder, gehandicapt of minder mobiel zijn.

Een enorm aantal auto’s en vrachtwagens teistert onze snelwegen en onze gewone wegen. Over enkele jaren dreigen we allen stil te vallen. Het uitblijven van maatregelen om de mobiliteit leefbaar te houden wordt wraakroepend.

Bovendien wordt er te laks omgegaan met geweld op vrouwen, of het nu gaat om verkrachting of huiselijk geweld. Indien u de Democratische Republiek Congo bezoekt, klaag dan ook de duizenden verkrachtingen in Oost-Congo aan. Het was zeer lovenswaardig dat onlangs de internationale Koning Boudewijnprijs werd uitgereikt aan de Congolese gynaecoloog en mensenrechtenactivist Dokter Denis Mukwege.

U en prinses Mathilde zullen in onze samenleving een belangrijke rol vervullen. Wij wensen u moed en volharding en de vreugde dat u elkaars steun zult zijn.

Miet Smet, minister van staat – Wilfried Martens, minister van staat

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content