‘Betaalt Erdogan de rekening voor de aardbeving?’

De verkiezingen beloofden in Turkije beloofden ook spannend te worden zonder de ramp die het land vorige maand trof.

Recep Tayyip Erdogan weet heel goed waartoe een aardbeving in Turkije kan leiden. Zijn opmars in de nationale politiek begon twintig jaar geleden op het puin van de aardschok die in 1999 in de stad Izmit bijna 20.000 doden maakte. Hij was toen burgemeester van Istanbul, richtte zijn Partij voor Rechtvaardigheid en Ontwikkeling (AKP) op, beloofde verandering en won in 2002 de verkiezingen. Het bleek toen dat veel doden te wijten waren aan onveilige gebouwen en corruptie bij politici, ambtenaren en projectontwikkelaars. Het is geen geheim dat die laatsten het nog altijd goed kunnen vinden met de hoogste politieke macht.

De verkiezingen beloofden ook spannend te worden zonder de ramp die het land vorige maand trof. De economie draait stroef en Turkije kampt met een torenhoge inflatie. Dat wil niet zeggen dat de AKP op voorhand geklopt is. De regering houdt de sociale media in een strakke greep en zet alle propagandamiddelen in waarover ze beschikt. Veel kiezers zijn Erdogan dankbaar dat hij ook de meest afgelegen gebieden wegen, scholen en ziekenhuizen heeft bezorgd. Hij maakte het ook mogelijk dat meisjes met een hoofddoek hoger onderwijs kunnen volgen en een baan kunnen krijgen bij de overheid.

Tegen Erdogan spreekt dat hij een sterk presidentieel regime installeerde en steeds meer macht naar zich toetrok. In de oppositie vormen zes partijen van links tot rechts nu een front tegen hem. Die tamelijk wankele, zogenaamde Tafel van Zes belooft een terugkeer naar een meer parlementair systeem. Peilingen leren dat de gevolgen van de aardbeving Erdogan alsnog weinig worden aangerekend. Hij zou minder verliezen dan kon worden verwacht. De Turken lijken voor de schuld voor alle schade en de doden toch eerst naar de lokale overheden en de bouwsector te kijken.

Het is dus best mogelijk dat de ramp niet volstaat om de kansen te keren. Dat is niet alleen voor Turkije zelf van belang. Erdogan probeerde het voorbije jaar handig tussen Rusland, Oekraïne en het Westen te manoeuvreren. Hij houdt ook nog altijd de uitbreiding van de NAVO met Zweden en Finland tegen.

Misschien spelen de verkiezingen daarbij een rol: hij beschuldigt vooral Zweden ervan dat het Koerden beschermt, die volgens hem terroristen zijn. Het Westen zit er in ieder geval niet op te wachten dat hij Turkije met zijn machtige leger verder in een religieus conservatieve hoek duwt.