Sinds Gérard Depardieu zich in Néchin, een deelgemeente van het onooglijke Estaimpuis, kwam vestigen, waant burgemeester Daniel Senesael zich de koning te rijk. Bovendien lijkt het erop dat de beroemde Franse acteur voor langere tijd onder de Belgen wil blijven. Iedereen blij. Behalve de bakker van het dorp.

Van een stunt meer of minder is Daniel Senesael (PS) niet vies. Op het personeelsfeest van de gemeente pakte de burgemeester van Estaimpuis nog uit met een striptease – het resultaat is te zien op YouTube. En om Gérard Depardieu, die Obelix vertolkt in de bekende Asterix en Obelix-films, op gepaste wijze welkom te heten, sprak de amateurtoneelspeler zijn nieuwjaarswensen voor de bevolking uit verkleed als Asterix. ‘Ik heb me toen een beetje door mijn emoties laten meeslepen’, vertelt Senesael in zijn sobere kantoor in het gemeentehuis. ‘Maar ik ben dan ook zo’n ontzettend grote fan van Depardieu. Ik weet dat ik beter het onderscheid maak tussen de acteur en de man, maar ik moet zeggen: de man is me ook heel goed meegevallen.’

De landelijke gemeente Estaimpuis, eigenlijk een fusie van zeven deelgemeenten, ziet eruit alsof de tijd er heeft stilgestaan. Wat boerderijtjes in het groen, een plein, een café, een bakker en een slager, en verder niets eigenlijk. Onvoorstelbaar dat Frankrijks bekendste acteur hier zijn oog op heeft laten vallen. Een liefelijk maar ingedommeld boerengat, zo lijkt het, waaruit iemand die iets van zijn leven wil maken zo snel mogelijk probeert weg te komen. In werkelijkheid zit Estaimpuis vol rijke Fransen uit Rijsel en omstreken. Wie door de velden gaat rijden en zijn ogen wat beter de kost geeft, ziet verscholen in het groen kasten van huizen opduiken, met hoge hekken eromheen en chique auto’s op de oprijlanen.

Estaimpuis, gelegen in het westen van Henegouwen, heeft een 23 kilometer lange gemeenschappelijke grens met Frankrijk. ‘Veertig jaar geleden gingen veel inwoners in Noord-Frankrijk werken, in de textielfabrieken van Roubaix en Tourcoing. Nu de fabrieken dicht zijn, zien we de omgekeerde beweging’, vertelt burgemeester Sene-sael.

Estaimpuis is voor de Fransen een fiscale vluchtheuvel geworden. Senesael: ‘Toen ik hier negentien jaar geleden burgemeester werd, maakten de Fransen 14 procent van onze bevolking uit. Vandaag is dat 29 procent. Wij zijn de meest Franse gemeente van België.’

Dat heeft Estaimpuis onder meer te danken aan de gewezen Franse president François Mitterrand. Nadat die een belasting op grote fortuinen had ingevoerd, trokken nogal wat steenrijke Fransen uit Noord-Frankrijk naar België. ‘Toen zijn de puissant rijken zich hier komen vestigen’, bevestigt Senesael. ‘Dat waren de textielbazen uit Noord-Frankrijk, of de supermarktbazen, zoals de familie Mulliez, de eigenaars van de Auchan-supermarkten. Ze kochten oude boerderijen op en restaureerden die, en hebben zo het patrimonium van de gemeente bewaard.’

Met de plannen voor een rijkentaks van 75 procent op de topinkomens is de huidige Franse socialistische president François Hollande erin geslaagd Frankrijks meest productieve, meest internationale en bestbetaalde acteur het land uit te jagen. Gérard Depardieu, het monstre sacré van de Franse film, is behalve acteur ook producent, zakenman en eigenaar van verscheidene wijngaarden. The Wall Street Journal schatte zijn fortuin in 2012 op 120 miljoen dollar. Eind 2012 kocht Depardieu een eigendom in Néchin. Na zijn vertrek barstte in Frankrijk de hel los. Het tijdschrift Les Inrockuptibles zette een overlijdensbericht van Depardieu op de cover.

Burgemeester Senesael, geblondeerd en zonnebankbruin, lijkt wel een verre neef van wijlen Claude François. Hij staat wijd en zijd bekend om zijn kleurrijke kledingstijl. Gifgroen, knalgeel, luipaardprint – het maakt niet uit, als het maar opvalt. Half januari liet de socialistische burgemeester per persbericht weten dat hij niet langer over Depardieu zou communiceren. Hij had genoeg van het dagelijkse mediacircus rond zijn beroemdste inwoner. Maar na enig aandringen wilde Senesael zijn zelfopgelegde radiostilte toch weer even doorbreken.

Burgemeester, hoe is de wereldvermaarde Gérard Depardieu uitgerekend in het volstrekt onbekende Estaimpuis beland?

Daniel Senesael: (lacht) Dat Gérard Depardieu geen zin had om in Frankrijk 75 procent belastingen te betalen, is genoegzaam bekend. België leek hem wel wat, maar niet noodzakelijk Brussel of een andere grote stad, want hij houdt van het platteland. Toevallig was een gemeenschappelijke kennis, een ondernemer uit Néchin, bij Depardieu in Parijs werken gaan uitvoeren. Die man heeft Depardieu in september vorig jaar uitgenodigd om bij ons een kijkje te komen nemen. (lacht) Hij heeft erbij gezegd: de burgemeester is een leuke kerel, jullie moeten elkaar zeker eens ontmoeten. De nabijheid van de luchthaven van Rijsel speelt natuurlijk ook in ons voordeel, maar toen Depardieu en ik elkaar op 18 oktober voor het eerst ontmoetten, klikte het ook echt. Vervolgens hebben we een huis gezocht waar hij zich alvast kon domiciliëren. Dat is de oude douane van Néchin geworden, die overal in de pers is getoond. Intussen heeft hij daar in de buurt een prachtig huis gekocht, waar hij over enkele maanden definitief zijn intrek zal nemen. In december vorig jaar heeft hij zijn domiciliëring in orde gebracht, en ook zijn identiteitskaart en rijbewijs aangevraagd. Allemaal volgens de normale procedures, hoor.

Het feit dat Depardieu zich in Néchin komt vestigen, was wereldnieuws. Had u die commotie verwacht?

Senesael: Helemaal niet. Was de paus die dag afgetreden, dan had er misschien geen haan naar gekraaid. Maar die dag was er blijkbaar niets, en dus was het al Depardieu wat de klok sloeg. Dat heeft fenomenale proporties aangenomen. De Chinese, de Japanse, de Amerikaanse, de Poolse, de Russische, de Canadese televisie… Ik heb ze allemaal over de vloer gehad. Op een gegeven moment stond de gang van het gemeentehuis vol cameraploegen. Compleet geschift.

Beroemdheden als actrice Catherine Deneuve namen het voor hem op, maar de meeste Fransen kwamen woorden tekort om hun afkeer onder woorden te brengen. De Franse premier Jean-Marc Ayrault noemde de fiscale vlucht van Depardieu naar België minable, beneden alle peil.

Senesael: Depardieu is natuurlijk hét symbool van de Franse film. Een cameraploeg van TF1 kwam hier op een vroege zondagochtend op het dorpsplein aan, waar toen de kerstmarkt werd gehouden. Ze hadden hun komst niet van tevoren aangekondigd en dus vroeg ik hen wat ze kwamen doen. We laten je niet meer los, was het antwoord. Ons Gérard Depardieu afpakken? Het is alsof jullie onze Eiffeltoren zouden jatten.

Hoe reageert uw bevolking op de komst van Depardieu?

Senesael: Die is er heel gelukkig mee, al is er ook wel wat ergernis over de overdreven mediabelangstelling. Het zijn ook altijd weer dezelfde mensen die worden ondervraagd: de kruidenier, de slager, de cafébaas. Op den duur zijn die dat een beetje beu.

In dat verband: Depardieu heeft in de pers gezegd dat er in Néchin geen lekker brood te krijgen is. Niet leuk voor de plaatselijke bakker.

Senesael: Goed, maar het is ook wel begrijpelijk. Frans brood is toch een soort institutie.

Hoe zit het nu met het verhaal dat Depardieu Russisch staatsburger is geworden? Hij kreeg van president Vladimir Poetin voor de camera’s een Russisch paspoort.

Senesael: Dat is typisch Depardieu: feit en fictie lopen hier door elkaar heen. Zeker is dat hij die scherpe aanvallen van de Fransen op zijn persoon echt beu was. Dat valt ook te begrijpen, als je zijn levensloop kent. Depardieu is opgegroeid in een arm arbeidersgezin – hij heeft zijn fortuin dus bepaald niet in de wieg meegekregen. Hij heeft vanaf erg jonge leeftijd keihard gewerkt, dingen gecre-eerd, mensen werk verschaft én heel veel belastingen betaald. De term ‘minable’ van de Franse eerste minister heeft hem dan ook zwaar geschokt. Hij vond ook dat de Franse pers fel overdreef. En dus heeft hij daar in Rusland een nummertje opgevoerd, en pers en publieke opinie een beetje om de tuin geleid.

Met andere woorden: u hebt hem in Estaimpuis als Fransman ingeschreven, niet als Russische onderdaan?

Senesael: Precies. Hij heeft zich aangemeld met zijn Franse identiteitskaart, en hij is ook helemaal geen Russisch staatsburger. Hij werkt in Moskou aan de opnames van (kijkt naar zijn medewerker) De Prins van de Steppen, als ik me niet vergis. Daarvoor moet hij in verscheidene Sovjetrepublieken draaien. Om niet steeds opnieuw een visum te hoeven aanvragen, gaf de Russische president hem een paspoort waarmee hij vrij door al die republieken kan reizen. Depardieu heeft er toen een flinke schep bovenop gedaan, zoals hij dat goed kan. Maar zijn echte wens is Fransman blijven en tot Belg genaturaliseerd worden. De dubbele nationaliteit dus. Als hij begin juli terugkomt uit Rusland en zijn intrek neemt in zijn huis – hij heeft trouwens beloofd om een barbecue te organiseren voor de buren – zal hij ook zijn naturalisatiedossier indienen.

Heeft hij een sterk dossier, denkt u? Niet iedereen staat te springen om fiscale vluchtelingen als Gérard Depardieu de Belgische nationaliteit te verlenen.

Senesael: Daar doe ik geen uitspraken over. Het Belgische parlement moet daarover oordelen.

Maar uw partij pleit toch ook voor een soort rijkentaks naar Frans model? Dan kunt u de houding van Depardieu toch niet goedkeuren?

Senesael: Natuurlijk hou ik niet van fiscale vluchtelingen. Op het partijcongres van de PS heb ik onlangs nog luid en duidelijk voor een rijkentaks gepleit. Maar je moet zoiets op Europees niveau regelen, anders leidt het tot belastingvlucht. En je moet ook redelijk blijven. Maar de socialist Senesael mag dan wel problemen hebben met fiscale vluchtelingen, de burgemeester Senesael kan Depardieu niet verbieden om in zijn gemeente te komen wonen. Er is ook niet alleen Depardieu: 8 procent van mijn bevolking bestaat uit steenrijke fiscale vluchtelingen. Die overigens actief deelnemen aan het dorpsleven, want vergis u niet, het samenleven gaat hier goed.

U houdt misschien niet van fiscale vluchtelingen, maar u lijkt bijzonder in uw nopjes met de komst van Gérard Depardieu.

Senesael: Hoe kan het ook anders? Ik ben stapelgek op die acteur! En de contacten die ik met hem heb gehad, bij hem thuis in Néchin, op restaurant, hier in mijn kantoor, vaak uren aan een stuk, verliepen altijd sympathiek en heel open. Depardieu is een heel gewone, authentieke man, zonder kapsones.

Waarover praten jullie dan?

Senesael: Over zijn films om te beginnen, maar ook over zijn leven. Zo lijdt hij nog altijd zwaar onder het verlies van zijn zoon Guillaume, die in 2008 is overleden. Hij heeft een sterke behoefte om daarover te praten, dat merk je.

Praten jullie ook over politiek?

Senesael: We hebben er wel wat over gesproken, (lacht) maar het leek me toch verstandiger om dat delicate onderwerp in eerste instantie links te laten liggen. Zijn standpunt is dat hij best bereid is om 50 procent belastingen te betalen, maar 75 procent vindt hij overdreven. Ik van mijn kant kan wel leven met 75 procent, maar alleen als heel Europa dat doet.

Depardieu heeft in Néchin een vennootschap opgericht. Wil hij er ook in de horeca stappen, zoals in Frankrijk?

Senesael: Dat klopt. Als hij begin juli terugkomt, zal hij op zoek gaan naar een geschikte locatie voor een restaurant of misschien een bakkerszaak. Hij houdt nu eenmaal van lekker brood. Wat het ook wordt, het kan de plaatselijke economie en de faam van onze gemeente alleen maar ten goede komen.

Liet Depardieu zich soms zien in Néchin, voordat hij naar New York afreisde voor de opnames van de film DSK?

Senesael: Ja hoor, regelmatig zelfs. Meestal was dat in het gezelschap van zijn chauffeur – zijn nounours (teddybeer), zeggen we hier – die tegelijk zijn bodyguard en secretaris is. Bij de slager kennen ze hem goed. Hij gaat soms iets drinken in het café, hij gaat op restaurant. Hij verstopt zich echt niet. Dat hoeft ook niet, want de Belgen laten hem meestal ook met rust, in tegenstelling tot de Fransen.

Depardieu zei op de lokale televisie nog iets interessants over zijn verhuizing. Niet alleen de hoge belastingdruk, ook de mentaliteit in Frankrijk komt hem de keel uit. ‘La France est triste’, zei hij.

Senesael: Ik was erbij toen dat interview plaatsvond, we hebben het daar naderhand nog over gehad. De ondernemingszin laat het afweten in Frankrijk, vindt Depardieu. Er is te weinig drive, de blik van Frankrijk is te veel naar het verleden gericht. Hij vindt de Belgen positiever, meer bezig met de toekomst. Zelf ben ik ook een enthousiaste, dynamische persoon, en dat weet hij wel te waarderen. Hij houdt van mensen die vooruit willen.

Zijn er al Depardieu-copycats opgedoken, andere Franse beroemdheden die de weg naar Estaimpuis hebben gevonden?

Senesael: Nog niet, maar telkens als er hier een huis te koop staat, wordt het wel door Fransen gekocht. (lacht) Gérard Depardieu, mijn absolute lievelingsacteur, hier in mijn eigen dorp, dat is natuurlijk totaal onverhoopt. Patrick Bruel is mijn lievelingszanger. Als hij ook de stap zet, is mijn geluk compleet. Waar wacht hij eigenlijk op?

Wat is uw favoriete Depardieu-film?

Senesael: De film die de grootste indruk heeft gemaakt, misschien omdat ik hem zag toen ik 17 was, is Les Valseuses. Maar mijn lievelingsfilm is ongetwijfeld Cyrano de Bergerac. Ik ben van opleiding leraar Frans, en vanuit taalkundig oogpunt is die film echt een pareltje.

Wordt Estaimpuis op een dag het decor voor een Depardieu-film?

Senesael: Dat weet ik niet, maar misschien kan Depardieu om te beginnen meewerken aan een promotiefilmpje voor Estaimpuis, wat nu toch zijn gemeente is. Daar staat hij wel voor open, denk ik.

Depardieu noemde u zijn vriend. Zou u van hem hetzelfde zeggen?

Senesael: Hij is in elk geval iemand die ik heel hoog inschat, en met wie ik oprechte affiniteit voel. En ik heb nu zijn nummer in mijn gsm, en hij het mijne.

***

De komst van Gérard Depardieu heeft ook de ster van Daniel Senesael (nog) doen rijzen. Zo is de flamboyante burgemeester sinds een maand of drie een vast onderdeel van een druk bekeken actualiteitsfeuilleton dat op zondagmiddag op France 2 wordt uitgezonden, en waarin mensen van diverse pluimage hun licht laten schijnen over de actualiteit. ‘Nu Depardieu in het buitenland aan het draaien is, ben ik even de enige acteur uit Néchin’, lacht de burgemeester. ‘Het gevolg is dat iedereen me kent. Als ik nu Fransen ontmoet, wil een op de twee met mij op de foto.’

DOOR HAN RENARD, FOTO’S FRANKY VERDICKT

‘Depardieu heeft zich hier aangemeld met zijn Franse identiteitskaart. Hij is helemaal geen Russisch staatsburger.’