Om de stadsvlucht te keren, werden de afgelopen decennia allerlei premies bedacht. En nu worden die één voor één afgevoerd.

Begin 1998 werd in Antwerpen een stedelijke installatiepremie ingevoerd. Jaarlijks maken daar gemiddeld duizend mensen gebruik van. De premie bedraagt maximum 50.000 frank voor de aankoop van een huis en 25.000 frank voor een appartement. Op dat geld moet je wel ongeveer een jaar wachten.

Om voor de premie in aanmerking te komen, moet het huis voor 1960 gebouwd zijn en mag het kadastraal inkomen niet meer dan 60.000 frank bedragen. De begunstigde mag ook geen andere woning bezitten. Is dat wel het geval, dan moet die binnen het jaar na het verlijden van de akte verkocht worden. Verder moet de verkrijger van de premie vijf jaar lang zelf in het huis wonen. Het verkopen of verhuren (geheel of gedeeltelijk) van de woning is al die tijd verboden. Leef je de verbintenis niet na, dan wordt de premie teruggevorderd. In uitzonderlijke gevallen van overmacht kan het college van burgemeester en schepenen vrijstelling van terugbetaling verlenen. De periode van vijf jaar gaat trouwens in als de toelage door het college wordt toegekend, niet vanaf het verlijden van de akte.

Ook voor het renoveren van een oude woning voorziet de stad Antwerpen zo’n installatiepremie. De stad betaalt tien procent van de facturen terug, met een maximum van 50.000 frank. Het totale factuurbedrag van de renovatie mag 300.000 tot 500.000 frank bedragen. Beide premies zijn niet cumuleerbaar en vallen ook niet uit de lucht: de begunstigde moet zelf de stap zetten en heeft daarvoor zes maanden tijd.

Antwerpen is de enige stad die bij de aankoop van een huis tussenkomt. Renovatiepremies bestaan echter ook in andere, kleinere steden. De voorwaarden zijn vergelijkbaar. Ook het Vlaamse Gewest kent soortgelijke renovatiepremies, maar die gelden niet uitsluitend voor wie naar de stad trekt. De tegemoetkoming in de aflossing van een hypothecaire lening is eind vorig jaar afgevoerd.

De stad Gent schafte vorig jaar de renovatiepremie af en de kans is groot dat ook Antwerpen het premiestelsel afvoert. In het nieuwe bestuursakkoord is er sprake van huurcheques, en een premie erbij zou financieel niet houdbaar zijn. De premies lijken ook niet echt te helpen. De stadsvlucht gaat in Antwerpen onverminderd voort. Gent wist de leegloop te keren, al blijft het voorlopig gissen naar het waarom. Opvallend is dat de leegloop werd gestopt nadat de Gentse binnenstad autovrij werd gemaakt. Het is echter voorbarig om de ommekeer daaraan toe te schrijven. Er is bijvoorbeeld ook de immigratie, die de stadsvlucht ten dele kan maskeren door de instroom van mensen uit het buitenland. Of er kan sprake zijn van een algemene trend. Ook het verlagen van de personenbelasting tot zes procent kan een rol spelen: in Antwerpen bedraagt die acht procent en sommige (buiten)gemeenten heffen geen aanvullende personenbelasting.

K.D.D.