Afrodisiaca zijn zo oud als de mensheid zelf. De term mag dan al zijn afgeleid van Afrodite, de Griekse godin van de vruchtbaarheid en de liefde, ook andere culturen, vaak veel ouder dan de Griekse, gebruikten allerhande middeltjes om de seksuele prestaties te verhogen.

De opkomst van moderne, medische prestatiebevorderende middelen als Viagra, Levitra en Cialis belet niet dat er nog steeds een taboe rust op verminderde (mannelijke) seksuele prestaties. Het taboe heeft altijd bestaan. Zeker in periodes waarin het voortbrengen van een nageslacht een kwestie van leven en dood was. En dus gingen (vooral) mannen uit alle mogelijke culturen op zoek naar middeltjes die hun seksuele prestaties konden bevorderen.

‘Hoe meer iemand gezuiverde, ontbolsterde sesamkorrels, geweekt in mussenbouillon drinkt, des te flinker hij bij het geslachtsverkeer zal zijn.’ Deze raadgeving staat in een oud Indisch medisch manuscript, waarschijnlijk de vroegste geschreven bron waarin een afrodisiacum beschreven wordt. De kennis werd eeuwenlang overgedragen en keert terug in de Kamasutra. Daarin staat te lezen dat ‘iemand die sesamkorrels gebruikt, herhaaldelijk geweekt in melk waarin bokkentestikels werden gekookt, in staat is honderden vrouwen te bevredigen’.

Pommo d’amore

De faam van de oosterse kruiden als afrodisiacum werd alleen maar groter door de verhalen over harems waarmee kruisvaarders terugkeerden. Toen ook Marco Polo de lof zong van de miraculeuze krachten van specerijen als zwarte peper, muskaatnoot en kruidnagel, was de faam van deze producten voorgoed gevestigd. Weinigen weten het, maar toen Christoffel Columbus naar de Nieuwe Wereld zeilde, was hij niet alleen op zoek naar goud en zilver, maar ook naar kruidnagel.

De Spanjaarden brachten een aantal vruchten uit Amerika mee waaraan ze de krachten van een afrodisiacum toeschreven. Bekendste voorbeeld: de tomaat. Die deed in Europa zijn intrede als ‘liefdesappel’ (de rode kleur is daar zeker niet vreemd aan) die het liefdesspel kon verlengen. Het was de ‘pommo d’amore’, wat nog doorleeft in het Italiaanse pomodoro. Ook de aardappel werd stimulerende krachten toegedicht. Naarmate de tomaat en de aardappel meer tot de basiskeuken gingen behoren, verloren ze hun status als afrodisiacum. Een evolutie die zich vaak herhaalt: een afrodisiacum hoort als het ware per definitie iets zeldzaams te zijn. Denken we maar aan de gemalen hoorn van een neushoorn.

Wat maakt dat een bepaald product het etiket afrodisiacum opgekleefd krijgt? Een aantal elementen spelen een rol, waaronder zeker ook de verschijningsvorm. We hoeven er geen tekening bij te maken waarom asperges, selder en artisjokken tot de afrodisiaca gerekend worden. Zowel de verwijzing naar de mannelijke als naar de vrouwelijke geslachtsdelen kan bepalend zijn. Vandaar ook de krachten die toegeschreven worden aan de oester.

Orchidee

Orchideeën worden geassocieerd met een krachtig liefdesleven omdat de bloemen, met enige fantasie, lijken op een mannelijk orgaan in erectie. De wortels van de orchidee zouden dan weer de vorm hebben van kleine testikels. De naam orchidee is trouwens afgeleid van het Griekse woord voor testikel: ‘orchis’. Een afgeleid product van de orchidee is vanille, de gefermenteerde, onrijpe vrucht van een orchidee. Het woord vanille komt van het Spaanse ‘vainilla’, een verkleinwoord voor vagina.

Wild en ingewanden zoals niertjes, zwezeriken en merg ( amourette in het Frans) behoren eveneens traditioneel tot de afrodisiaca. Bij wild houdt dat vaak verband met het ‘verliefde’ gedrag van bijvoorbeeld duiven en fazanten.

Opmerkelijk is dat alcohol in verschillende culturen als een prestatiebevorderend middel wordt aangeprezen. De Fransen zweren bij champagne, absintlikeuren en andere alcoholische drankjes als afrodisiaca. Bekend is onder meer het ‘aqua vipere’, een soort brandewijn met een adder erin. In Luxemburg worden aan de Maitrank, een witte wijn met bloempjes van Lievevrouwebedstro, bijzondere krachten toegeschreven. De Engelsen hebben daar een volledig andere kijk op. ‘It provokes desire, but it takes away the performance’, schreef William Shakespeare. Aan de andere kant van het kanaal wordt alcohol dan ook eerder als een anafrodisiacum gezien, een middeltje dat het tegengestelde effect heeft van een afrodisiacum. Tot deze categorie behoren overigens ook postelein en knoflook.

Mocht het u interesseren: tot nu toe is geen enkel wetenschappelijk onderzoek erin geslaagd de prestatiebevorderende effecten van welk afrodisiacum ook te bewijzen.

Filip Ceulemans

We hoeven er geen tekening bij te maken waarom asperges, selder en artisjokken tot de afrodisiaca worden gerekend.