De Europese top vond een oplossing voor de Britse kwestie, maar vergat werk te maken van het veel grotere migratieprobleem.
De meningen achteraf waren verdeeld. Haalde David Cameron op de Europese top zijn slag thuis? Of probeert hij borrelnootjes te verkopen als een grote overwinning? Het was dubbel. En daarmee kende deze slag om Engeland geen echte winnaars of verliezers. Het Verenigd Koninkrijk heeft al langer een uitzonderingsstatuut in de Europese Unie. Daaraan verandert weinig. Er zijn wel Europese leiders die vinden dat Cameron zich met de belofte van een referendum over het Britse lidmaatschap van de Unie zelf in nesten werkte en dat hij de controle over zijn partij verloor. Dat burgemeester Boris Johnson van Londen straks campagne voert voor een Brexit, heeft evenveel met een machtsstrijd in de Conservatieve Partij te maken als met Europa.
Zo is er nog maar een keer energie gestopt in de voortdurende obsessie van de Britten met hun plaats in Europa, die nuttiger gebruikt had kunnen worden. Daardoor restte er op de top weinig tijd voor overleg over de vluchtelingenstroom. Op dit moment confronteert die meer Europese regeringen met problemen die ze alleen niet de baas kunnen. Bovendien werd de bijeenkomst van Europese leiders in Brussel met de Turkse premier Ahmet Davutoglu tot begin maart uitgesteld door een zware aanslag in Ankara. De Europeanen rekenen op Turkije om de stroom vluchtelingen in betere banen te leiden. Ze willen daarvoor een prijs betalen in de vorm van veel geld en een soepeler visumbeleid.
Er is zelfs beloofd dat de gesprekken over een Turks lidmaatschap van de Europese Unie zullen worden hervat. Tien jaar geleden sloegen Nicolas Sarkozy en Angela Merkel de Europese deur dicht voor de neus van de toenmalige Turkse premier Recep Tayyip Erdogan, die nu president is. Die liet Europa daarna voor wat het was en probeerde invloed te winnen in het Midden-Oosten. Als Europa de deur toen op een kier had gelaten, lagen de kaarten nu misschien anders.
Turkije kan nog altijd alle economische en politieke steun gebruiken, maar het heeft op dit moment ook wat anders aan het hoofd dan de Europese zorg om de vluchtelingen, die ook op zijn grondgebied talrijk zijn. Het land wordt in zijn conflict met de Koerden en zijn verzet tegen de Syrische president Bashar al-Assad en zijn Russische steunpilaar Vladimir Poetin langzaam maar zeker meegezogen in de burgeroorlog aan zijn grenzen. Europa waakt er dus beter over dat het zelf niet dieper in dat moeras belandt.
Hubert van Humbeeck
Turkije heeft wel wat anders aan zijn hoofd dan de Europese zorg om de vluchtelingen.
