In Londen presenteren Nederlandse wetenschappers de eerste synthetische hamburger, gemaakt van stamcellen van een koe.

Mark Post (hoofd van het wetenschappelijke team van de Universiteit van Maastricht): Ik ben natuurlijk sterk bevooroordeeld, maar ik geloof dat we binnen tien jaar synthetisch vlees kunnen leveren dat betaalbaar is voor gewone mensen en kwalitatief even goed is als geslacht vlees. Uit een cel van één koe kunnen potentieel 175 miljoen hamburgers gemaakt worden. De moderne bio-industrie heeft daar 440.000 koeien voor nodig. Daar zijn we weliswaar nog niet.

Het team is nu nog zo’n twee jaar bezig met het verbeteren van de kwaliteit van de hamburger, en dat is echt noodzakelijk. Daarna schat ik dat we minstens vijf jaar nodig hebben om de techniek echt duurzaam te maken. Want vandaag hebben we nog te veel echte runderen nodig om via hun stamcellen vlees te maken, wat onze techniek overbodig maakt. Bovendien moet onze techniek kostenefficiënter zijn dan een koe. Al is een koe nu ook niet zo efficiënt. Voor 15 gram vlees moet je een koe 100 gram plantaardige eiwitten voederen. Een rund is dan ook absoluut niet gemaakt om de massale voedselbron te zijn die het vandaag is. Ik geloof dus wel dat het lukt. En dan kan het best eens hard gaan.

De voordelen van zogenaamd ‘kweekvlees’ zijn dan ook enorm.

Post: Bijna een vijfde van alle uitgestoten broeikasgassen komt van de veeteelt. Nu al. Als het vleesverbruik in opkomende economieën naar eenzelfde schaal evolueert als in het Westen, dan wordt dat onhoudbaar. De Wereldvoedselorganisatie gaat ervan uit dat vlees daarom een schaars en dus duur goed wordt. Voeg daar nog het probleem van het dierenleed bij, en van de voedselzekerheid, en ons vlees kan inderdaad voor een revolutie zorgen.

Wat het meteen opvallend maakt dat niet meer spelers bezig zijn met kunstmatig vlees.

Post: Er zijn er wereldwijd inderdaad veel te weinig. Dat heeft vooral met financiering te maken. Het blijft natuurlijk een gewaagd onderzoek. Ik ben optimistisch, maar het kan wel degelijk zijn dat we onze doelen niet halen. Bovendien heb ik het gevoel dat zowel de grote voedingsbedrijven als de overheid aarzelen omdat ze niet geloven dat consumenten dat vlees zullen willen. Ik denk dat ze daar verkeerd in zijn. Met dezelfde kwaliteit en zonder gewetensproblemen zal de keuze voor synthetisch vlees de logica zelve worden. Kijk naar legbatterijen. In Nederland is de verkoop van zulke eieren gewoon verboden. Als er een ethisch alternatief voorhanden is, maken we die keuze dus wel.

Ik verwacht wel dat de voedingsbedrijven op een bepaald ogenblik op de kar zullen springen, en dat zal ook nodig zijn. Ook de overheid heeft sinds augustus meer interesse betoond, maar ik heb nog geen aanvraag voor subsidies ingediend omdat ik ze vandaag niet nodig heb. Sergey Brin, een van de stichters van Google, blijft ons financieren. Het zijn mensen met zulke kapitalen die kunnen investeren in risicoprojecten. Uit principe zelfs. Brins voornaamste motivatie is het dierenleed. Hij heeft zijn bijdrage sinds augustus nog verhoogd. Van een klein team van 2,5 man gaan we nu naar 12.

Dat zal ook nodig zijn: een hamburger is nog eenvoudig in vergelijking met een synthetische steak.

Post: Zeker, dikkere stukken vlees zijn sowieso moeilijker, omdat ze opgebouwd zijn uit structuren. Dan moeten we bijvoorbeeld ook bloedvaten ‘kweken’. Ook varkens en kippen zijn theoretisch natuurlijk mogelijk, al zijn die dieren zelf een stuk efficiënter in hun voedselopname, en is het dus nog moeilijker om even goedkoop na te bootsen. Hetzelfde met vis, die nog efficiënter is. Al kan het ook gewoon zijn dat we synthetische vis wel zullen moeten produceren, omdat soorten met uitsterven bedreigd zijn. Want vissers, die zijn het efficiëntst van al.