2/ De ramadan van Montasser

De moslims zitten in de ramadan. Van zonsopgang tot zonsondergang wordt er niet gegeten of gedronken. Jihadi-onderzoeker Montasser AlDe’emeh gaat vier weken bij Vlaamse moslims langs om ’s avonds ‘het vasten te verbreken’.

Hatice (22) is Gents-Turkse stewardess bij Tailwind Airlines, een Turkse vliegtuigmaatschappij. Ze heeft me uitgenodigd om samen met haar familie en enkele vrienden het vasten te verbreken. Haar vader Kadir (47) werkt al twintig jaar in een uitsnijderij, haar moeder Gülnaz (43) is een Turks-Koerdische schoonmaakster die voor de stad Gent in een internaat werkt. ‘Ben je verwonderd dat ik als Koerdische getrouwd ben met een Turkse man? Wij leven al duizenden jaren in vrede samen, hoor’, zegt Gülnaz terwijl ze samen met Hatice de tafel dekt. ‘Wist je dat de meeste Turken in Europa pro-Erdogan zijn? Mensen hier zijn over het algemeen conservatiever dan in Turkije. Ik heb zes uur in de rij moeten wachten om te kunnen stemmen bij de Turkse verkiezingen.’

Het koppel woont al zeventien jaar samen in bescheiden rijhuis in het Gentse. Kadir kwam 40 jaar geleden aan in België. ‘Mijn vader is eind jaren zestig naar België gekomen om als gastarbeider in een bouwbedrijf te werken. Eerst in Namen, dan in Gent. Mijn vrouw kwam in 1990 naar België nadat we met elkaar trouwden’, zegt Kadir. Ondertussen staan allerlei lekkernijen op tafel: champignonsaus, dadels, groenten, Turkse cacik met komkommers, yoghurt en looksaus, bulgur (een graanproduct), aubergine, kip… Ezgi (11) is hun tweede en jongste dochter. Ze zit in het vijfde leerjaar in de vrije basisschool Sint-Franciscus in Evergem. ‘Ik vast alleen op zaterdag en zondag. Ik vind het zwaar om te vasten terwijl ik op school ben’, zegt ze. Beyda (16) volgt les in de Visitatie van Mariakerke. Ze studeert handel-talen en vast niet tijdens de examens. ‘Ik heb wel enkele dagen gevast. En ja, ik beslis daar zelf over.’ Haar vader respecteert haar beslissing. ‘Ik bemoei me er niet mee.’ Hun enige zoon, Kaan, is 21 jaar en werkt bij Volvo. ‘Turkse jongeren zijn minder snel manipuleerbaar dan Marokkaanse jongeren’, vindt hij. Aminata (31) is de vriendin van Hatice die vandaag – net als Laurent, een Gentse vriend van het gezin – ook komt mee-eten. Ze is van Mauritaanse afkomst, en haar broer is Ismail Abdoul, een bekende Gentse bokser die onder andere Belgisch kampioen bij de halfzwaargewichten werd. ‘Ik schaam me niet voor mijn geloof. Ik ben er trots op. De maand ramadan beleef ik op een spirituele manier’, zegt ze. Kadir is het er niet mee eens. ‘Ik schaam me juist wel als moslim wanneer mensen in naam van mijn geloof vreselijke dingen doen en onschuldige mensen doden.’

De zon is ondergegaan en we kunnen genieten van het lekkere eten. ‘De ramadan valt goed mee hoor’, zegt de moeder. ‘Omdat ik veel werk heb, ben ik soms moe. Ik slaap niet veel. Om drie uur moet ik eruit om het eten klaar te zetten. Nadien ga ik nog even slapen, voor ik echt moet opstaan.’

We zijn klaar met eten, en er wordt baklava en allerlei Turkse desserts opgediend. ‘Eind augustus gaan we voor het eerst samen op bedevaart’, zegt Kadir. Moeder Gülnaz aarzelt even: ‘Normaal zou ik mijn familie bezoeken, maar dat stellen we uit tot Nieuwjaar. Ik wilde eerst wachten met de bedevaart.’ Maar Kadir is gedecideerd: ‘God verwacht dat we één keer in ons leven op bedevaart gaan. Ik heb geen enkele garantie dat ik morgen nog zal leven. Ik wil het doen voor ik sterf. Gisteren kwam een kennis van mij om bij een arbeidsongeval. Hij werkte aan de kabels onder de grond, en de kraan is op hem gevallen. 52 jaar, twee kinderen. Hij zal in Turkije begraven worden. Vandaag hebben ze voor hem gebeden.’

‘Ik schaam me als moslim wanneer mensen in naam van mijn geloof vreselijke dingen doen.’

Reageren op dit artikel kan u door een e-mail te sturen naar lezersbrieven@knack.be. Uw reactie wordt dan mogelijk meegenomen in het volgende nummer.

Partner Content