Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen Afghaans meisje dat aan een bomaanslag is ontsnapt Kamerlid Darya Safai (N-VA) post op 10 mei een foto van een huilend meisje, met in haar armen enkele schoolboeken. Volgens Safai zou het een Afghaans kind zijn dat ternauwernood aan een terroristische aanslag van de taliban is ontsnapt. Dat klopt niet. De foto werd genomen in 2014 in de Gazastrook na een bombardement van het Israëlische leger.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, niet 'ruim 10.000 mensen' liepen in optocht tegen coronamaatregelen Op 15 mei vond in Amsterdam een demonstratie plaats tegen de coronamaatregelen in Nederland. Op sociale media wordt geopperd dat er 10.000 à 12.000 deelnemers waren. Dat klopt niet. De gemeente Amsterdam schat het aantal aanwezigen op 2500. 10.000 blijkt in elk geval een flinke overschatting.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, de gemiddelde Belg is verdikt tijdens de coronapandemie 'De Belg is gemiddeld 2,1 kilo verdikt tijdens de pandemie.' Dat beweerde Pierre-Alexandre Billiet, docent retailmanagement, in Humo. En het klopt deels.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de vaccinatiegraad is niet lager in Antwerpen dan in de rest van het land In een interview met radiozender Q-Music vertelde premier Alexander De Croo (Open VLD) dat de lagere vaccinatiegraad vooral een probleem is van de grote steden, 'zoals Brussel en Antwerpen'. In Brussel ligt de vaccinatiegraad inderdaad een stuk lager dan in de rest van het land, maar in Antwerpen blijkt dat niet het geval.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, foto bewijst niet dat Israël anno 2021 witte fosfor gebruikt als chemisch wapen Waarschuwing: deze factcheck bevat schokkende beelden. Op Instagram circuleert een foto die zou bewijzen dat Israël in het huidige conflict met Palestina witte fosfor gebruikt, een chemisch wapen. Het blijkt te gaan om de foto van een kind dat verminkt raakte door een aanval met witte fosfor in 2009, in de Afghaanse hoofdstad Kaboel.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er is geen levend wezen te zien in het Pfizervaccin Op sociale media duikt een filmpje op waarin een microscopisch beeld van het Pfizervaccin te zien zou zijn. In het vaccin zouden levende organismen te zien zijn. Dat klopt niet. Volgens specialisten zitten er geen levende organismes in het Pfizer-vaccin.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, lokale krant plaatste foto met kerstboom bij artikel over drukte op 1 mei Op sociale media circuleren screenshots van een artikel over drukke winkelstraten op 1 mei met een foto waarop een kerstboom te zien is. Het blijkt te gaan om een fout van een Rotterdamse krant. Zij haalden het artikel offline na publicatie.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, deze foto werd in het Internationaal Ruimtestation genomen Een foto van een groep astronauten waarop niet-zwevend fruit te zien is zou bewijzen dat ze zich niet in de ruimte bevinden. Die bewering klopt niet. Het fruit is vastgemaakt met kleefband, wat gebruikelijk is in ruimtetuigen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen foto van een Londense anti-lockdownmars Op sociale media circuleert een luchtfoto waarop een manifestatie in het Londense Hyde Park te zien is. Hij zou gemaakt zijn op 24 april 2021, tijdens een betoging tegen de coronamaatregelen. Dat klopt niet: de foto toont een anti-Brexitmars in oktober 2018.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het World Economic Forum wil het eigendomsrecht niet afschaffen Op sociale media circuleert een afbeelding die de indruk wekt dat Klaus Schwab, de voorzitter van het Wereld Economisch Forum, ervoor pleit om het eigendomsrecht af te schaffen. Dat klopt niet. Een video met toekomstvoorspellingen is een eigen leven gaan leiden, zo blijkt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er bestaat geen optimaal tijdstip om opslag te vragen 'De optimale tijd om dit te doen is vaak aan het begin van de middag in de tweede helft van de week.' Dat lazen we in Metro. Maar het klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, video's illustreren geen volkswoede omdat gevaccineerden sterven Video's van geweld uit India doen de ronde op sociale media. De mensen in de filmpjes zouden woedend zijn omdat er medeburgers sterven na een vaccinatie tegen het coronavirus. De video's tonen echter lokale protesten tegen de handhaving van coronamaatregelen en woede vanwege een fataal afgelopen politieachtervolging.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er is geen bewijs dat een 15-jarige jongen uit Colorado door een inenting met het Pfizer-vaccin is overleden Een 15-jarige jongen uit Colorado zou overleden zijn ten gevolge van het Pfizer-vaccin. Dat schrijft de website Frontnieuws. Er is echter geen bewijs voor die aanname.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze steunbetoging voor Bolsonaro vond niet plaats in 2021 Op de Facebookgroep Bullet News verschijnt een video van wat een manifestatie voor de Braziliaanse president Jair Bolsonaro zou zijn, onlangs op 3 mei in Sao Paolo. De manifestatie dateert echter al van 2018.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, verzekeraars weigeren niet uit te betalen na coronavaccinatie Op sociale media wordt gezegd dat verzekeringen niet zouden uitbetalen als een verzekerde zich heeft laten vaccineren. De verzekeringssector is formeel: dat klopt niet. Het nemen van een (corona)vaccin tast op geen enkele manier je levens- of andere verzekeringen aan.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen massaal protest tegen coronamaatregelen in Canada Op Facebook circuleert een foto van vermeend protest tegen coronamaatregelen op 2 mei in de Canadese stad Montreal. De foto toont echter een manifestatie in het Amerikaanse Washington DC op 24 maart 2018. Er waren recent wel protesten tegen coronamaatregelen in Montreal, maar daar kwamen slechts 'duizenden' mensen op af en geen 'tienduizenden'.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, vrouwelijke genitale verminking komt niet bij 1 op de 3 adolescenten wereldwijd voor 'Eén op de drie adolescenten krijgt te maken met genitale verminking.' Dat zei Els Van Hoof (CD&V) onlangs in het federaal parlement. Het geciteerde cijfer klopt voor 31 landen, maar kan niet worden veralgemeend naar de hele wereld.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, gevaccineerde patiënten krijgen geen betere gezondheidszorg dan niet-gevaccineerde In een interview met P-magazine zegt een anonieme verpleegkundige dat niet-gevaccineerde patiënten minder toegang zouden hebben tot bepaalde behandelingen of minder recht zouden hebben op de terugbetaling van bepaalde medicijnen. Dat klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, ziekenhuizen moeten niet alle bedden op Intensieve Zorg vrijhouden voor coronapatiënten Volgens een bericht op de Facebookpagina 'Nurses for freedom' zouden ziekenhuizen alle bedden op Intensieve Zorg (IZ) moeten vrijhouden voor coronapatiënten. Dat klopt niet. Volgens het noodplan dat nu van kracht is, wordt 60 procent van de IZ-bedden voor covidpatiënten gereserveerd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er zijn geen nationale snelwegblokkades opgetrokken in Italië Op 20 april post de Nederlandse Facebookpagina Bullet News een 'update vanuit Italië'. De groep zegt dat er die ochtend in heel Italië snelwegblokkades zijn opgetrokken. Maar dat klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de 'smiling hacker' werd niet geëxcecuteerd Op Instagram toont een meme een foto van de Algerijnse computercrimineel Hamza Bendelladj, bijgenaamd de 'smiling hacker', die onlangs opgehangen zou zijn. De foto toont echter de executie van de Iraniër Majid Kavousifar. Voor zover geweten leeft de 'smiling hacker' nog. Opgelet, dit artikel bevat mogelijk triggerende beelden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er is geen bewijs dat een tweejarig kind overleed na vaccinatie De antivaccinatiebeweging Artsen Voor Vrijheid beweert dat er in de Verenigde Staten een tweejarig kind overleden zou zijn na een vaccinatie met het Pfizervaccin. Voor die bewering is echter geen bewijs te vinden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen verpleegsters die zingen over 'nepnieuws' Een video op sociale media zou verplegend personeel tonen dat zingt over 'nepnieuws' terwijl ze lege ziekenhuisbedden laten zien. Dat klopt niet. Ze zingen een gospel omdat ze dankbaar zijn dat er tijdelijk geen coronapatiënten zijn op hun afdeling.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er zijn geen besmettingen met de Indiase variant bij het Wit-Gele Kruis Volgens de Facebookpagina 'Nurses for Freedom' zijn 20 medewerkers van het Wit-Gele Kruis in West-Vlaanderen besmet met de Indiase variant van het coronavirus. Dat klopt niet. Er zijn in West-Vlaanderen trouwens nog geen gevallen met de Indiase variant gemeld.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, sperma drinken bevordert de opbouw van spiermassa niet In een artikel in het online magazine Clint wordt beweerd dat je door sperma te drinken de ontwikkeling van je spiermassa bevordert. Volgens endocrinologen houdt die bewering geen steek.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, een paar dagen veel zitten is al slecht voor de gezondheid 'Al na een paar dagen meer zitten dan anders, krijg je meer negatieve effecten op de gezondheid.' Dat lazen we onlangs in Het Belang van Limburg. En het klopt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Franse president Macron zit niet in auto die wordt aangevallen Bijna een miljoen mensen zagen op sociale media een video waarin zogezegd de auto van de Franse president Emmanuel Macron zou worden aangevallen in Montpellier. Dat zien we echter niet. Het is een video van protesten tegen de arrestatie van oppositielid Aleksej Navalny in Moskou. Het geluid van de video werd gemanipuleerd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, covid-vaccins veroorzaken geen miskramen Op sociale media en antivaccinatiesites lezen we dat 'miskramen met 366% omhoog schieten in zes weken als gevolg van covid-vaccins'. Die stelling blijkt gebaseerd op een verkeerde interpretatie van Britse cijfers. Wetenschappelijk onderzoek bij zwangere vrouwen die tegen het coronavirus werden gevaccineerd, heeft tot op heden geen verhoogd risico op miskramen of andere complicaties aangetoond.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, begrafenisondernemers hebben het niet druk door 'overlijdens door vaccinatie' Op Facebook wordt een tweet gedeeld van een Nederlandse vrouw die onlangs haar pas gevaccineerde moeder verloor. De begrafenisondernemer zou hebben gezegd dat het druk was, als gevolg van de 'vele overlijdens door de vaccinatie'. Daarvoor is geen enkel bewijs. De Nederlandse federatie van uitvaartondernemers reageert met ongeloof.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, geen bewijs dat ex-Pfizermedewerker deze uitspraak deed over 'dodelijke' coronavaccins Volgens een afbeelding die op Facebook en Twitter rondgaat, zou ex-Pfizerwerknemer Mike Yeadon hebben gezegd dat wie een covid-vaccin heeft gehad, binnen de twee of drie jaar zal sterven. Er bestaat echter geen enkel bewijs dat Yeadon zoiets ooit heeft gezegd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, namen van vaccinweigeraars worden niet aan de overheid bezorgd Volgens een Facebookbericht moeten zorginstellingen de namen van personeelsleden die een covid-19-vaccin weigeren, naar de overheid doorsturen. Dat klopt niet. Zorginstellingen moeten wel doorgeven hoeveel vaccins er aan hun personeel werden toegediend, maar daarbij worden nooit namen gevraagd of doorgegeven.
Factcheck Factcheck Factcheck: dalende zeespiegel nabij Stockholm ontkracht klimaatopwarming niet Op sociale media circuleert een grafiek die de daling van de zeespiegel ter hoogte van de Zweedse hoofdstad Stockholm aantoont. De grafiek zaait twijfel over de wereldwijde stijging van het zeeniveau als gevolg van de klimaatopwarming. De specifieke Zweedse situatie valt echter te verklaren. Het land stijgt daar namelijk óók. En zelfs sneller dan de zeespiegel.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, verliefde mensen kunnen hun hand langer zonder pijn in ijskoud water houden Verliefdheid verhoogt de pijngrens, stelde professor Jan Hindrik Ravesloot onlangs in Humo. Verliefden zouden daardoor langer dan niet-verliefden hun hand in ijskoud water kunnen houden zonder pijn te voelen. Die uitspraak blijkt te kloppen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, 16 Amerikaanse staten schaffen mondmaskerplicht niet af Volgens een Facebookpost zouden zestien Amerikaanse staten de mondmaskerplicht hebben afgeschaft om wetenschappelijke redenen. Dat klopt niet. Het gaat om staten die soms nooit een mondmaskerplicht hadden of waar er lokaal wel nog verplichtingen zijn.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, vaccineren is geen 'lucratieve business' voor gemeenten Volgens een Facebookbericht zou de covid-19-vaccinatiecampagne 'lucratief' zijn voor gemeenten. Die ontvangen subsidies om de kosten voor het vaccineren te dekken, maar het is niet de bedoeling dat de gemeenten geld verdienen aan het vaccineren. Dat is ook niet het geval, zo blijkt uit de tussentijdse berekeningen van twee Vlaamse gemeenten.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, windmolenwieken worden begraven en zijn niet recycleerbaar Volgens foto's die gepost werden op Facebook zouden wieken van windmolens niet recycleerbaar zijn en daarom begraven worden. Dat klopt, maar het gaat hier over een Amerikaanse praktijk. In België gebeurt dit niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, van een mRNA-coronavaccin krijg je geen auto-immuunziekte In een filmpje dat op sociale media wordt verspreid, zegt de Nederlandse dokter Louise Lagendijk dat coronavaccins tot auto-immuunziektes kunnen leiden. Vaccinspecialisten noemen Lagendijks redenering 'hoogst onwaarschijnlijk' en kortweg 'onzin'.
Factcheck Factcheck Factcheck: elektrische auto opladen en tegelijk huishoudtoestellen laten werken hoeft geen probleem te zijn Volgens een artikel in Autogids blijft er tijdens het laden van een elektrische auto of plug-inhybride te weinig vermogen over om ook nog de wasmachine, de droogkast, de vaatwasser en het kookvuur te laten draaien. Maar dat klopt niet, omdat de aangekoppelde toestellen in de praktijk nooit allemaal tegelijk het maximumvermogen gebruiken.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, iedereen kan opzoeken hoeveel coronasteun individuele ondernemers krijgen Volgens een Facebookbericht kan iedereen op de website van het Agentschap Innoveren en Ondernemen (Vlaio) opzoeken hoeveel coronasteun individuele ondernemers krijgen. Dat klopt. Vlaio publiceert die gegevens in het kader van de openbaarheid van bestuur. Anders dan sommige ondernemers ziet Vlaio daarin geen overtreding van de privacyregels omdat de lijst beperkt is tot vennootschappen, en die hebben geen recht op privacy.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, voor een kop koffie is 100 liter méér water nodig dan voor een kop thee 'Wie één kop koffie door thee vervangt, spaart 100 liter water uit.' Dat lazen we onlangs in Dag Allemaal. En het klopt.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, VTM maakte betoger 'Mars tegen Marrakech' onherkenbaar in promobeeld Uit een fotocollage van de Nationalistische Studentenvereniging zou blijken dat televisiezender VTM een foto van de 'Mars tegen Marrakech' heeft bewerkt in een promotiebeeld voor een aflevering van het reportageprogramma Telefacts. Dat klopt. VTM bewerkte het beeld om een betoger onherkenbaar te maken.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Netflix heeft niet alle christelijke films verwijderd Volgens posts op sociale media zou de populaire streamingdienst Netflix alle 'christelijke films' tegen 31 maart van zijn platform verwijderen. Dat klopt niet. De oorsprong van het gerucht is een artikel dat in maart 2016 op een satirische website verscheen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, zes minuten lezen verlaagt het stressniveau niet met 68 procent 'Door zes minuten per dag te lezen, verlaagt je stressniveau al met 68 procent.' Dat lazen we onlangs in Goed Gevoel. Maar het klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, in Eindhoven is er een covid-19-teststraat voor peuters en kleuters De Facebookpagina 'Vrijheid voor altijd' post een filmpje over een 'teststraat voor peuters en kleuters'. Het blijkt te gaan om een coronatestcentrum in het Nederlandse Eindhoven, waarvan een gedeelte kindvriendelijk is ingericht. De teststraat lokt hevige Facebookreacties uit, maar kinderpsychiater Lieve Swinnen sust. 'Zo'n test berokkent een kind echt geen schade. Ook psychisch niet.'
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de remedies voor burn-out en depressie verschillen niet zo heel veel van elkaar 'Wat goed is voor het bestrijden van een depressie is slecht voor de burn-out en andersom.' Dat lazen we onlangs in De Morgen. Maar het moet sterk genuanceerd worden.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, in Galicië riskeren vaccinweigeraars een boete tot 60.000 euro Wie in de Spaanse regio Galicië een vaccin tegen covid-19 weigert, kan een boete tot 60.000 euro krijgen. Dat schrijft de website NineForNews, en het klopt. In bepaalde gevallen kan het bedrag van de boete zelfs nog hoger oplopen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen recente rellen in Spanje 30.000 mensen bekeken op Facebook een video die zou illustreren dat 'Spanje het meer dan zat is'. Het filmpje toont echter geen ontevreden Spanjaarden, maar relschoppende Argentijnen in Buenos Aires vóór de coronacrisis.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dierproeven zijn niet overgeslagen bij de ontwikkeling van de coronavaccins Volgens een Facebookbericht zijn de dierproeven overgeslagen bij het ontwikkelen van de coronavaccins. Dat klopt niet. Alle vaccins tegen covid-19 die in ons land gebruikt (zullen) worden, zijn op dieren getest. Wel konden sommige dierproeven worden ingekort en mocht de eerste fase van het onderzoek op mensen al worden opgestart terwijl de dierproeven nog liepen, omdat de gebruikte vaccintechnologie al eerder was getest.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, een coronavaccin 'verkloot' je DNA niet 'Liever dood, dan mijn menselijke DNA verkloot', zegt een meme die vaak wordt gedeeld op sociale media. Het plaatje verwijst naar de mRNA-vaccins tegen covid-19, waarvan sommigen denken dat ze ons DNA kunnen veranderen. Die vrees is nochtans ongegrond, hebben vaccinspecialisten al meermaals uitgelegd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er komen geen 12.000 euromiljonairs per jaar bij in ons land 'Elk jaar komen er in België 12.000 euromiljonairs bij.' Dat beweerde PVDA-Kamerlid Raoul Hedebouw in Humo. Maar het kan niet worden gestaafd met cijfers.
