Factcheck: vrolijke muziek kan (een beetje) helpen tegen wagenziekte

‘Last van wagenziekte? Deze muzieksoort kan je helpen’, kopte Scientias. Volgens experts kan bepaalde muziek een beperkte positieve invloed hebben op wagenziekte, al is meer onderzoek nodig. We beoordelen de stelling als eerder waar.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op nieuwssite Scientias verscheen een artikel over ‘een verrassend hulpmiddel’ tegen wagenziekte: muziek. Het verwijst naar een Chinees onderzoek dat proefpersonen wagenziek deed worden in een rijsimulator. Vervolgens werden ze blootgesteld aan muziek.

Wat bleek? De klachten van deelnemers die vrolijke muziek te horen kregen, namen af met 57,3 procent. Droevige muziek had een averechts effect: ‘Met slechts 40 procent verbetering scoorde deze lager dan helemaal niets doen (43,3 procent).’

Heel verbazingwekkend zijn die resultaten niet, vindt professor bewegingswetenschappen Jelte Bos (TNO en Vrije Universiteit Amsterdam). ‘Uit Duits onderzoek bleek al dat aangename muziek een positief effect kan hebben op bewegingsziekte. Muziek kan je afleiden van negatieve gevoelens en kan rustgevend zijn. Daar hebben we ook anekdotische bewijzen voor: als mensen na een scheepsramp op reddingsboten terechtkomen, kunnen ze erg zeeziek worden. Het helpt wanneer iemand dan liederen begint te zingen.

‘Maar het Chinese onderzoek heeft ook beperkingen: het werd uitgevoerd in een heel eenvoudige rijsimulator, waarbij deelnemers de kamer rond zich nog konden zien. Daardoor werden ze niet ernstig wagenziek. Het stadium van echte misselijkheid werd zelfs niet bereikt. Er is dus meer onderzoek nodig.

‘Ik geloof best dat muziek een beperkte positieve invloed kan hebben – al zal het nooit dé oplossing zijn. Naar buiten kijken, om wat je ziet in overeenstemming te brengen met wat je voelt, werkt doorgaans het best. Er wordt trouwens volop onderzoek gevoerd naar wagenziekte door de opkomst van zelfrijdende auto’s.

‘Wagenziekte komt bijna uitsluitend voor bij passagiers. “Normale” auto’s worden verkocht aan bestuurders, voor wie wagenziekte dus niet zo belangrijk is. Maar in zelfrijdende auto’s zal iedereen passagier zijn. Vanuit de auto-industrie is er dus plots veel meer interesse voor.’

Ook professor fysica Floris Wuyts (Universiteit Antwerpen), die gespecialiseerd is in het menselijke evenwichtsorgaan, vindt de studie interessant. ‘Maar er zijn enkele minpunten. Zo werd niet geprobeerd om wagenziekte te vermijden: er werd pas muziek afgespeeld wanneer de deelnemers al symptomen hadden. En het effect werd vergeleken met nietsdoen, en niet met medicatie bijvoorbeeld.

‘Bovendien is niet duidelijk wat er in het Chinese onderzoek wordt bedoeld met “vrolijke” of “droevige” muziek. Dat is erg cultureel bepaald en dus wellicht niet zomaar over te zetten naar een westerse context. Wat we wél weten uit ander onderzoek, is dat muziek met 120 beats per minuut – wat ook wordt uitgedrukt in 2 hertz – heel eigen is aan natuurlijk bewegen. Het is dus geen toeval dat bijvoorbeeld Smells like Teen Spirit van Nirvana een hit is.

‘Meer nog, door mee te bewegen op dit soort nummers, “overschrijf” je de onvoorspelbare bewegingen die voor wagenziekte zorgen. Het is een interessante pilootstudie en muziek kan een beperkte positieve invloed hebben, maar er is meer onderzoek nodig.’