Factcheck: nee, Israël krijgt niet meer NAVO-steun dan Oekraïne

Volgens socialemediagebruikers krijgt Israël meer NAVO-steun dan Oekraïne. Dat klopt niet. De NAVO zelf steunt enkel politiek. NAVO-lidstaten kunnen individueel wel landen als Israël en Oekraïne militair steunen. De Verenigde Staten, de belangrijkste NAVO-lidstaat, staat wel pal achter Israël, terwijl de steun voor Oekraïne afbrokkelt. Maar binnen de Europese Unie lijkt het tegenovergestelde te gebeuren.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Volgens socialemediagebruikers zou Israël steun krijgen van de NAVO, terwijl de hulp aan Oekraïne langzaam afneemt. ‘Israël mag Iran bombarderen, krijgt alle wapens die het wil en krijgt NAVO-jets om inkomende raketten neer te schieten. Oekraïne mag niet eens luchtverdediging bouwen om zijn steden te beschermen’, schrijft een Roemeense socialemediagebruiker op X.

Het beeld dat Israël op dit moment meer militaire steun dan Oekraïne krijgt, leeft ook bij andere X-accounts (zoals hier en hier) en op Reddit.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky maakte in april 2024 een soortgelijke vergelijking tussen de verdediging van zijn land tegen Russische luchtaanvallen en die van Israël tegen Iraanse aanvallen die maand. De Amerikaanse, Britse en Franse legers kwamen toen Israël te hulp en onderschepten bijna alle Iraanse drones en raketten.

‘De hele wereld ziet wat echte verdediging is. Ze ziet dat het mogelijk is. En de hele wereld heeft gezien dat Israël niet alleen stond in deze verdediging – de dreiging in de lucht werd ook geëlimineerd door zijn bondgenoten.’ In een interview met PBS NewsHour zegt Zelensky: “Er werden elf raketten afgevuurd op Trypilska (in Oekraïne, nvdr). De eerste zeven raketten werden neergehaald, maar vier bereikten de energiecentrale. Waarom? Omdat we geen raketten meer hadden. We waren door onze raketten heen.’

Krijgt Israël in de oorlog met Iran meer steun dan Oekraïne in de oorlog met Rusland? En dan ook nog eens van de NAVO?

Verwarring tussen VS en NAVO

In het Hongaarse X-bericht, lezen we dat Iran ‘NAVO-jets’ zou krijgen om inkomende raketten neer te schieten. Dat klopt niet. De Verenigde Staten, niet de NAVO, hebben (naast Israël zelf) binnenkomende Iraanse raketten voor Israël onderschept. Dat hebben Amerikaanse ambtenaren laten weten aan persbureau Associated Press (AP). Ook de Congressional Research Service schrijft dat. De ‘U.S. officials’ die als bron zijn aangehaald worden niet bij naam genoemd.

De verwarring is waarschijnlijk ontstaan omdat de VS het grootste NAVO-lid is in termen van uitgaven en militair personeel. Amerikaanse militaire inzet kan dus verward worden met die van de NAVO. Maar er is dus geen bewijs dat de NAVO wordt ingezet om Iraanse raketten te onderscheppen: alleen dat de VS dat doet.

De NAVO heeft namelijk geen eigen leger. ‘Als een alliantie van 32 soevereine landen is de NAVO afhankelijk van de strijdkrachten van haar lidstaten om een operatie of missie uit te voeren, aangezien zij zelf niet over eigen strijdkrachten beschikt’, aldus de NAVO zelf.

Sterker nog, de keuze om Iran te bombarderen hebben Israël en de VS zelfstandig genomen: daar is de NAVO als bondgenootschap niet aan te pas gekomen.

De X-gebruiker beweert ook dat Oekraïne geen luchtdoelafweersysteem mag kopen. Ook dat klopt niet. Oekraïne heeft al luchtdefensiesystemen in gebruik, namelijk Amerikaanse Patriots en systemen van andere NAVO-landen. Verder hebben ze ook Europese luchtdefensie-systemen, namelijk de IRIS-T en de SAMP-T, maar volgens Oekraïne zijn die minder effectief.

Steun van NAVO-bondgenoten

Je kunt dus niet per se stellen dat het NAVO-bondgenootschap Israël meer steunt dan Oekraïne: het gaat om de lidstaten. Hoe zit het met hun steun aan beide landen? Steunen zij Israël meer dan Oekraïne, zoals Zelensky zei in het PBS-interview uit 2024?

De NAVO verleent als bondgenootschap politieke steun aan Oekraïne en staat toe dat individuele bondgenoten militaire hulp mogen bieden. Oekraïne heeft sinds het begin van de oorlog (tot 30 april 2025) militaire steun gekregen van zowel de Europese NAVO-landen als de VS: respectievelijk 72 en 65 miljard euro, volgens het Kiel Instituut.

Dan de steun aan Israël: de Verenigde Staten hebben sinds het begin van de oorlog in Gaza (7 oktober 2023) een bedrag van minstens 17,9 miljard dollar (omgerekend 15,6 miljard euro) uitgegeven aan militaire hulp aan Israël, blijkt uit een rapport voor het Costs of War-project van de Brown University. Dat bedrag ligt waarschijnlijk nog hoger, omdat de cijfers tot en met 30 september 2024 zijn bijgehouden. Daarnaast geeft de Amerikaanse overheid jaarlijks 3,8 miljard dollar (of 3,3 miljard euro) aan Israël vanwege een 10-jarige overeenkomst die beide landen hebben gesloten.

De bijdragen van de Europese NAVO-lidstaten aan Israël sinds 7 oktober 2023 waren verwaarloosbaar in vergelijking met die van de VS. De grootste donateur, Duitsland, kwam uit op 485 miljoen euro tot mei 2025, volgens het Duitse parlement.

In totaal gaven NAVO-bondgenoten ruim 130 miljard euro uit aan militaire hulp Oekraïne en ten minste 21 miljard aan militaire steun voor Israël. NAVO-bondgenoten gaven dus veel minder aan Israël dan aan Oekraïne, maar er zijn belangrijke kanttekeningen, zegt defensie-analist Patrick Bolder van The Hague Center for Strategic Studies. Zo is Oekraïne al sinds 24 februari 2022 in oorlog met Rusland, en de oorlog in Israël-Gaza is pas na 7 oktober 2023 geïntensiveerd: een kortere periode dus. Ook is Oekraïne veel groter dan Gaza. Daarom is het enigszins logisch dat er meer militaire steun is gegaan naar Oekraïne.

Verder zijn er andere grote verschillen tussen de twee conflicten, waardoor het moeilijk is om te stellen dat een van de twee landen wordt voorgetrokken. Bolder: ‘In Oekraïne is echt een intensieve verdedigende oorlog bezig op hun eigen grondgebied, dat betekent dat er heel intensief munitie moet worden geleverd om dat gebied te verdedigen.’

In Israël is dat anders, vervolgt hij: ‘Israël voert een heel ander soort oorlog. Niet op hun grondgebied, maar in Gaza. Israël wordt zelf niet belaagd door grondtroepen. Wel door raketten, maar daar hebben ze ook hun Iron Dome voor. Daarom kan je Oekraïne en Israël lastig met elkaar vergelijken.’

Toekomstige steun

De verschillen in militaire steun voor beide landen zijn dus genuanceerder dan eerder gesteld door Zelensky en socialemediagebruikers. Bovendien is de toekomstige steun aan beide landen onzeker. Trump dreigt te stoppen met hulp aan Oekraïne, terwijl de hulp aan Israël juist wordt uitgebreid.

Tegelijkertijd brokkelt de steun van Europese lidstaten en NAVO-bondgenoten voor Israël langzaam af. De EU onderzoekt nu of Israël zich aan het associatieverdrag met de Europese Unie houdt, waarin onder meer staat dat landen mensenrechten moeten respecteren. Als blijkt dat Israëls optreden in Gaza het verdrag schendt, kan dat consequenties hebben voor de militaire steun vanuit de EU. Maar voor een volledig wapenembargo moeten alle EU-lidstaten het eens worden: dat lijkt vooralsnog onwaarschijnlijk.

De NAVO trekt Israël niet voor: de uitgaven aan Oekraïne zijn substantieel hoger, al is dat ook te verklaren omdat de oorlogen heel anders zijn. Wel staan de VS, de meest betalende NAVO-bondgenoot, pal achter Israël, terwijl de steun voor Oekraïne vanuit Amerika afbrokkelt. Binnen de EU lijkt juist het tegenovergestelde te gebeuren ten aanzien van Israël, maar de kans dat militaire steun in de praktijk stopt is kleiner.

Dit artikel verscheen eerst bij Pointer. Het kwam tot stand in het kader van de factcheckmarathon over de NAVO-top van Knack, VRT NWS, Factcheck.Vlaanderen, RTBF, Pointer, het Algemeen Dagblad en Nieuwscheckers.