Factcheck: nee, de klimaatverandering maakt ons niet dik

‘Wetenschappers doen verontrustende ontdekking: “Klimaatverandering maakt ons dik”’, zo kopte Metronieuws.nl.’ Bij warme temperaturen worden we sneller verleid om frisdrank en ijs te consumeren, maar dat bewijst niet dat de klimaatverandering ons dik maakt. We beoordelen de stelling als eerder onwaar.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op de website van de Nederlandse krant Metro lazen we een artikel met als kop: ‘Wetenschappers doen verontrustende ontdekking: “Klimaatverandering maakt ons dik”.’ Er wordt verwezen naar een recente studie die verscheen in het wetenschappelijke tijdschrift Nature Climate Change. Daarvoor ‘verzamelden de wetenschappers de aankoopgegevens van Amerikaanse huishoudens van 2004 tot 2019. Ze vergeleken hierbij de hoeveelheid suiker in de boodschappen met de lokale weersomstandigheden’.

En ze vonden een opvallend verband tussen de temperatuur en de hoeveelheid suiker, zo klinkt het. ‘Tussen 12 en 30 graden bleken mensen 0,7 gram meer suiker per dag te eten voor elke graad warmer.’ Die suiker zou vooral geconsumeerd worden in de vorm van gesuikerde dranken en ‘bevroren desserts’, lezen we in de studie.

Volgens diëtist en voedingswetenschapper Michaël Sels (UZA) is de uitspraak erg kort door de bocht. ‘De klimaatopwarming zal zeker een impact hebben op onze voeding: in bepaalde regio’s zullen sommige gewassen niet meer kunnen groeien, wat een invloed zal hebben op de prijzen en oogsttijden, en mogelijk ook op ons dieet. Maar in deze studie is geen oorzakelijk verband aangetoond tussen klimaatverandering en suikerinname.

‘De onderzoekers hebben gekeken naar aankoopcijfers van Amerikaanse huishoudens op specifieke data, en die dan naast de temperaturen gelegd. Maar het is niet omdat je op 15 juli zes flessen cola en een multipack roomijs koopt, dat je dat die dag ook allemaal verorbert. Er kunnen zoveel meer factoren meespelen, zoals marketingacties. Op warme dagen zullen supermarkten bijvoorbeeld eerder geneigd zijn om hun ijsjes in promotie te zetten.’

‘Ook vakantie kan een rol spelen: op warme dagen nemen mensen sneller een vrije dag. En op een vrije dag eet en drink je ook vaker iets ongezonds. Mensen worden dikker door ongezonde voedingskeuzes te maken, niet door de warmte. Wat wel klopt, is dat je bij hoge temperaturen sneller wat meer dorst hebt. Als je het gewend bent om op normale dagen één liter frisdrank te drinken, dan zul je op hete dagen misschien anderhalve liter frisdrank drinken. Terwijl je ook kunt kiezen voor water.’

Ook professor omgeving en gezondheid Lode Godderis (KU Leuven) vindt de kop boven het artikel in Metro erg misleidend. ‘In de studie wordt inderdaad geen oorzakelijk verband aangetoond tussen de temperatuur en hoeveel suiker we innemen. Al worden we, door allerlei marketingcampagnes, natuurlijk wel verleid om suikerrijke dranken te drinken, zeker als het warm is. Die verleiding en ons bijbehorende gedrag leiden tot ongezonde keuzes, niet de temperatuur op zich. Uit onderzoek blijkt trouwens dat de temperatuur wél een invloed heeft op wat we eten, maar dan in de omgekeerde richting. Bij warme temperaturen zijn we geneigd om iets minder grote volumes te eten, terwijl we in koude omstandigheden net wat meer eten. Dat is ook logisch: als het koud is, heeft ons lichaam meer energie nodig om de lichaamstemperatuur op peil te houden.’