Factcheck: je geboortemaand kan beperkte invloed hebben op BMI

‘Mensen die verwekt zijn in koudere maanden eindigen mogelijk met een lagere body mass index’, zo lazen we op de website van The Independent. Uit onderzoek blijkt dat er een beperkt effect is van de maand van geboorte (en verwekking) op lichaamsvet en BMI, al spelen heel wat factoren mee. We beoordelen de stelling als eerder waar.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In The Independent lazen we dat ‘mensen die verwekt zijn in koudere maanden mogelijk eindigen met een lagere body mass index en minder buikvet dan zij die verwekt zijn in warmere seizoenen’. Het artikel verwijst naar een Japanse studie die recent verscheen in Nature Metabolism. De onderzoekers keken naar de hoeveelheid en activiteit van bruin vet bij ruim 600 proefpersonen. Conclusie: proefpersonen die verwekt werden in de winter hadden op volwassen leeftijd gemiddeld meer actief bruin vet en een lagere bodymassindex (BMI).

Volgens professor Anne Rochtus, kinderneuro-endocrinoloog aan het UZ Leuven, is dit een degelijke studie. ‘We weten dat bruin vet een gunstige invloed heeft op het vetmetabolisme: het haalt suiker en vet uit het bloed om de lichaamstemperatuur op peil te houden. Dit leidt ook tot processen die gunstig zijn voor het lichaamsgewicht.’

Bruin vet is vooral aanwezig bij pasgeborenen. ‘Zij hebben het nodig om hun temperatuur te behouden’, legt Rochtus uit, ‘omdat ze nog niet rillen. Met de leeftijd neemt het af, al weten we dat koude een van de factoren is die kan leiden tot meer bruin vet. Zo blijkt uit ander onderzoek dat de Inuit uit Groenland meer bruin vet hebben dan gemiddeld. Dit is dus zeker een interessante studie, ondanks enkele tekortkomingen, zoals het feit dat alle proefpersonen uit Japan kwamen.’

‘Maar’, zo waarschuwt Rochtus, ‘als het over BMI gaat, spelen enorm veel factoren een rol. Denk aan voeding, beweging, hormonale processen en genetica. Bruin vet is een factor die kan meespelen, maar er is meer onderzoek nodig om te achterhalen hoe het precies werkt. Dit gunstige vet wordt trouwens niet alleen beïnvloed door koude, maar ook door fysieke activiteit en dieet. Wie verwekt werd in een warme maand, hoeft zich dus geen zorgen te maken.’

Ook professor Omgeving en Gezondheid Lode Godderis (KU Leuven) vindt dit een degelijke studie. ‘Al blijft het gaan om een klein effect, we mogen de impact niet overschatten. Er zijn wel meer studies geweest die een link leggen tussen de maand of het seizoen waarin mensen geboren zijn en hun lichaamsgewicht. Meestal wordt de verklaring gezocht bij vitamine D. Een laag vitamine D-gehalte in het laatste trimester van de zwangerschap wordt geassocieerd met overgewicht en diabetes, omdat vitamine D zou inspelen op de insulineresistentie. Bovendien heeft vitamine D een impact op leptine, een eiwit dat mee het verzadigingsgevoel stuurt.’

Godderis bezorgt ons verschillende onderzoeken, waaronder een reviewstudie, waarin de bestaande literatuur wordt vergeleken. Daaruit blijkt dat wie geboren is in de winter – en dus verwekt in het (late) voorjaar – meer kans heeft op een hogere BMI en gewicht in de kindertijd. ‘Verschillende seizoensgebonden factoren zouden een rol kunnen spelen: vitamine D, maar ook hitte, het risico op infectieziektes en de beschikbaarheid van bepaald voedsel. En mogelijk dus ook de hoeveelheid bruin vet. Al moeten we benadrukken dat het in al deze studies om beperkte effecten gaat.’