Factcheck: ibuprofen kan rode bloedcellen vervormen, maar dat is niet schadelijk

‘Ibuprofen verandert rode bloedcellen in “stekelcellen”’, kopt de website ABC Gezondheid. Uit in-vitro-onderzoek blijkt inderdaad dat ibuprofen rode bloedcellen (tijdelijk) kan vervormen. Maar dat heeft volgens experts geen schadelijk effect op patiënten.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op de website ABC Gezondheid lezen we dat ‘ibuprofen rode bloedcellen verandert in “stekelcellen”’. Het medicijn zou ‘stekelige uitstulpingen veroorzaken op het oppervlak van rode bloedcellen – snel, onmiddellijk na contact. Bij lage doseringen worden die stekels gelukkig opgeruimd en herstellen de cellen zich. Maar bij hogere doseringen/concentraties gebeurt dat niet meer. De rode bloedcellen worden stekelcellen die zich niet kunnen herstellen.’ Dat zou ertoe leiden dat ze ‘niet meer door kleine haarvaatjes van organen, ledematen én longen kunnen waardoor ze dus geen zuurstof meer kunnen opnemen of afleveren. De stekelcellen beschadigen bovendien het endotheel van de bloedvatwanden, haperen, vormen stolsels enzovoort’. Het besluit luidt: ‘De keuze is dus: geduld en natuurlijke middelen, of… stekelcelrisico.’

Er wordt verwezen naar enkele wetenschappelijke publicaties, waaronder een artikel uit 2023 en een artikel uit 2011, maar het gaat telkens om in-vitro-onderzoek, waarbij menselijk bloed in een laboratorium wordt blootgesteld aan ibuprofen.

Volgens professor Sébastien Anguille, diensthoofd hematologie aan het UZA, valt er over dit thema niet bijster veel onderzoek te vinden. ‘Ik kende het fenomeen niet, wat toch al veel zegt, gezien mijn job als hematoloog. Maar er zijn inderdaad enkele wetenschappelijke artikelen die aantonen dat ibuprofen en gelijkaardige medicatie de vorm van rode bloedcellen tijdelijk kan veranderen: ze krijgen dan uitstulpingen of “stekels”. Normaal heeft een rode bloedcel de vorm van een donut: hij is heel vervormbaar en kan daardoor makkelijk doorheen de fijnste bloedvaten bewegen, wat belangrijk is voor het zuurstoftransport. Bij een gangbare dosis ibuprofen – maximaal 1200 mg per 24 uur – kan er een tijdelijke vervorming optreden, gedurende maximaal een halfuurtje. Maar in de studies werd dat niet gelinkt aan een nadelig effect voor de bloeddoorstroming. Het lijkt me klinisch dus niet relevant. Wie af en toe normale dosissen ibuprofen neemt, hoeft zich dus geen zorgen te maken over het effect op de bloedcellen.’

Ook professor hematologie Rik Schots (UZ Brussel) wil het artikel van ABC Gezondheid sterk nuanceren. ‘Uit in-vitro-onderzoek met bloedstalen van gezonde personen, blijkt dat het toevoegen van ibuprofen inderdaad kan leiden tot vormafwijkingen, die in zekere mate blijvend kunnen zijn. Maar dat is enkel het geval bij zeer hoge dosissen: 3 tot 4 gram per blootstelling. Terwijl de courante dosis bij ibuprofen 400 mg per blootstelling bedraagt. Er is geen associatie aangetoond tussen normale inname van ibuprofen bij proefpersonen en die “stekelcellen”. Dat zulke cellen schade zouden veroorzaken aan de bloedvatwanden, zoals omschreven in het artikel, is trouwens onzin. Ze raken alleen moeilijker door fijne bloedvaten. Maar in de praktijk zien we dat probleem niet. Het lijkt me belangrijker om de aandacht te vestigen op andere mogelijke bijwerkingen van ibuprofen, zoals maagproblemen, vooral bij langdurig gebruik.’