Factcheck: hebben singles minder kans op dementie?

Uit recent onderzoek zou blijken dat singles 50 procent minder kans hebben om dementie te krijgen. Die conclusie blijkt veel spectaculairder voorgesteld dan de gecorrigeerde resultaten van dat onderzoek tonen. ‘Leeftijd is dé risicofactor voor dementie. De impact van andere risicofactoren is beperkt.’

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Volgens het Nederlandse Psychologie Magazine hebben singles 50 procent minder kans om dementie te ontwikkelen dan gehuwden. Dat zou blijken uit een nieuwe studie waarvoor meer dan 20.000 Amerikanen langdurig werden gevolgd.

‘Het onderzoek was mij niet bekend’, zegt professor Jan Versijpt, kliniekhoofd Neurologie aan het UZ Brussel. ‘De conclusie is verrassend want eerder onderzoek leek net aan te tonen dat getrouwd zijn of samenwonen het dementierisico licht zou verlagen.’ 

Factcheck: levensstijl kan dementie terugdringen, maar 40 procent is een overschatting

De conclusies van dit nieuwe onderzoek zijn volgens Versijpt echter veel minder spectaculair dan ze op het eerste gezicht lijken. Dat bevestigt professor neurologie aan UAntwerpen Rose Bruffaerts: ‘Eens de resultaten zijn gecorrigeerd voor verschillen in leeftijd, cardiovasculaire belasting, depressie, roken, opleidingsniveau en dergelijke, zijn de verschillen tussen de groep ‘getrouwd’ en ‘niet getrouwd’ amper nog statistisch significant.’ Wat niet verbazend is, vult Versijpt aan. ‘Leeftijd is dé risicofactor voor dementie. De impact van andere risicofactoren, ook die van levensstijl, is al bij al beperkt.’

In eerdere studies gingen de onderzoekers ervan uit dat mensen die samenleven met een partner meer sociale interactie hebben en daardoor mentaal meer actief blijven. Dat zou enige bescherming bieden tegen dementie. In het artikel in Psychologie Magazine wordt dan weer gesuggereerd dat mensen die alleen wonen net meer zouden investeren in sociale contacten met vrienden of buren, en op die manier van dat beschermende effect zouden profiteren. De kwaliteit van die interacties is echter in geen van die studies onderzocht. 

Survival curve

Het artikel in Psychologie Magazine suggereert dat de deelnemers aan de studie achttien jaar lang zijn opgevolgd, maar ook dat blijkt iets te spectaculair voorgesteld. ‘De mediane follow-up is amper vier jaar’, aldus Versijpt. ‘Terwijl je dit eigenlijk levenslang zou moeten bekijken, liefst met een survival curve erbij, zodat je ieder jaar kunt vergelijken hoeveel procent van de alleenstaanden en van de gehuwden gevrijwaard blijft van dementie.’

Bruffaerts maakt ook een kanttekening bij de manier waarop werd vastgesteld wie dementie had. ‘Dat gebeurde aan de hand van de standaardschaal, de CDR (clinical dementia rating scale), die zich baseert op jaarlijkse bevragingen over wat de deelnemer nog kan. Kan hij of zij nog zelfstandig wonen, nog zelf zijn financiën regelen, nog zelf boodschappen doen?

Die vragenlijsten werden jaarlijks ingevuld door de deelnemers zelf en door zogenaamde coparticipanten. Bij getrouwde mensen is dat meestal de echtgenoot, bij mensen die alleen wonen vaker iemand die verder van de patiënt af staat en zijn toestand dus minder goed kent. Dat kan verklaren waarom bij de alleenwonenden minder dementie werd vastgesteld en in de groep ‘weduwen/weduwnaren’ dementie pas op hogere leeftijd werd vastgesteld dan in de groep ‘getrouwd’.

Versijpt wijst er ten slotte nog op dat dit soort onderzoek weinig zin heeft. ‘We kunnen niets met de resultaten. Zelfs al zou het zo zijn dat singles een beperkter risico op dementie hebben, wie gaat om die reden alleen blijven?’