Factcheck Factcheck: nee, deze beelden tonen niet de recente overstromingen in Libië, maar een tsunami in Indonesië
Politiek Politiek Moeten dienstencheques duurder worden? ‘In geen enkel ander land subsidieert de overheid gestreken hemden’ De sector van de dienstenchequebedrijven vraagt meer geld en kijkt daarvoor niet alleen naar de overheid. Ook de gebruiker mag best wat dieper in de buidel tasten, vindt de sectorfederatie. Ongelijkheidsexpert Ive Marx (Universiteit Antwerpen) is het daarmee eens. ‘Met de belachelijk lage prijs van de dienstencheques zijn wij rotverwend.’
Factcheck Factcheck Factcheck: niet bewezen dat vogels die op een lithiumveld landen binnen enkele minuten sterven Volgens een populair bericht op sociale media zouden vogels die landen op een lithiumveld, binnen enkele minuten sterven. Studies tonen aan dat de lithiumwinning een negatieve invloed heeft op het leefmilieu, maar voor de claim over vogels bestaat geen bewijs.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, niet alleen Belgen mogen gemeenteambtenaar zijn In een folder die de lokale afdeling van Vlaams Belang heeft verspreid in de gemeente Puurs-Sint-Amands wordt gesteld dat, volgens de Grondwet, alleen Belgen gemeenteambtenaar mogen zijn. Dat klopt niet. EU-onderdanen hebben altijd toegang tot betrekkingen in overheidsdienst. Voor niet-Belgen die van buiten de EU komen stelt de Grondwet dat de wetgever uitzonderingen kan vastleggen.
Factcheck Factcheck Factcheck: ‘UFO-filmpje’ is geen gelekte militaire video, maar een 3D-simulatie Een video van een metalen buisvormige structuur die in de lucht zweeft, blijkt afkomstig van een TikTok-account dat 3D-simulaties post. Het toont geen gelekte militaire video van een UFO die boven Alaska zou zijn neergeschoten, zoals berichten op sociale media ons willen doen geloven.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit ‘kikkerlogo’ betekent niet dat een voedingsmiddel mRNA bevat Op sociale media wordt gewaarschuwd voor een logo met een kikker: het zou betekenen dat een voedingsmiddel messenger-RNA (mRNA) bevat. Dat klopt niet: het bewuste logo is dat van de Rainforest Alliance. Het geeft aan dat een voedingsmiddel op een duurzame manier is geproduceerd.
Factcheck Factcheck Factcheck: niet bewezen dat je bloeddrukverlagers beter ‘s avonds inneemt Een online artikel titelt dat het beter is om bloeddrukverlagende medicijnen ‘s avonds in te nemen. Het stuk baseert die conclusie op de resultaten van één onderzoek, waarvan de bevindingen door een recentere studie zijn weerlegd. Volgens cardiologen is er tot nu toe geen reden om aan te nemen dat het een verschil maakt op welk moment bloeddrukverlagers worden ingenomen.
Factcheck Factcheck Factcheck: krantenkop over ‘asymptomatische klimaatopwarming’ is vervalst Volgens een screenshot dat op sociale media wordt gedeeld, zou The Irish Independent hebben geschreven dat Ierland last heeft van ‘asymptomatische klimaatopwarming’. Dat zou verklaren waarom de maand juli in Ierland koud was, terwijl het in grote delen van de wereld juist erg heet was. Het screenshot met de vermeende Irish Independent-krantenkop blijkt vervalst.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze foto’s van Indiase koppels in vervuilde rivier zijn nep Op sociale media gaan foto’s viraal van jonge Indiase koppels die poseren in een rivier vol afval. De foto’s blijken fake: ze zijn het werk van een ‘visuele kunstenaar’ die eerder al soortgelijke fotoreeksen maakte met de hulp van artificiële intelligentie.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat een elektrische auto de brand op het vrachtschip voor de Waddeneilanden heeft veroorzaakt Verschillende media hebben gemeld dat de zware brand op een schip voor de kust van de Nederlandse Waddeneilanden zou zijn ontstaan door een elektrische auto. Die conclusie blijkt voorbarig en is waarschijnlijk gebaseerd op de verkeerde interpretatie van een uitspraak van een woordvoerster van de Nederlandse kustwacht. De oorzaak van de brand is op dit moment nog niet bekend.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze tv-reportage verspreidt geen leugens over de temperatuur op Corsica Volgens Twitterposts zou een Franse tv-reportage liegen over de temperaturen op Corsica. Op beelden van de zender zien we ‘32°C’, terwijl de reportage ons zou voorhouden dat het 42 graden warm is op het Franse eiland. Van leugens blijkt geen sprake: de reportage vermeldt wel degelijk de 32 graden (aan de kust), terwijl de 42 graden op een ander tijdstip en op een warmere plaats (in het binnenland) werd opgemeten.
Europa Europa Wat na de Spaanse verkiezingen? ‘Nieuwe regering zal in Waterloo gevormd worden’ De vervroegde Spaanse parlementsverkiezingen hebben geen meerderheid opgeleverd voor de combinatie rechts-extreemrechts. Maar ook op de linkerzijde zit er geen meerderheid in. ‘Wie een regering wil vormen, zal de steun van de Catalaanse en Baskische separatisten nodig hebben', zegt historicus en Spanjekenner Vincent Scheltiens (UAntwerpen). ‘Al is het scenario van een nieuwe stembusgang ook mogelijk.’
Factcheck Factcheck Factcheck: virale afbeelding met Armand Pien bewijst niet dat weerbericht nu ander advies geeft dan 40 jaar geleden Op sociale media doet een afbeelding de ronde die suggereert dat voormalig VRT-weerman Armand Pien in 1982 zou hebben gezegd dat 32 graden ‘lekker weer’ was om te wandelen in de natuur. Anno 2023 zou hetzelfde weer, volgens de afbeelding, aanleiding geven tot alarmerende waarschuwingen. De realiteit blijkt genuanceerder.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Spaans minister Teresa Ribera vloog niet met privéjet naar klimaatbijeenkomst in Valladolid Op sociale media wordt gezegd dat de Spaanse minister van Ecologische Transitie Teresa Ribera op 10 juli naar een klimaatbijeenkomst in het Spaanse Valladolid zou zijn gevlogen met het officiële vliegtuig van de Spaanse regering. Dat klopt niet: Ribera reisde met de auto en het regeringsvliegtuig voerde die dag een oefenvlucht zonder passagiers uit.
Nieuws Nieuws Factcheck: deze brand in Lyon had niets te maken met de recente rellen Op sociale media circuleren beelden van een zware brand in de buurt van de Franse stad Lyon, die zou zijn aangestoken door oproerkraaiers tijdens de recente rellen in Frankrijk. Dat klopt niet: de brand die we in de video zien was het gevolg van plasticafval dat vuur vatte in een opslagplaats waar geen relschoppers in de buurt waren geweest.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, dit spandoek hangt naast de Nederlandse ambassade in Moskou (maar met Russische tekst) Volgens berichten op sociale media hangt naast de Nederlandse ambassade in Moskou een spandoek met daarop de vraag waar Nederland was tussen 2014 en 2022, ‘toen onschuldige kinderen stierven in de Donbas’. Dat spandoek hangt er inderdaad, zij het met de tekst in het Russisch.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Franse president Macron heeft geen totaalverbod afgekondigd op het melden van de recente rellen op sociale media Volgens virale Twitterberichten zou de Franse president Emmanuel Macron naar aanleiding van de recente Franse rellen ‘een totaalverbod hebben afgekondigd op het melden van gebeurtenissen op sociale media’. Dat is onjuiste informatie, mogelijk gebaseerd op een vervalste politiemededeling. Macron heeft wel in de media verklaard dat hij een tijdelijke beperking niet uitsluit.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit ‘kikkerlogo’ betekent niet dat een voedingsmiddel insecten bevat Op sociale media wordt gewaarschuwd voor een logo met een kikker: het zou betekenen dat een voedingsmiddel insecten bevat. Dat klopt niet: het bewuste logo is dat van de Rainforest Alliance. Het geeft aan dat een voedingsmiddel op een duurzame manier is geproduceerd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze video toont geen plundering van een Franse supermarkt Op Twitter gaat een filmpje rond waarin we de plundering zouden zien van een supermarkt tijdens de recente rellen in het Franse Nanterre. Dat klopt niet: de video werd gemaakt in Brazilië, tijdens een wedstrijd waarbij je zo snel mogelijk je winkelkar moet vullen.
Maatschappij Maatschappij Mannenemancipatie: ‘Vrouwen hebben het feminisme, voor mannen is er niks’ De voorbije decennia hebben vrouwen mannen op heel wat gebieden bijgebeend. Nogal wat mannen worstelen met die nieuwe realiteit.
Maatschappij Maatschappij ‘Een hoger inkomen maakt ook een vrouw aantrekkelijker’ Welke impact heeft de omgekeerde gender gap in het onderwijs op de relatiemarkt?
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat scheepsbrand iets te maken heeft met elektrische auto’s Online circuleert een video van een scheepsbrand die, volgens de bijschriften, het gevolg zou zijn van de combinatie van zout water en batterijen van elektrische auto’s. Het blijkt te gaan om een oud filmpje uit 2016. Het toont een brand op een vrachtschip die het gevolg was van een kortsluiting. Over een mogelijke link met elektrische auto’s is niets terug te vinden.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de ministerraad heeft geen ‘bemiddelaar voor conflicten op het werk’ aangesteld Volgens een verslag dat Kamerlid Theo Francken (N-VA) via sociale media heeft verspreid, zou er tijdens de ministerraad die volgde op een veelbesproken incident tussen de topministers Frank Vandenbroucke en Vincent Van Quickenborne een ‘bemiddelaar sociale, verbale en fysieke conflicten op het werk’ zijn aangesteld. Dat klopt niet. Het bewuste verslag is vervalst, en Francken liet later weten dat het om satire ging. Ondertussen was het bericht al volop gedeeld door mensen die geloofden dat het verslag authentiek was.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, olijfolie en frambozenpitolie beschermen niet tegen de zon Volgens berichten op sociale media zou het smeren van plantaardige oliën zoals frambozenpit-, noten- of olijfolie ‘op een natuurlijke manier beschermen tegen de zon’. Dat klopt niet. De beschermingsfactor van die producten is te laag om zonnebrand of huidkanker te voorkomen, zeggen specialisten.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze uitspraak over de jeugd is geen citaat van Socrates Op Twitter nam co-voorzitter van Groen Jeremie Vaneeckhout het onlangs op voor de jeugd. Hij deed dat met een citaat dat hij verkeerdelijk toeschreef aan Socrates. Toen bleek dat het niet om de woorden van de Griekse filosoof ging, verwijderde Vaneeckhout zijn tweet. Elders op het internet circuleert het nepcitaat al jaren.
Maatschappij Maatschappij Verzet tegen gedoofde straatlichten in Gent groeit: 'Onverantwoord, betuttelend en gevaarlijk' In Gent wordt, zoals in het gros van de Vlaamse steden en gemeenten, ‘s nachts de straatverlichting gedoofd. De stad bespaart daarmee op energiekosten, maar ook op veiligheid, is het gevoel dat bij nogal wat Gentenaars leeft. In Aalst is ondertussen beslist om het licht weer aan te laten.
Maatschappij Maatschappij Celia Groothedde (Groen): ‘Het aantal kinderen per begeleider moet naar omlaag, als we de kinderopvangcrisis willen oplossen' Vlaams Parlementslid Celia Groothedde (Groen) kijkt met dubbele gevoelens terug op haar deelname aan de Onderzoekscommissie Kinderopvang: ‘Om de kinderopvangcrisis écht op te lossen, is 2 miljard euro nodig.’
Nieuws Nieuws Zelfdiagnose via TikTok: ‘Veel van die video’s bevatten ronduit onjuiste informatie’ Ze zijn een heuse rage op TikTok: filmpjes die u helpen uit te maken of u lijdt aan ADHD, autisme, een angststoornis of een andere mentale aandoening. Psychologen waarschuwen voor de risico’s. ‘Een zelfdiagnose kan verlammend werken omdat niet meer verder wordt gezocht naar wat er concreet bij iemand speelt.’
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat gratis kippen het Diestse huishoudafval met 100 ton verminderden Op TikTok gaan al jarenlang video’s viraal over ‘een Belgische stad waar 2000 gezinnen elk drie kippen adopteerden’ en zo de hoeveelheid huishoudelijk afval in de eerste maand al met 100 ton zouden hebben verminderd. Het klopt dat in 2005 in Diest 2650 gezinnen kippen in huis haalden, maar voor de 100 ton minder huishoudelijk afval bestaat geen bewijs.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, LGBTQI+-verkeerslichten zijn in strijd met de verkeerswetgeving Volgens een aantal socialemediagebruikers zijn de LGBTQI+-verkeerslichten die Hemiksem van plan is om te plaatsen op een kruispunt in de gemeente niet wettig. Dat klopt: ze zijn in strijd met de verkeerswetgeving, zo heeft het Belgisch Instituut voor de Verkeersveiligheid (VIAS) bevestigd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er wapperde op 8 mei geen Sovjetvlag aan de Reichstag Ter gelegenheid van de 78ste verjaardag van de Russische overwinning op nazi-Duitsland zouden onbekenden op 8 mei 2023 de Sovjetvlag hebben gehesen op het gebouw van de Reichstag in Berlijn. De beelden die dat zouden moeten bewijzen, dateren echter van voor die datum en het Duitse parlement, dat in de Reichstag is gevestigd, ontkent formeel dat die vlag er op 8 mei 2023 zou hebben gehangen.
Factcheck Factcheck Factcheck: menstruatiebloed doet planten sneller groeien (maar experts raden het als meststof af) Volgens berichten op sociale media zouden (kamer)planten sneller groeien wanneer ze bemest worden met menstruatiebloed. Kan best, zeggen experten, want net zoals ander bloed bevat het componenten die de plantengroei bevorderen. Maar er zijn ook risico’s voor de mens aan verbonden.
Maatschappij Maatschappij Nieuwkomercoach Babah Tarawally: 'Geen plaats voor de ongetemde man in de westerse samenleving’
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Amerikaans senator Ted Cruz post niet dezelfde tweet na iedere massaschietpartij Op het internet circuleert een compilatie van tweets die de Texaanse Republikeinse senator Ted Cruz zou hebben gepost na twaalf massaschietpartijen in de Verenigde Staten. Het gaat om identieke berichten, waarin Cruz enkel de plaatsnaam zou hebben vervangen. Hoewel vorig jaar al bleek al dat de tweets vervalst waren, circuleren ze nu opnieuw.
Factcheck Factcheck Factcheck: het absenteïsme bij Bpost bedraagt geen 37 procent of 15 procent, maar 10,75 procent In De Afspraak stelde N-VA-kamerlid Michael Freilich dinsdag dat het ziekteverzuim bij Bpost 37 procent zou bedragen. Een vergissing, gaf Freilich later toe: het zou gaan om 15 procent. Ook dat percentage wordt door Bpost formeel tegengesproken: het absenteïsme bedroeg in het eerste kwartaal van dit jaar 10,75 procent.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, veroordeelde pyromaan zit niet achter 48 Franse bosbranden Volgens voormalig Kamerlid voor Vlaams Belang Dries Van Langenhove is in Frankrijk een man van Marokkaanse origine veroordeeld voor het aansteken van 48 bosbranden die de media aan de klimaatverandering hadden toegeschreven. Dat klopt niet. Het gaat om een pyromaan die onder meer auto's en vuilnisbakken in brand stak, maar geen bossen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, niet 70 procent van het Nederlandse supermarktpersoneel is minderjarig In een radio-interview zei een ACV-vakbondsvrouw onlangs dat 70 procent van het personeel in de Nederlandse supermarkten jonger is dan 18 jaar. Dat klopt niet. Volgens betrouwbare bronnen zit 71,7 procent van de supermarktmedewerkers in de leeftijdscategorie 15-24 jaar en is 36,6 procent jonger dan 18.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, uit schildluis gewonnen kleurstof E120 kan in slagroomgebak zitten In een Facebookgroep wordt gewaarschuwd voor geplette schildluizen in slagroomgebak van de Nederlandse supermarktketen Jumbo. Volgens de ingrediëntenlijst bevat het product de kleurstof E120, die inderdaad uit de cochenilleluis wordt gewonnen en aan heel wat voedingsmiddelen wordt toegevoegd.
Maatschappij Maatschappij Omstandertraining getest: ‘Als getuige van ongewenst gedrag kun je altijd íéts doen’ Een ongewenste aanraking, een racistische opmerking, intimidatie op het openbaar vervoer: tijdens een zogenaamde omstandertraining leer je hoe je er als getuige op kunt reageren. ‘Eens je de strategieën en technieken kent, kun je altijd meer doen dan passief toekijken’, belooft de folder. Knack probeerde het uit.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, strijd tegen fiscale fraude kan 8 tot 12 miljard euro per jaar opleveren * Wie zei het? Jeremie Vaneeckhout (Groen)* Is het waar? Betrouwbare studies bevestigen dat de strijd tegen fiscale fraude 8 tot 12 miljard euro extra per jaar kan opleveren, al gaat het slechts om theoretische schattingen. We beoordelen de uitspraak van Vaneeckhout daarom als eerder waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, voorleesmoment door dragqueen in Brugge kostte geen 16.000 euro Volgens voormalig Kamerlid Dries Van Langenhove betaalde de stad Brugge 16.000 euro voor een dragqueen die verhalen voorlas aan jonge kinderen. Dat is misleidend. De voorleessessie vormde een onderdeel van het kunstenfestival Queer Was Here, dat in zijn geheel 16.000 euro kostte.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze afbeelding van Julian Assange is gemaakt met AI Op het internet circuleert een foto van WikiLeaks-klokkenluider en internetactivist Julian Assange. Volgens de bijschriften zou het gaan om een recent beeld, gemaakt in de Londense gevangenis waar Assange al vier jaar opgesloten zit. Dat klopt niet. Het gaat om een vervalste foto, gemaakt met artificiële intelligentie.
Factcheck Factcheck Factcheck: viraal pleidooi voor cashgeld bevat onjuistheden Op sociale media circuleert een pleidooi voor het gebruik van cashgeld. Terwijl 50 euro cash altijd 50 euro zou blijven, zou er na opeenvolgende elektronische betalingen amper nog iets van die 50 euro overblijven. Klopt niet, zeggen specialisten: een bankbiljet blijft niet eeuwig circuleren zoals de tekst suggereert, ook aan contante betalingen zijn kosten verbonden en de transactiekosten voor elektronische betalingen liggen een stuk lager dan het bericht stelt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Time waarschuwde in de jaren 1970 niet voor de afkoeling van Amerika In een Facebookfilmpje hekelt een Antwerpse ondernemer de ‘apocalyptische onheilstijdingen’ over het klimaat. In de jaren 1970 zou Time nog voor de afkoeling van Amerika hebben gewaarschuwd, stelt de man, en dat wil hij bewijzen met enkele Time-covers uit die periode. Alleen baseert hij zich op een verkeerde interpretatie van die covers.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat een plantaardig dieet voor meer of betere erecties zorgt Volgens een veelbekeken YouTube-video zou een vegan dieet zorgen voor frequentere en betere erecties. Het kleinschalige experiment waaruit die conclusie wordt getrokken is echter niet wetenschappelijk verantwoord. Voor de stelling dat vlees mijden de erecties verbetert, bestaat geen bewijs.
Factcheck Factcheck Factcheck: Belgische koeien stoten minder CO₂ uit dan Argentijnse, maar het exacte verschil is moeilijk te becijferen ‘Een Vlaamse of Belgische koe stoot twee keer minder CO₂ uit dan een Argentijnse’, verklaarde CD&V-voorzitter Sammy Mahdi vorige maand in De Tijd en De Zevende Dag. Experten bevestigen dat Argentijnse koeien meer CO₂ uitstoten dan Belgische, maar het exacte verschil is moeilijk te berekenen.
