Factcheck: deze foto’s van Palestijnse kinderen die hun kat terugvinden zijn AI-gegenereerd

Op sociale media circuleren beelden van Gazaanse kinderen die katten vasthouden. Volgens de verspreiders van de beelden zouden de kinderen hun huisdieren tijdens de voorlopige wapenstilstand in Gaza terug hebben gevonden. Dat klopt niet. De beelden zijn met behulp van artificiële intelligentie gegenereerd.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

Op sociale media circuleren foto’s van kinderen die met een kat in hun handen in het puin zitten. De beelden lijken gegenereerd met behulp van artificiële intelligentie. 

De beelden werden verspreid op sociale media zoals X (hier en hier) en Instagram. Bijna 195.000 mensen zagen een X-post met de foto’s reeds op hun X-tijdlijn passeren. Meer dan 6000 mensen vonden die post leuk.

Begin oktober flakkerde het sluimerende conflict tussen Israël en Hamas met veel geweld opnieuw op. Op zaterdag 7 oktober pleegde de Palestijnse extremistische groepering Hamas een reeks aanslagen op Israëlische doelwitten. Ze overvielen onder meer een Israëlisch muziekfestival en enkele kibboetsen in de buurt van de Gazastrook. Tegelijkertijd vuurde Hamas vanuit de Gazastrook duizenden raketten af. Daarbij vielen volgens de Israëlische autoriteiten minstens 1400 doden. Een overzicht van de gebeurtenissen lezen we in een artikel van het persagentschap Reuters.

Israël reageert sinds zondag 8 oktober met dodelijke bombardementen op allerhande doelwitten in de Gazastrook. Daarbij vielen al snel duizenden doden. Sinds 27 oktober vindt er ook een grondoffensief van het Israëlische leger in de Gazastrook plaats. Volgens het ministerie van Volksgezondheid in Gaza vielen er ondertussen al meer dan 10.000 doden. 40 procent van die doden waren kinderen. Dat lezen we eveneens bij Reuters.

Waar komen de beelden vandaan?

Een X-gebruiker die de beelden deelde, verwijst in haar bijschrift naar het X-account Palestine Info Center. Via dat account komen we bij een foto van een ander kind met een kat in zijn armen terecht. In het bijschrift lezen we: ‘De humanitaire wapenstilstand startte in de Gazastrook om 7u00 deze morgen, op vrijdag, na een nacht van intense Israëlische bombardementen op de hele Gazastrook, en nadat het Israëlische leger het Indonesische ziekenhuis was binnengevallen.’

De post werd later die dag op X geplaatst. Het is onduidelijk of de foto ook effectief de ochtend zelf genomen werd. Het bijschrift verwijst naar een artikel op de website van de alternatieve nieuwssite Palestine Info Center. Dat artikel staat momenteel niet meer online. We vinden het artikel wel terug achter een andere link. Maar dat stuk geeft nergens aan waar en wanneer de foto genomen werd.

Zijn de beelden met AI gemaakt?

Enkele socialemediagebruikers geloven dat de beelden met AI zijn gecreëerd. ‘Valse foto’s’, reageert iemand op een Instagrampost. ‘Ze dragen allemaal propere warme kleren’, gaat de socialemediagebruiker verder.

Op X wijst iemand dan weer op het aantal vingers die de kinderen op de foto’s hebben. Ontbrekende of een teveel aan vingers is namelijk een veel voorkomende fout van beeldgenererende softwareprogramma’s. Knack schreef daar reeds over naar aanleiding van een valse foto van Wikileaksoprichter Julian Assange.

Wanneer we zelf de beelden analyseren, merken we dat de rechterhand van een kind maar drie vingers telt. De duim is niet zichtbaar, maar zelfs dan tellen we nog steeds maar vier vingers. Op het beeld van het kind met de blauwe trui dat een van de reageerders post, herkennen we wel vijf vingers. Al lijkt het alsof twee van die vingers deels aan elkaar hangen.

Wie heeft de beelden eerst verspreid?

Via een commentaar op een van de X-posts, komen we terecht op het X-account van Shayan Sardarizadeh, een journalist van BBC Verify. ‘Alle beelden in deze Tweet, die claimt kinderen in Gaza te tonen die hun katten terugvinden wanneer ze kunnen terugkeren naar hun vernietigde huizen, zijn met behulp van AI gegenereerd’, besluit hij.

Volgens Sardarizadeh zijn de beelden voor het eerst online gepost als deel van een TikTokvideo van een account dat wel vaker AI-gegenereerde beelden over Gaza deelt. In het bijschrift van die video valt in het Indonesisch te lezen: ‘Palestijnse kinderen die van hun katten houden na het incident.’ Wanneer we dat account opzoeken, blijkt het niet meer te bestaan.

Ook echte beelden van kinderen met dieren in Gaza

Echte beelden van kinderen uit Gaza met huisdieren zijn er wel. Op het X-account van Palestine Info Center werd ook deze video gepubliceerd. Daarin zien we hoe katten en andere dieren van onder het Gazaanse puin worden gehaald. Er komen ook beelden aan bod van mensen die een kat in hun armen nemen. Het Palestine Info Center publiceerde de video op 30 november, enkele dagen na het begin van de wapenstilstand.

In de ondertitels bij de video lezen we dat ‘mensen hun dieren niet achterlieten’ en ‘de dieren mee op de vlucht moesten’. Ook al lijken de AI-beelden en echte afbeeldingen op elkaar, de boodschap waarmee ze gedeeld worden, verschilt dus. De kinderen die met een kat in hun handen gefilmd werden, vonden ze niet terug nadat de wapenstilstand was begonnen.