Factcheck: beperking van de werkloosheidsuitkering zal geen ‘145.000 tot 180.000 mensen’ treffen

Volgens algemeen secretaris van het ABVV Bert Engelaar zal de geplande beperking van de werkloosheidsuitkering 145.000 tot 180.000 mensen treffen. Daarvoor bestaat geen bewijs. Het ACV, de minister van Werk en de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) houden het op lagere cijfers.

Deze factcheck is uitgevoerd op basis van de beschikbare informatie op de datum van publicatie. Lees hier meer over hoe we werken.

In een interview met De Zondag, dat verscheen op 27 april, zegt algemeen secretaris van het ABVV Bert Engelaar het volgende: ‘Neem de beperking van de werkloosheidsuitkering: dat zal geen 100.000 mensen treffen, zoals minister Clarinval (MR) denkt, maar 145.000 tot 180.000 mensen. Doe maar een factcheck!’

Engelaar verwijst in die uitspraak naar de plannen van de Arizona-regering om de werkloosheidsuitkeringen te beperken in de tijd. Wie langer dan twee jaar zonder werk zit, zal vanaf 1 januari 2026 niet langer een uitkering krijgen, met uitzondering van 55-plussers, werkzoekenden die een opleiding tot een knelpuntberoep volgen en werklozen met een kunstenaarsstatuut. Al zijn alle details over de nieuwe regeling op dit moment nog niet bekend omdat de ontwerpteksten nog moeten worden goedgekeurd in het parlement.

Hoeveel mensen worden door deze beslissing precies getroffen?

Volgens het ABVV zullen 145.000 à 180.000 mensen hun uitkering verliezen. Dat is véél meer dan de 100.000 die de regering eerder noemde. Wie heeft zich dan misrekend?

Journalist Tex Van berlaer zocht het eerder al uit voor Knack, en kwam tot de conclusie dat niemand precies weet hoeveel mensen getroffen zullen worden door de nieuwe maatregel. Nochtans heeft het antwoord op die vraag een belangrijke impact op de federale begroting, en op het leven van tienduizenden mensen.

De schatting van het ABVV is en blijft een schatting, bevestigde woordvoerder Daan Nelen aan Knack. ‘Wij weten hoeveel van onze leden werkloos zijn, maar van de andere vakbonden weten we dat niet. Op basis van ons marktaandeel – wij betalen 45 procent van de langdurig werklozen – hebben we de cijfers geëxtrapoleerd.’

https://www.knack.be/nieuws/belgie/politiek/conner-rousseau-is-de-echtgenoot-die-heel-de-tijd-het-arizona-huwelijk-dreigt-op-te-blazen-beluister-hier-de-nieuwe-podcast-van-knack-en-trends-kanaal-z/

Een belangrijk element zijn de 55-plussers. De Arizona-coalitie wil hen grotendeels ontzien — althans, zij die minstens dertig jaar gewerkt hebben en elk van die jaren minstens 156 dagen actief waren. ‘Maar zulke mensen zijn er onmogelijk precies uit te filteren’, aldus Nelen. ‘We kennen het beroepsverleden niet tot in detail.’

IGU

Daarom zijn ook langdurig werkloze 55-plussers grotendeels meegeteld in het totaal van 145.000 van het ABVV. ‘We hebben wel een veiligheidsmarge ingebouwd: we haalden 30 procent van de 55-plussers en 20 procent van de min-55-jarigen uit de berekening.’

Daarnaast telt het ABVV ook deeltijds werkenden met een inkomensgarantie-uitkering (IGU) mee. Dat zijn werklozen die het werk deeltijds hervatten en die onder bepaalde voorwaarden boven op hun loon een uitkering van de Rijksdienst voor Arbeidsvoorziening (RVA) ontvangen. ‘Ook voor hen verdwijnt die aanvullende uitkering,’ aldus Nelen. In het paasakkoord is inderdaad geen uitzondering voorzien op de beperking van de werkloosheid in de tijd voor de inkomensgarantie-uitkeringen.

120.000

Van berlaer deed voor Knack ook navraag bij de christelijke vakbond ACV, maar kreeg daar evenmin precieze cijfers. Het ACV komt uit op een schatting van 120.000 mensen. ‘Ook wij beschikken niet over exacte cijfers’, aldus woordvoerder David Vanbellinghen. Volgens het ACV doet de regering heel flou over oudere werklozen.

‘In de perceptie leeft dat alle 55-plussers zijn vrijgesteld, maar dat klopt niet. We hebben via een omweg geprobeerd te berekenen hoeveel 55-plussers hun uitkering dreigen te verliezen. Dat deden we via het aantal werkzoekenden van wie de uitkering gefixeerd is — een statuut dat doorgaans geldt voor wie minstens 25 jaar heeft gewerkt, want die cijfers kennen we.’ Op die manier kwam het ACV op 20.000 extra getroffen mensen.

Geen sacraal cijfer

Onderschat de regering het aantal getroffen personen dan? ‘Dat doen we niet’, verklaarde het kabinet van minister van Werk David Clarinval (MR) aan Knack. ‘We hebben nooit beweerd dat het aantal van 100.000 een sacraal cijfer was’.

Waarom circuleert dat cijfer dan toch? ‘Enkele weken geleden vroeg een journalist ons hoeveel langdurig werklozen onder de 55 jaar er zijn’, zegt woordvoerder Koen Peumans. ‘Dat cijfer hebben we toen meegegeven.’ Daarop werd het verspreid in de media.

https://www.knack.be/nieuws/belgie/politiek/gert-peersman-en-wim-van-lancker-over-het-paasakkoord-dit-is-niet-de-grote-hervormingsregering-dit-is-een-doorsneeregering/

Het cijfer van 100.000 bevat dus geen 55-plussers die niet aan de voorwaarden voldoen om hun uitkering te behouden. Wél inbegrepen in dat cijfer: kunstenaars en mensen die een knelpuntopleiding volgen — categorieën waarvoor in het paasakkoord werd beslist dat hun uitkering behouden blijft. Die mensen zouden dus niet meer mogen meetellen.

Tweede lezing

Bovendien zijn de wetteksten voor de hervorming nog niet finaal. ‘Er komt nog een tweede lezing, in het licht van de adviezen die we hebben ontvangen’, zegt Peumans. ‘De regering is zich ervan bewust dat de RVA methodologisch veel werk zal hebben. Net daarom geven we hen tijd tot 1 januari.’

We nemen voor deze factcheck opnieuw contact op met ABVV-woordvoerder Daan Nelen, met de vraag of het ABVV ondertussen nieuwe of bijkomende informatie heeft gevonden die hun cijfer van ‘145.000 tot 180.000 mensen’ kan bevestigen. 

Nelen herhaalt dat ook de deeltijdse werknemers met inkomensgarantie-uitkering (IGU) geviseerd worden door de programmawet, en wijst erop dat ook niet-werkzoekende uitkeringsgerechtigde volledig werklozen zullen worden uitgesloten, en dat werkzoekende uitkeringsgerechtigde volledig werklozen na studies al na één jaar hun uitkering zullen verliezen.

https://www.knack.be/nieuws/belgie/politiek/gert-peersman-en-wim-van-lancker-over-het-paasakkoord-dit-is-niet-de-grote-hervormingsregering-dit-is-een-doorsneeregering/

Bij de RVA reageert woordvoerder Kristof Salens als volgt: ‘Het cijfer gegeven door minister Clarinval (100.102) is correct en omvat enkel de volledig werklozen jonger dan 55 jaar die langer dan twee jaar werkloos zijn. Dat cijfer is indicatief, zoals minister Clarinval ook aangeeft, aangezien de modaliteiten voor de berekening van het beroepsverleden van de 55-plussers en de duur van de werkloosheid nog niet zijn vastgelegd. Die modaliteiten vormen nog steeds het voorwerp van onderhandelingen en overleg met de sociale partners en de regio’s. De cijfers van het ACV en ABVV kunnen wij niet bevestigen.’

Brugpensioen

Volgens de meest recente cijfers van de RVA (tabel 7) zijn 136.646 mensen langer dan twee jaar werkloos. Daar zijn de in de nieuwe regeling vrijgestelde categorieën (55-plussers, kunstenaars, werkzoekenden in een knelpuntopleiding) bijgerekend, net als de mensen in het regime van werkloosheid met bedrijfstoeslag (het vroegere brugpensioen). Die laatsten zullen, benadrukt woordvoerder Salens, hun recht op een uitkering niet verliezen. ‘Het is wel voorzien om dat systeem van werkloosheid met bedrijfstoeslag te laten uitdoven vanaf 30 juni van dit jaar. Vanaf dan zullen er minder en minder intreders zijn.’

Mogelijk zullen dus meer dan 100.000 mensen hun uitkering verliezen, maar het is onwaarschijnlijk dat het er meer zijn dan 136.646. Voor de stelling dat het om 145.000 à 180.000 mensen zou gaan, bestaat in ieder geval geen enkel bewijs.