Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen recent Belgisch geweld tegen hulpdiensten Op 2 januari deelt een Vlaamse man een video op Facebook (hier gearchiveerd) . In het 24 seconden durende filmpje zien we een woedende menigte die allerlei voorwerpen gooit naar een ambulance met openstaande deuren. ‘Vuil uitschot’ stelt de auteur van het bericht in het bijschrift bij de video, die al meer dan 3000 keer …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze foto toont geen oude eindejaarstraditie Op nieuwjaarsdag krijgt Knack een mailtje van een lezeres. ‘Graag had ik geweten of vrouwen in het verleden effectief jaarlijks hun excuses moesten aanbieden aan hun man voor eventuele fouten. Ik ben deze foto nu al verschillende keren tegengekomen’, schrijft de lezeres, die onderstaand beeld meestuurt. Volgens het bijschrift bij de zwart-witfoto zou het ‘eind …
Factcheck Factcheck Factcheck: er is geen bewijs voor bewering dat WEF miljoenen honden en katten zou willen afslachten Op 11 december post een Vlaamse man onderstaande Facebookpost. Volgens het bericht zou het World Economic Forum (WEF) ‘miljoenen katten en honden willen afslachten, om de klimaatverandering tegen te gaan’. Als bron verwijst de auteur van het Facebookbericht naar een artikel dat op 9 december verscheen op Newspunch, een Amerikaanse website die bekend staat voor …
Factcheck Factcheck Factcheck: deze foto van het echtpaar Biden en Volodymyr Zelensky is gemanipuleerd Op 22 december post een man onderstaande foto op Facebook (hier gearchiveerd). Ook op Twitter wordt de foto op grote schaal gedeeld (hier gearchiveerd). Op de foto zien we de Amerikaanse president Joe Biden, de Oekraïense president Volodymyr Zelensky en Jill Biden, de vrouw van de Amerikaanse president. De drie zijn van achteren gefotografeerd. Joe …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er is geen plaats te veel in de Vlaamse kinderopvang Op 14 december wordt in het Vlaams Parlement de begroting voor 2023 goedgekeurd. Tijdens de middagvergadering van het debat dat aan de goedkeuring voorafgaat, stelt Vlaams Parlementslid voor Vlaams Belang Ilse Malfroot het volgende: ‘De cijfers tonen aan dat niet alle plaatsen bezet zijn. Dus eigenlijk zijn er zelfs opvangplaatsen te veel.’ (vanaf 01:14:57) De …
Factcheck Factcheck Factcheck: zetelverwarming heeft nauwelijks impact op rijbereik elektrische auto Op 13 december verscheen in Het Nieuwsblad een artikel over het effect van vrieskou op het bereik van elektrische auto’s (hier gearchiveerd). Heel wat bestuurders hadden namelijk vastgesteld dat de actieradius van hun elektrisch voertuig bij vriestemperaturen een stuk lager lag. In het artikel komen twee mensen aan het woord: woordvoerder Mich Vergauwen van de …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze scooters werden niet afgedankt vanwege een versleten batterij Op 29 november deelt een vrouw onderstaande post op Facebook. Het filmpje toont een grote open ruimte met lange rijen e-scooters die er waarschijnlijk al een hele tijd staan - ze zijn deels door onkruid overwoekerd. Volgens het bijschrift zouden de batterijen van de elektrische scooters het einde van hun levensduur hebben bereikt en zouden …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, het blussen van een elektrische auto vraagt tot twintig keer meer water Op 26 november post een Facebookgebruiker een link naar een artikel met als titel ‘45.000 liter water voor één brandende Tesla’ en als ondertitel ‘Twintig keer meer water dan voor het blussen van een gewone autobrand’. Het artikel werd op 23 november gepubliceerd op de website Auto55, waar het goed was voor 3000 lezers, en …
Factcheck Factcheck Factcheck: het geweld in deze video heeft niets te maken met trans vrouw die penis toont Op sociale media gaat een video viraal waarin een gewelddadige scène met drie vrouwen te zien is. Volgens de bijschriften zou het gaan om een gevecht in Brazilië, ontstaan nadat een trans vrouw een geslachtsdeel had getoond aan een meisje. Die interpretatie blijkt verzonnen. De ruzie had een andere oorzaak, zo blijkt uit getuigenissen in …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, zowat 80 procent van de Oekraïense vluchtelingen in Nederland werkt ‘In Nederland werkt 80 procent van de Oekraïense vluchtelingen’, zei N-VA-voorzitter en Antwerps burgemeester Bart De Wever onlangs in een interview op Radio 1. Dat blijkt ruwweg te kloppen: het zou om 72 à 83 procent gaan. De vergelijking maken met België blijkt onmogelijk, bij gebrek aan officiële of volledige cijfers. Op 30 november geeft …
Factcheck Factcheck Factcheck: ‘Minstens één hoogbegaafde leerling per klas’ blijkt overschatting ‘In elke klas zit minstens één hoogbegaafd kind’, lezen we in verschillende nieuwsmedia. Dat blijkt een overschatting: volgens specialisten heeft ongeveer 2,5 procent van de bevolking een IQ van minstens 130, wat beschouwd wordt als de grens voor hoogbegaafdheid. Op de website sociaal.net verscheen op 22 september een artikel met als titel ‘Hoogbegaafde kinderen en …
Factcheck Factcheck Factcheck: niet bewezen dat Oekraïens pantservoertuig beschilderd is met hakenkruis Volgens een aantal socialemediagebruikers en websites staat een hakenkruis geschilderd op een Oekraïens pantservoertuig dat te zien is in een Duitse tv-reportage. Hoewel het om een onscherpe video gaat, lijkt op de ingezoomde beelden inderdaad een hakenkruis te zien. Het videofragment is geknipt uit een reportage over wapens die het Russische leger in Oekraïne heeft …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, een neusinfectie veroorzaakt geen alzheimer Volgens een artikel dat op het internet circuleert, zou een infectie in de neus de ziekte van Alzheimer kunnen uitlokken. Onzin, reageren experten. Er is geen bewijs voor de hypothese dat alzheimer een infectieziekte zou zijn. Bovendien is de studie waarop het artikel is gebaseerd van twijfelachtig wetenschappelijk allooi. Op de Facebookpagina ’Wetenschap in Beeld’, …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen foto van Klaus Schwab op de G20 in Bali Op sociale media wordt een foto gedeeld waarop Klaus Schwab, de voorzitter van het Wereld Economisch Forum (WEF), te zien zou zijn op de G20-top voor regeringsleiders in Bali. De foto werd echter gemaakt op de ASEAN-conferentie in Cambodja. Op 14 november post een Vlaamse man onderstaande tweet, die hij daarna ook op Facebook plaatst. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Nancy Pelosi werd niet gearresteerd Volgens socialemediaberichten zou de Amerikaanse parlementsvoorzitter Nancy Pelosi gearresteerd zijn. Een video waarin de politica onder begeleiding naar een auto wordt gebracht, zou dat moeten bewijzen. We zien in de video echter niets anders dan de voor Pelosi gebruikelijke beveiligingsmaatregelen, die door sommigen onterecht worden verward met een arrestatie. Op 4 november plaatst een Nederlandstalige man …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, onverwerkt verdriet dringt niet door tot in je DNA Wie zei het? Kinesist Tom De Prest in Het Laatste Nieuws Is het waar? ‘Dat onverwerkt verdriet doordringt tot in je DNA klopt volgens experts niet helemaal. Verdriet kan wél een chemisch proces op gang brengen dat de aanmaak van eiwitten door de genen beïnvloedt. We beoordelen de stelling daarom als eerder onwaar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Peruaanse autoriteiten verwijderen geen 5G-antennes Volgens berichten op sociale media zou de Peruaanse overheid 5G-antennes verwijderen, nadat inwoners in de nabijheid van de masten covidsymptomen zouden hebben gekregen. Het filmpje dat de claim moet bewijzen toont echter de ontmanteling van een illegaal geplaatste communicatie-antenne die niets te maken heeft met 5G. De video werd bovendien al in 2019 opgenomen, nog …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit filmpje toont geen ‘live fraude’ bij de Amerikaanse midterms Op 9 november plaatst een Nederlandstalige twitteraar een filmpje online met het bijschrift ‘Live TV-fraude. Het kan allemaal.’ Het filmpje gaat viraal en doet ook de ronde op Facebook, met een soortgelijke claim erbij. In de video, die 25 seconden duurt en al meer dan 305.000 keer is bekeken, zien we een fragment uit The …
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewezen verklaring voor tijdelijk oogprobleem Katy Perry Een filmpje waarin de Amerikaanse zangeres Katy Perry tijdens een optreden haar rechteroog tot twee keer toe niet open krijgt, gaat viraal. Sommige socialemediagebruikers zien in Perry’s oogprobleem een bijwerking van het coronavaccin, maar daarvoor bestaat geen enkel bewijs. Perry’s oogprobleem is bovendien een typisch symptoom van een oogaandoening waaraan de zangeres naar eigen zeggen …
Factcheck Factcheck Factcheck: Amerikaanse gezondheidsdienst CDC heeft coronavaccins opgenomen in basisvaccinatieschema, maar dat maakt ze nog niet verplicht P-Magazine kopte vorige week dat de Amerikaanse gezondheidsdienst CDC het coronavaccin verplicht wil maken voor baby’s vanaf 6 maanden. Dat klopt niet helemaal. De CDC heeft de coronavaccins op 20 oktober toegevoegd aan het aanbevolen vaccinatieschema voor kinderen en volwassenen, maar over een verplichting spreekt de CDC nergens. ‘Waarom CDC coronavaccin wil verplichten voor baby's …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Australische overheid kan begrafeniskosten dodelijke vaccinslachtoffers terugbetalen In recente socialemediaposts en op alternatieve websites wordt gesteld dat de Australische overheid de begrafeniskosten van dodelijke vaccinslachtoffers zou vergoeden. Dat klopt, maar de Australische regering zegt daarmee niet dat de coronavaccins dodelijk zouden zijn, zoals de geciteerde bronnen schrijven. Op 10 oktober post een man onderstaand bericht in de publieke Facebookgroep ‘ForumLand - Forum …
Nieuws Nieuws Na heisa over gelekt OCMW-document: ‘Je mag een leefloon niet als een hangmat zien’ Nadat op sociale media een brief viraal ging van een OCMW aan een cliënte, met daarin de bedragen waarop ze volgens de wet recht zou hebben, werd de rekening van de vrouw snel gemaakt. Leefloon, Groeipakket en huursubsidie zouden samen goed zijn voor een netto maandinkomen van 2649,56 euro. “’t Zijn zotten die werken”, was …
Nieuws Nieuws Gelekt OCMW-document gaat viraal: ‘Persoonlijke gegevens delen op sociale media is een misdrijf’ Op sociale media wordt een brief gedeeld die het OCMW van Oud-Heverlee naar een cliënt stuurde. In de brief staan de geldbedragen opgelijst waarop de cliënt recht heeft, in sommige versies zijn ook de naam en het adres van de cliënt te zien. ‘De zwaarste fout ligt bij de persoon die het document heeft gelekt’, …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, dit OCMW-document over inkomsten van cliënt is authentiek Een lezer maakt ons erop attent dat op sociale media een brief wordt gedeeld die afkomstig zou zijn van het OCMW in Oud-Heverlee. Het zou gaan om een brief van dat OCMW naar een cliënt met een niet-Vlaamsklinkende naam, met daarin een overzicht van de geldbedragen waarop die cliënt recht zou hebben. Een zoekopdracht bevestigt …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de coronavaccins bevatten geen grafeenoxide In een oud filmpje dat online wordt gedeeld, stelt een man dat de coronavaccins grafeenoxide bevatten. Het is een claim die al langer circuleert en al vaker is weerlegd. De ingrediëntenlijsten van de coronavaccins zijn nochtans publiek, en grafeenoxide komt er niet in voor. Op 2 oktober verschijnt op de Facebookpagina Wakker België, die 1100 …
Nieuws Nieuws Factcheck: nee, Brits vaccinatiecentrum werd niet gesloten door een groep politieagenten Volgens de Nederlandse website 9 for News heeft een groep politieagenten en ex-soldaten een covidvaccinatiecentrum in het Engelse Bristol gesloten. Dat klopt niet helemaal. Het vaccinatiecentrum sloot enkele uren zijn deuren maar nam zelf dat besluit om de veiligheid te garanderen tijdens een protestactie tegen vaccinatie. Op 2 oktober publiceert de Nederlandse website 9 for …
Factcheck Factcheck Factcheck: niet alle gepensioneerden hebben recht op sociaal energietarief Tijdens een debat in het Vlaams Parlement verklaarde Vlaams viceminister-president Bart Somers (Open VLD) dat alle gepensioneerden recht zouden hebben op het sociaal tarief voor energie. Dat klopt niet, zoals Somers nog tijdens dezelfde zitting toegaf: alleen gepensioneerden met een inkomen onder een bepaalde grens hebben recht op dat verminderde tarief. Op 3 oktober verschijnt …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen video van Oekraïense kinderen die ‘de hymne van de Luftwaffe’ zingen Op sociale media wordt een video gedeeld waarin kinderen dansen op een Duitstalig lied. Volgens de bijschriften zou het gaan om de ‘onofficiële hymne’ van de Luftwaffe, maar dat klopt niet: het is een Bretons volkslied uit 1929 waarvan later ook covers in andere talen zijn gemaakt. Op 23 september tweet een man een video …
Factcheck Factcheck Factcheck: niet enkel Afrikaanse leiders moesten met bus naar begrafenis van de Queen Volgens berichten op sociale media moesten Afrikaanse leiders met de bus naar de begrafenis van de Britse koningin Elisabeth, terwijl de andere staatshoofden met hun eigen wagens mochten komen. Dat klopt niet. Aan alle genodigden was gevraagd om niet hun eigen vervoer te gebruiken. Enkel voor de Amerikaanse president werd een uitzondering gemaakt. Op Facebook …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit filmpje toont geen geweld in een Brusselse school Op Facebook gaat een filmpje viraal waarin leerlingen een klaslokaal flink op stelten zetten. Ze schreeuwen, gooien met papier en zelfs met stoelen en schoolbanken. De video zou gemaakt zijn in een Brusselse school, maar dat klopt niet: het gaat om oude beelden uit Brazilië. Op 17 september post een man een filmpje op zijn …
Factcheck Factcheck Factcheck: het klopt niet dat ‘meer dan duizend wetenschappers en experten’ zeggen dat er geen klimaatnoodtoestand is Op sociale media wordt een ‘World Climate Declaration’ gedeeld, een verklaring waarin ‘meer dan 1000 wetenschappers en experten’ de wetenschappelijke consensus over de impact van de mens op de klimaatverandering ter discussie stellen. Alleen blijkt slechts een kleine minderheid van de ondertekenaars klimaatwetenschapper en zijn de claims in de verklaring al meermaals weerlegd. Op 19 …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, insecten eten schaadt de gezondheid niet Volgens berichten op sociale media zouden insecten chitine bevatten, een stof die schadelijk zou zijn voor de mens. Specialisten bevestigen dat insecten die stof bevatten, maar benadrukken dat chitine een vezel is. Vezels zijn niet schadelijk voor de mens, wel integendeel: we hebben ze nodig om gezond te blijven. Op 7 september deelt een man …
Nieuws Nieuws Factcheck: geen bewijs voor bewering dat Brigitte Macron vroeger een man was Op het internet circuleert al langer het gerucht dat Brigitte Macron, de vrouw van de Franse president Emmanuel Macron, als man geboren zou zijn. Daarvoor bestaat geen enkel bewijs. Er bestaan wel authentieke krantenberichten uit 1953 over de geboorte van Brigitte Trogneux, zoals de meisjesnaam van de Franse first lady luidt. Op 30 augustus brengt …
Gezondheid Gezondheid Edelsteenkundige Claire Moens ontkracht de mythes: ‘Er werden zelfs stenen verkocht tegen covid-19’ Eeuwenlang al geloven mensen in de geneeskundige kracht van edelstenen en kristallen. Recent nam de populariteit van dat geloof zelfs een hoge vlucht, met dank aan celebrity's, influencers en gewiekste ondernemers.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, het aandeel van het transport in de CO2-uitstoot van voeding bedraagt gemiddeld 10 procent Minder dan 10 procent van de CO2-uitstoot van onze voeding komt van het transport, zegt docent klimaatgeschiedenis Pieter Boussemaere in Humo. Dat gemiddelde komt uit een studie van de Vlaamse instelling voor technologisch onderzoek VITO. Andere experten betwisten dat er een algemeen percentage te plakken valt op die CO2-impact. Die varieert enorm per voedingsproduct, afhankelijk …
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat Oekraïne graandepots in de Donbas in brand heeft gestoken Een lezer stuurt ons onderstaande Facebookpost, met de vraag of dit klopt (hier gearchiveerd). De post dateert van 28 juli. ‘Voor alle Zelensky-lovertjes’ luidt het bijschrift bij een Spaanstalige video, ondertiteld in het Engels. In de video vertelt een jonge vrouw dat ze zich bevindt in Roebizjne, in het oosten van Oekraïne, waar tonnen opgeslagen …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, studie bewijst niet dat er twintig keer meer mensen sterven van de kou dan van de hitte ‘Er sterven in het Westen twintig keer meer mensen van de kou dan van de hitte’, zegt politicus Jean-Marie Dedecker in een interview met Humo. Daarvoor bestaat geen bewijs. Dedeckers uitspraak blijkt gebaseerd op een verouderde en niet representatieve studie, die oorzakelijke verbanden suggereert waar er geen zijn. Op 16 augustus verschijnt in Humo een …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Duits boekhoudkantoor geeft de voorkeur aan niet-gevaccineerde sollicitanten Volgens een Vlaamse Facebookpost zou een Duits boekhoudkantoor in zijn zoektocht naar nieuw personeel expliciet de voorkeur geven aan niet-gevaccineerde kandidaten. Dat is inderdaad wat het bedrijf schrijft in een vacature. Specialisten waarschuwen voor mogelijke inbreuken op de privacy- en discriminatiewetgeving. Op 25 juli plaatst een Vlaamse vrouw onderstaande post op Facebook (hier gearchiveerd). In …
Factcheck Factcheck Factcheck: valse tweet van Tinne Van der Straeten circuleert opnieuw Volgens berichten van Nederlandse socialemediagebruikers zou de Belgische minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) hebben gezegd dat je je energiefactuur kunt halveren door ze halfmaandelijks te betalen. Dat heeft de minister nooit gezegd. Aan de oorsprong van het gerucht ligt een als grap bedoelde tweet die sommigen voor waar aannamen, en die nu …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, er gingen vorig jaar subsidies naar paardenfluisteraars en bachbloesemtherapie In een filmpje op sociale media klaagt Vlaams Parlementslid Maurits Vande Reyde (Open VLD) aan dat de Vlaamse overheid ‘bizarre shit’ zoals bachbloesemtherapie of een opleiding tot paardenfluisteraar subsidieert. Dat klopt. Aan de voorbeelden in het filmpje van Vande Reyde gaf de Vlaamse overheid vorig jaar 7,5 miljoen euro uit. Op 2 augustus plaatst Vlaams …
Factcheck Factcheck Factcheck: Maurits Vande Reyde (Open VLD) overdrijft bedrag dat naar ‘crazy subsidies’ gaat In een TikTok-filmpje klaagt Vlaams Parlementslid Maurits Vande Reyde (Open VLD) aan dat de Vlaamse overheid ‘bizarre shit’ zoals bachbloesemtherapie of een opleiding tot paardenfluisteraar subsidieert. Maar het bedrag van 40 miljoen euro dat Vande Reyde in zijn video vermeldt is een totaalbudget dat ook heel andere opleidingen omvat. Aan de voorbeelden in het filmpje, …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, coronavaccins maken geen slapende virussen wakker De coronavaccins kunnen slapende bacteriële infecties of virussen wakker maken, zegt een geschorste huisarts in het zomernummer van Psychologies Magazine. Voor die uitspraak bestaat echter geen wetenschappelijk bewijs. In het zomernummer van Psychologies Magazine staat een interview met huisdokter Anne Fierlafijn (vanaf pagina 92), die door de Orde van Geneesheren voor twee jaar is geschorst. …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, het Spaanse leger heeft geen ‘dodelijke chemtrails’ gesproeid Volgens een artikel op de website World Unity zou de Spaanse regering in het begin van de coronapandemie het leger de opdracht hebben gegeven om burgers vanuit vliegtuigen te bespuiten met ‘dodelijke chemtrails’. Dat klopt niet. Het ministerieel besluit waarop Worldunity die claim baseert, gaat over het ontsmetten van binnenruimtes via verneveling. In de groep …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de acties van de Nederlandse boeren worden niet verzwegen in het Belgische nieuws Volgens een post in een populaire Facebookgroep zouden de Belgische media niet communiceren over de protestacties van de Nederlandse boeren. Dat klopt niet. Zowel op de openbare omroep als in kranten en tijdschriften wordt over de Nederlandse boerenprotesten bericht. Op 4 juli post een vrouw onderstaand bericht in de publieke Facebookgroep Boer en Burger Verenigd …
