Factcheck Factcheck: nee, Oekraïense vluchtelingen werden niet ‘uit Bulgaarse hotels gegooid wegens wangedrag’
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Starbucks bedriegt zijn klanten niet met ‘kleine koffies in grote bekers’ Op het internet circuleren filmpjes die ons willen doen geloven dat de koffieketen Starbucks haar klanten oplicht. Een grote Starbucks-koffiebeker zou namelijk geen druppel meer koffie bevatten dan een klein exemplaar. Het blijkt te gaan om getrukeerde filmpjes. Op 6 juni post een man onderstaand filmpje op Facebook (hier gearchiveerd). ‘Door het tekort aan koffie …
Factcheck Factcheck Factcheck: video van Zelensky met vervalste ondertitels gaat viraal Op sociale media wordt een filmpje gedeeld waarin de Oekraïense president Volodymyr Zelensky op bezoek is bij het leger. ‘We zullen het doen zoals in Boetsja en opnieuw zal niemand ons verdenken’, zou Zelensky daar hebben gezegd. Dat klopt niet: het gaat om een filmpje uit 2019 waaraan een foute vertaling is toegevoegd. Op 31 …
Factcheck Factcheck Factcheck: twee jaar oude neptweet van Marc Van Ranst gaat nu viraal in Nederland Op Nederlandse Twitter- en Facebookaccounts doet opnieuw een bericht de ronde waarin viroloog Marc Van Ranst zou zeggen dat het een keuze was om ouderen in woonzorgcentra te laten sterven. Het gaat om een vervalste tweet uit 2020 die weer is opgedoken nadat Van Ranst te gast was geweest in het Nederlandse parlement. Op 22 …
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat Zelensky in dit filmpje onder invloed is van drugs Op het internet gaan beelden rond waarop de Oekraïense president Volodymyr Zelensky te zien zou zijn in ‘stoned’ of ‘dronken’ toestand. Het blijkt te gaan om een video die Zelenksy zelf online zette en die achteraf in een lagere kwaliteit werd gedeeld. In het filmpje van lagere kwaliteit klinkt de stem van Zelensky dieper en …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Vlaams Belang zegt niet dat het 4 miljard euro minder wil investeren in gezondheidszorg Volgens Vooruit-voorzitter Conner Rousseau zou Vlaams Belang 4 miljard euro minder willen investeren in gezondheidszorg. Hij baseert die uitspraak op een passage in het partijprogramma van Vlaams Belang. Maar een sluitend bewijs voor zijn stelling vinden we in dat partijprogramma niet. Tijdens zijn 1-mei-toespraak in Sint-Niklaas stelde Vooruit-voorzitter Conner Rousseau dat Vlaams Belang 4 miljard …
Nieuws Nieuws ‘Syriërs helpen Oekraïners om oorlogsmisdaden te documenteren’ Op het internet circuleert een gruwelijke video waarin Syrische regeringssoldaten burgers executeren. ‘De daders leggen hun eigen misdaden nauwkeurig en met trots vast’, zegt Brigitte Herremans, die aan het Human Rights Centre van de UGent onderzoek doet naar het conflict in Syrië.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, er liggen geen patiënten met vaccinbijwerkingen in Luiks universitair ziekenhuis Volgens de website Wakker Nieuws heeft het Centre Hospitalier Universitaire de Liège in een brief aan politici gezegd dat er op zijn afdeling intensieve zorgen enkel mensen tussen de 40 en 60 jaar liggen met bijwerkingen van hun derde coronavaccin. Het ziekenhuis, dat geen weet heeft van de e-mail, ontkent dat formeel. Het blijkt te gaan …
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, twee derde van het Europese graan wordt gebruikt als dierenvoer ‘Twee op drie Europese granen worden gebruikt als voeder voor dieren’, lezen we in een artikel van Bond Beter Leefmilieu. Dat cijfer is afkomstig van de Europese Commissie, en volgens specialisten klopt het. Op 6 mei verschijnt op de website van Bond Beter Leefmilieu (BBL) een artikel met als titel 'Zorgt voedselcrisis voor ommezwaai richting …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Pfizer zegt niet dat zijn coronavaccin niet veilig en effectief zou zijn Op sociale media wordt een screenshot gedeeld waaruit zou blijken dat het Pfizer/BioNTech-coronavaccin niet effectief en veilig genoeg zou zijn om een permanente goedkeuring te krijgen. Het screenshot komt uit een - verkeerd begrepen - document van BioNTech voor investeerders, waarin het bedrijf alle mogelijke investeringsrisico’s moet opsommen en om juridische redenen extra voorzichtig moet …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Duitse bondskanselier Olaf Scholz is niet de kleinzoon van een SS-generaal Op 16 maart post een man onderstaand bericht op zijn Facebookpagina (hier gearchiveerd). Volgens de post zou de Duitse bondskanselier Olaf Scholz (rechts op de foto) de kleinzoon zijn van Fritz von Scholz, een luitenant-generaal van de SS (links op de foto). De SS (Schutzstaffel) was een van oorsprong paramilitaire elite-eenheid van de Duitse nazipartij …
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, leerlingen die school missen voor het Suikerfeest zijn niet onwettig afwezig Sam Van Rooy, Vlaams Parlementslid voor Vlaams Belang en fractieleider voor die partij in de Antwerpse gemeenteraad, post op 2 mei onderstaand bericht op Twitter (hier gearchiveerd). ‘Heel wat Antwerpse schoolbanken zijn vandaag leeg. Vele moslimleerlingen zijn immers ongewettigd afwezig wegens het Suikerfeest’, schrijft van Rooy. Klopt het dat de afwezige moslimleerlingen onwettig afwezig waren? …
Factcheck Factcheck Factcheck: video met cocaïne op bureau van Zelensky is fake Op sociale media doet een filmpje de ronde waarin de Oekraïense president Volodymyr Zelensky online vergadert, met naast hem op zijn bureau cocaïne en een bankkaart. Het blijkt te gaan om een video die Zelensky zelf online zette, waaraan later met beeldmanipulatie wit poeder werd toegevoegd.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs voor uitspraak Conner Rousseau over Brusselse leerkrachten die lesgeven in het Arabisch In een interview met Humo zegt Vooruit-voorzitter Conner Rousseau dat er in Brussel door het lerarentekort mensen voor de klas staan die in het Arabisch lesgeven omdat ze geen Frans spreken. Daarvoor is geen bewijs. Rousseau baseerde zich voor die uitspraak op één anonieme getuigenis.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, deze Oekraïener met nazitatoeages is geen politiechef in Kiev Op sociale media worden foto's gedeeld van een Oekraïense man met nazitatoeages. Volgens de bijschriften zou het gaan om de (adjunct-)chef van de politie van Kiev, maar dat klopt niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze video bewijst niet dat Oekraïners werden gedwongen om op burgers te schieten Op sociale media wordt een video gedeeld met 'bewijs' dat Oekraïense soldaten van hun bevelhebbers het order zouden hebben gekregen om burgers neer te schieten. Een Oekraïense militair getuigt daarover in de video, maar verschillende elementen wijzen erop dat het om een afgedwongen getuigenis gaat. Op beelden die uit de video werden geknipt, is te zien hoe dezelfde militairen door Russische soldaten worden overmeesterd en onder schot gehouden.
Factcheck Factcheck Factcheck: van tankbier krijg je evengoed een kater als van bier van 't vat Een cafébaas die overschakelt van biervaten op tankbier zegt dat je aan bier uit een tank minder snel een kater overhoudt. Volgens experten klopt dat niet.
Factcheck Factcheck Factcheck: thermografie is niet geschikt om borstkanker op te sporen Op Facebook circuleren berichten waarin thermografie wordt gepromoot als methode om borstkanker op te sporen. Thermografie zou borstkanker eerder kunnen detecteren dan een mammografie, zo wordt gesteld. Het tegendeel is waar.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit zijn geen Oekraïners die Russische troepen toejuichen Op Facebook doet een video de ronde waarin Oekraïners Russische troepen zouden verwelkomen met vlaggen en gejuich. Het filmpje werd echter niet gemaakt in Oekraïne, maar in Rusland. Het gaat om Russische burgers in de regio rond Koersk, die naar Oekraïne vertrekkende soldaten uitwuiven.
Factcheck Factcheck Factcheck: uitspraak van Wouter Beke over kinderopvang en ouderschapsverlof klopt niet In een interview met Humo zegt Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) dat in landen waar begeleiders in de kinderopvang voor slechts vijf kinderen zorgen, het ouderschapsverlof beperkt is tot de eerste levensjaren. Dat klopt niet.
Nieuws Nieuws Kinderopvang pikt het niet meer: 'Verdubbel het budget' De sector van de kinderopvang, die kreunt onder de werkdruk, komt op straat voor meer middelen en personeel. Onlangs werden enkele opmerkelijke voorstellen gelanceerd. Van camera's in crèches over dienstencheques voor kinderopvang aan huis tot het pleidooi van Vlaams minister van Welzijn Wouter Beke (CD&V) om het ouderschapsverlof te beperken in de tijd.
Factcheck Factcheck Factcheck: wie fitness-selfies deelt, is niet noodzakelijk een narcist Mensen die fitnessfoto's van zichzelf op sociale media posten, zijn mogelijk narcisten, zo stelt een online artikel. Het onderzoek waarop die conclusie gebaseerd is, vertoont volgens specialisten enkele tekortkomingen, en het is gedateerd. Sinds de publicatie ervan, in 2015, is het socialemedialandschap drastisch veranderd en het delen van fitness-selfies is nu een alledaags fenomeen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de ceo van Disney werd niet gearresteerd voor mensenhandel Op Twitter en Facebook wordt gezegd dat de ceo van Disney onlangs zou zijn gearresteerd omdat hij betrokken zou zijn bij mensenhandel. Dat klopt niet. Het gaat om informatie die verscheen op een satirische website, die sommigen onterecht voor waar aannamen en deelden op sociale media. Wel zijn onlangs vier Disney-medewerkers opgepakt in een zaak van mensensmokkel.
Factcheck Factcheck Factcheck: twee jongste kerncentrales leveren niet meer dan 4 procent van onze energie, maar wel 17 procent van onze elektriciteit Volgens minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) leveren de twee jongste kerncentrales van ons land niet meer dan 2 of 3 procent van de energie die we verbruiken. Specialisten houden het op maximaal 4 procent. Het aandeel van die twee kerncentrales in de elektriciteit die we verbruiken, bedraagt wel 14 tot 17 procent.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Bild toonde beelden uit China bij berichtgeving over Oekraïne Volgens socialemediagebruikers heeft het Duitse Bild TV bij de berichtgeving over de oorlog in Oekraïne beelden gebruikt van een gasexplosie die in 2015 in China plaatsvond. Dat klopt. Bild heeft de fout ondertussen rechtgezet en heeft zich ervoor verontschuldigd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, Oekraïners verkopen geen Russische tanks op eBay Volgens berichten op sociale media zouden Oekraïners een Russische legertank te koop aanbieden op de tweedehandssite eBay. Dat klopt niet. De advertentie waarvan screenshots worden gedeeld, blijkt een vervalsing.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, RTL Nieuws plaatste geen oud filmbeeld bij bericht over de oorlog in Oekraïne Op sociale media wordt een vermeende Facebookpost van RTL Nieuws gedeeld. In dat bericht gebruikt de nieuwszender schijnbaar een twaalf jaar oud filmbeeld als illustratie bij een nieuwsbericht over de oorlog in Oekraïne. Maar de Facebookpost blijkt vervalst.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, in Vlaanderen is een ruime meerderheid voorstander van het openhouden van kerncentrales In een radio-interview zegt N-VA-voorzitter Bart De Wever dat in Vlaanderen 'een massale meerderheid' voorstander is van het openhouden van kerncentrales. Uit een peiling van 2021 blijkt inderdaad dat 66 procent van de ondervraagden het eens was met de stelling dat België 'ook na 2025 kerncentrales moet openhouden'.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de ceo van Moderna heeft niet zijn ontslag gegeven Volgens een populair Facebookbericht zou de ceo van coronavaccinproducent Moderna onlangs zijn ontslag hebben aangeboden. Daarnaast zou hij voor 400 miljoen aan Moderna-aandelen hebben verkocht en zou hij zijn Twitter-account hebben verwijderd. Zijn Twitterprofiel bestaat inderdaad niet meer. De man heeft aandelen verkocht, zij het voor slechts voor een fractie van het vermelde bedrag. Van een ontslag is geen sprake.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, wie Covid Safe Ticket op papier gebruikt, moet dringend de QR-code van zijn booster afdrukken Op sociale media tonen nogal wat mensen zich bezorgd over de geldigheid van hun coronavaccinatiecertificaat. 'Mensen die hun Covid Safe Ticket op papier tonen, moeten dringend de QR-code van hun booster laten afdrukken. De QR-code van de eerste prik begint te vervallen', waarschuwt een man op Facebook. Terecht: vanaf 1 maart verliest het vaccinatiecertificaat bij volwassenen na 5 maanden zijn geldigheid zonder boosterprik.
Factcheck Factcheck Factcheck: tegenstanders coronabeleid misbruiken beelden van Italiaanse leraar die zichzelf in brand steekt Op sociale media worden video's en foto's gedeeld van een Italiaanse leraar die zichzelf in brand steekt. Volgens de bijschriften zou de man zou zijn job verliezen omdat hij niet gevaccineerd is. Daar blijkt niets van aan: de man is gevaccineerd en van een mogelijk ontslag is geen sprake.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit is geen jongen die een hartontsteking kreeg na vaccinatie Volgens berichten op sociale media zou een Nederlandse jongen lijden aan myocarditis als gevolg van een coronavaccin dat hij zou hebben gekregen 'dankzij het advies' van een bekende kinderarts. De foto bij het bericht toont echter een Amerikaanse jongen die zwaar ziek werd na een covidinfectie in 2020, toen er nog geen coronavaccins bestonden.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, Europa verbiedt de lidstaten om de btw op stookolie te verlagen 'De btw op stookolie verlagen is niet mogelijk', zei premier Alexander De Croo (Open VLD) op 1 februari in Het Journaal op Eén. Minister van Financiën Vincent Van Peteghem (CD&V) herhaalde dat in De Afspraak. 'Het mag niet van Europa', voegde hij eraan toe. Dat klopt.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, voetballer Alex Apolinario is niet onlangs overleden na een coronavaccinatie Volgens Facebookberichten zou profvoetballer Alex Apolinario onlangs zijn overleden, en zou zijn dood te maken hebben met een coronavaccin. Dat klopt niet. Apolinario overleed al in januari 2021, en de speler was nog niet gevaccineerd tegen covid-19.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, minister Van der Straeten zei niet dat je je energiefactuur kunt halveren door ze halfmaandelijks te betalen Volgens berichten op sociale media zou minister van Energie Tinne Van der Straeten (Groen) in De Morgen hebben gezegd dat je je energiefactuur kunt halveren door ze halfmaandelijks te betalen. Die quote is in het bewuste artikel niet terug te vinden. Aan de oorsprong van het gerucht ligt een als grap bedoelde tweet die sommigen voor waar aannamen.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, De Telegraaf schrijft niet dat er placebo's zijn uitgedeeld tijdens de coronavaccinatiecampagne Volgens een Facebookbericht zou De Telegraaf schrijven dat er placebo's zijn uitgedeeld tijdens de coronavaccinatiecampagne. Dat klopt niet. De Nederlandse krant bracht een artikel over bijwerkingen die werden gemeld door mensen die een placebo kregen, maar dat ging over de klinische proeven voor de kandidaatvaccins, niet over de publieke vaccinatiecampagne.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, dit incident gaat niet over een mondmasker Op sociale media circuleert een filmfragment waarin een meisje op hardhandige wijze wordt gearresteerd in Oostende. Volgens een Nederlandse vrouw die de beelden op Facebook deelt, wil het meisje 'geen mondkap op'. Dat klopt niet: noch volgens de politie, noch volgens het meisje in kwestie had de arrestatie iets met een mondmasker te maken.
Factcheck Factcheck Factcheck: deze foto heeft niets te maken met coronavaccins Op sociale media wordt een meme gedeeld met daarop een voetballer die op het veld gereanimeerd wordt. Op de foto is een ironische aanmoediging geplaatst om je te laten vaccineren, 'ook al betekent het je dood'. De foto toont echter geen voetballer die aan een coronavaccin is gestorven, het gaat om een stockfoto die van voor de coronacrisis dateert. Voor een verband tussen de overlijdens van bekende mensen en hun coronavaccinatie is bovendien nog nooit een bewijs geleverd.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de Inca's offerden hun leiders niet tijdens epidemieën Op sociale media wordt de claim gedeeld dat de Inca's tijdens epidemieën hun leiders offerden aan de goden. Historici hebben echter geen weet van epidemieën tijdens het Inca-rijk, en leiders werden bij de Inca's niet aan de goden geofferd.
Factcheck Factcheck Factcheck: ja, mannen (en vrouwen) die schoonmaken leven langer Volgens een artikel dat online wordt gedeeld, zouden mannen die 2,5 uur per week schoonmaken, 30 procent minder kans hebben om vroegtijdig te overlijden. Dat klopt, maar het geldt niet alleen voor mannen. En andere vormen van lichaamsbeweging hebben hetzelfde gezondheidseffect, stelt de studie waarop het artikel gebaseerd is.
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat actrice Betty White stierf door boostervaccin Volgens berichten op sociale media zou het overlijden van de Amerikaanse actrice Betty White (99) het gevolg zijn van het boostervaccin dat ze enkele dagen voor haar dood zou hebben gekregen. Maar er is geen enkel bewijs dat White zo'n vaccin kreeg.
Factcheck Factcheck Factcheck: dierenarts verspreidt onjuistheden over het immuunsysteem en de coronavaccins In een video die circuleert op sociale media zegt een dierenarts dat vaccinatie tegen covid-19 het aangeboren immuunsysteem zou verstoren. Dat klopt niet. Wel integendeel: de vaccins versterken zowel het verworven als het aangeboren immuunsysteem.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de coronavaccins van Pfizer en Moderna zijn niet verboden in Japan Volgens berichten op sociale media zouden de coronavaccins van Pfizer en Moderna verboden zijn in Japan. Dat klopt niet. Het land heeft wel twee hartziekten toegevoegd aan de lijst met mogelijke bijwerkingen van de vaccins, maar heeft de vaccinatie met Pfizer en Moderna niet stopgezet.
Factcheck Factcheck Factcheck: nee, de EU is niet van plan om Kerstmis af te schaffen Volgens N-VA-kamerlid Theo Francken heeft de EU een 'actieplan voor het afschaffen van Kerstmis'. Zo'n plan bestaat niet. In een intern document van de Europese Commissie met aanbevelingen voor inclusieve communicatie wordt voorgesteld om het woord 'Kerstmis' niet meer te gebruiken, maar dat document is ondertussen alweer ingetrokken.
Factcheck Factcheck Factcheck: positieve test met leidingwater betekent niet dat zelftest onbetrouwbaar is Facebookgebruikers berichten over positieve coronatests, uitgevoerd met kraantjeswater. Hét bewijs dat de tests onbetrouwbaar zijn, luidt hun conclusie. Onzin, zeggen specialisten. 'De tests zijn niet gemaakt om water of voedingsmiddelen te testen.'
Factcheck Factcheck Factcheck: geen bewijs dat deltavariant zichzelf uitroeit Volgens een Japans onderzoek zou de deltavariant van het coronavirus zichzelf vernietigen als gevolg van een te groot aantal mutaties. Experten van KU Leuven en UGent achten die conclusie weinig geloofwaardig. 'Mutaties leveren virussen net een voordeel op.'
