De mens als doelwit

Hoe gevaarlijk zal de nieuwe griep zijn voor de gemiddelde Belg? Die vraag kan momenteel niet beantwoord worden, omdat niemand weet hoe besmettelijk het virus is.

Mexico ligt ver van België. Maar in onze moderne tijd zijn er geen grenzen meer. Mexico is een mooie vakantiebestemming, zodat een link naar ons land voor de hand ligt.

In Mexico sterven mensen aan een besmetting met een nieuw type griep. Een griep die varkensgriep heet, omdat een van de sleuteleiwitten op het ziekmakende virus die ter identificatie gebruikt worden, een typisch varkensgriepviruseiwit is. Maar het hele virus is een tot dusver nooit eerder opgemerkte mix van varkens-, vogel- en mensengenen. Omdat het virus probleemloos van de ene mens naar de andere overspringt, zonder tussenstap van een varken, moet het in onze context als een mensengriepvirus beschouwd worden. Het kan door eenvoudig hoesten of handcontact de sprong naar een nieuwe mensendrager maken.

De vraag is hoe groot de kans is dat het virus België bereikt. Die vraag kan momenteel niet beantwoord worden, omdat niemand weet hoe besmettelijk het virus is. We weten dat er een aantal mensen in Mexico aan gestorven zijn, maar we weten niet hoeveel mensen besmet zijn, zodat de besmettingsgraad niet geëvalueerd kan worden. Misschien zijn er heel veel mensen drager van het virus, maar zijn er weinig mensen die eraan sterven.

Als er weinig mensen drager zijn, en het aantal sterfgevallen is hoog, is er wel een probleem.

Het is ook zorgwekkend dat in Mexico blijkbaar vooral jonge mensen aan het virus bezwijken. Hoe dat komt, is niet duidelijk. In de Verenigde Staten blijkt het virus, om een of andere ook nog onduidelijke reden, minder dodelijk. Gewoonlijk sterven vooral oudere mensen aan griep – in ons land elke winter naar schatting 1500.

Het is dus niet uit te sluiten dat het virus ons land bereikt. De autoriteiten zullen flyers met informatie uitdelen aan passagiers die uit risicoregio’s komen, met de aanmaning onmiddellijk hun arts te consulteren als ze zich grieperig voelen. Elders overweegt men infraroodcamera’s in te zetten om koortsige mensen op te sporen. Een drastische, maar evenmin sluitende maatregel, want het virus kan vijf dagen in een lichaam sluimeren voor ziektesymptomen opduiken (en ondertussen kan het zich verder verspreiden).

Het virus is (waarschijnlijk) behandelbaar met de klassieke antivirale middelen die circuleren. Daarvan is er in ons land een grote stock voorhanden, die voldoende zou moeten zijn om zelfs een sterke uitbraak van de ziekte aan te pakken. De vraag is dan in welke mate het virus snel weerstand tegen deze middelen zal ontwikkelen, want griepvirussen staan bekend om hun grote vaardigheid in het omzeilen van onze bestrijdingsstrategieën.

Het is onwaarschijnlijk, gezien de aard van de eiwitten op zijn oppervlak, dat een vaccinatie tegen de voorbije wintergriep efficiënt zal zijn in het voorkomen van een besmetting door dit virus. Het is zo nieuw voor de mens dat er weinig kans bestaat dat onze afweer het meteen succesvol zal elimineren, want ons lichaam zal het niet als een probleem herkennen.

Het duurt ook gemakkelijk een half jaar om een nieuw vaccin tegen een nieuwe griep te maken. Als het virus echt over de eigenschappen beschikt om snel de wereld rond te reizen, en eventueel uit te groeien tot een pandemie, zullen de farmaceutische bedrijven te laat zijn om zijn veroveringstocht met een efficiënt vaccin te counteren.

Maar voorlopig is het onduidelijk in welke mate de nieuwe griep de capaciteiten heeft om echt voor problemen te zorgen. Bij vorige relatief recente griepalarmen is de schade in ieder geval telkens beperkt gebleven. Dat is echter een zwak argument om geruststellend te klinken. Er kan altijd en overal een sterk mensonvriendelijk virus de kop opsteken.

Dirk Draulans