Vandaag, 9 juli, wordt Zuid-Sudan onafhankelijk, ondanks de aanhoudende oorlog aan de grens. Drie vragen over de onzekere toekomst van het nieuwste land van de wereld aan Knack-redacteur Ingrid Van Daele.
Hoe succesvol kan de Zuid-Sudanese onafhankelijkheid zijn tegen de achtergrond van een bijna-burgeroorlog?
Ingrid Van Daele: De staatsinstellingen van Zuid-Sudan zijn nog zeer zwak tot onbestaand. En het is maar de vraag hoe snel de Zuid-Sudanezen een sterke staat uit de grond zullen kunnen stampen. Bovendien valt af te wachten wat de nieuwe grondwet die zopas is goedgekeurd in concreto zal inhouden.
Wel is men vrij enthousiast over de onafhankelijke anti-corruptiecommissie die is opgezet. In een arm land als Zuid-Sudan ligt de corruptie immers steeds op de loer. Buitenlandse donors schenken nog aanzienlijke donaties.
Daarnaast zullen stilaan ook meer en meer zakenlui naar de hoofdstad Juba afreizen om deals aan te gaan onder andere in de oliebusiness.
Ondertussen woedt natuurlijk wel de hevige oorlog aan de grens met het noorden, in het Nuba-gebergte, en dat legt een zware hypotheek op de toekomst van het land.
Maar de Zuid-Sudanezen blijven hopen. De onafhankelijkheid is voor hen cruciaal. Ze zien het als de enige weg naar een betere toekomst. Ook al hebben de politieke oppositiepartijen in het zuiden geen echte democratische programma’s klaar.
De regering van president Omar al-Bashir in Kharthoum liet weten, dat hij het land enkel wil erkennen als de grenzen zijn afgebakend.
Van Daele: Dat klopt, en de partijen raken het er maar niet over eens. Naast de overeenkomsten over de olie-inkomsten uit het zuiden, blijft de afbakening van de grenzen één van de grote struikelblokken in de relaties tussen noord en zuid. Het moet gezegd: Bashir ziet liever geen stabiele staat ontstaan in het zuiden. Zelfs de onafhankelijkheid zag hij liever niet.
Een overeenkomst over de grenzen moet nochtans mogelijk zijn: beide kanten gaan akkoord over wat er in 1956 is vastgelegd. Alleen wil het noorden net iets meer: het olierijke gebied van Abyei.
Bestaat de kans dat de strijdende partijen op korte termijn de wapens neerleggen?
Van Daele: De tweewekelijkse nieuwsbrief Africa Confidential vatte het antwoord op die vraag kernachtig samen: ‘Iedereen denkt dat de Sudanezen de oorlog stilaan moe worden. Maar omdat strijdende partijen er ook vaak hun voordeel mee doen, is het onvoorspelbaar wanneer de oorlog stopt.’
Op dit moment woedt de oorlog nog op twee niveaus. Enerzijds zijn er de recente gevechten in het Nuba-gebergte, waarvan men zegt dat ze neerkomen op een etnische zuivering aangevoerd door de regering van Bashir, zoals dat ook gebeurde in Darfur.
Daarnaast vechten talloze rebellen op verschillende locaties in het zuiden, vaak na een machtsdispuut met de oversten van het zuidelijke leger waarvan ze zich hebben afgescheiden. Volgens sommigen worden ze bovendien gesteund door het noorden, om de onrust in het zuiden nog aan te wakkeren.
De onafhankelijkheid in het land is een feit. Maar de rust is nog lang niet terug. Naar aanleiding van de onafhankelijkheid zijn 100.000den Zuid-Sudanezen naar hun land teruggekeerd.
Maar door een gebrek aan middelen en de totale afwezigheid van landrecht weet niemand waar zich echt te vestigen. Humanitair is de toestand een ramp.
