Is het basisinkomen de weg van de toekomst? Minister-president Paul Magnette (PS) vond van wel, maar zijn voorzitter Elio Di Rupo gaf het idee de doodsteek.

Loon zonder werken: het idee maakt opgang in Franstalig België. Sinds enkele maanden woedt daar volop het debat over het basisinkomen. De allocation universelle, waarbij elke Belg van overheidswege een basisbedrag krijgt overgeschreven, is een onderwerp waarop politici zich kunnen profileren.

De voornaamste pleitbezorger is de linkse econoom en voormalige Ecolo-voorzitter Philippe Defeyt. Hij stelt voor om elke Belg een basisinkomen van 600 euro te geven. Om dat te bekostigen, wil hij onder meer de kinderbijslag schrappen. Met een basisinkomen, verwacht Defeyt, kunnen mensen zich op persoonlijk vlak ontplooien. Dat moet op lange termijn voor positieve maatschappelijke effecten zorgen.

Ecolo is voorlopig de enige Franstalige partij die het basisinkomen in haar partijprogramma heeft staan, maar ook bij de MR waart het idee door de wandelgangen. Georges-Louis Bouchez (30), de beloftevolle Bergense fractievoorzitter die onlangs door Elio Di Rupo uit het schepencollege werd gezet, wil voor elke meerderjarige een basisinkomen van minstens 1000 euro. Dat wil de onstuimige Bouchez financieren door de sociale zekerheid grotendeels op te heffen. Enkel een verzekering voor grote medische risico’s zou in zijn scenario behouden blijven.

De discussie heeft ondertussen ook de burelen van de Parti Socialiste bereikt. Daar gaf Paul Magnette vorige maand een verrassend schot voor de boeg door het basisinkomen uit te roepen tot ‘de richting die de geschiedenis uitgaat’. De minister-president van het Waalse Gewest is ervan overtuigd dat de sociale zekerheid in de toekomst plaats zal maken voor een systeem waarin het basisinkomen centraal staat.

Vorige week gaf partijvoorzitter Elio Di Rupo echter de doodsteek aan het idee. In een interview met Le Soir noemde hij het basisinkomen ‘een paard van Troje’, dat niets minder dan de volledige ontmanteling van de sociale zekerheid beoogt. Nauwelijks 24 uur later was er binnen PS-rangen geen voorstander meer te vinden. Ook Magnette zelf zag plots een andere richting voor de geschiedenis.

In een poging om de dieprode achterban aan zijn partij te binden, heeft Di Rupo het behoud van de sociale zekerheid tot de absolute prioriteit van zijn partij gemaakt. Die opstelling laat geen ruimte voor experimenten, zelfs als die beloven de burger te bevrijden. Ook voor vakbondstopman Marc Goblet (FGTP) is het basisinkomen niets minder dan een neoliberale gesel, speciaal en geheel ontworpen om het sociale overleg te kortwieken.

Toevallig liet Di Rupo hetzelfde weekend uitschijnen dat hij in 2019 kandidaat is om zichzelf op te volgen. In tijden waarin de extreemlinkse PTB hoge toppen scheert in de peilingen, is elke vorm van lippendienst welkom.

Jeroen Zuallaert

Volgens Elio Di Rupo is het basisinkomen een paard van Troje.