We moeten de nieuwe wereld omarmen, niet afstoten

Ondernemerschap is veel migranten op het lijf geschreven, schrijft Vlaams parlementslid voor Open VLD Khadija Zamouri. ‘Toch zien we amper het economisch potentieel in nieuwe Vlamingen en Belgen’

Weherdenken vijftig jaar arbeidsmigratie, want aan vieren durft niemand zijn handen te verbranden. Die soberheid lijkt gepast: binnenlandse en internationale studies bevestigen elkaar in de schrale resultaten van een halve eeuw integratie op het vlak van tewerkstelling, onderwijs en sociale mobiliteit. Het lijkt wel alsof het premierschap van een Italiaanse migrantenzoon de enige troostprijs is waar we kunnen mee uitpakken.

De vraag is of die klinische cijfers ons niet eerder goed uitkomen om te camoufleren wat deze samenleving al lang écht denkt en voelt. We hebben een broertje dood aan het thema diversiteit. Als we staan waar we vandaag staan, is dat niet in de eerste plaats te wijten aan het beleid of non-beleid dat we voeren. Het is eerder te wijten aan de negatieve visie of non-visie die er aan voorafgaat. Willen we eigenlijk het potentieel, de rijkdom van diversiteit wel onbevangen onder ogen zien?

De kostprijs van die gelaten mentaliteit is niet zomaar onder de mat te vegen. Wij blijven steken in een wereldbeeld dat elke nieuwkomer als een gelukzoeker ziet, net zoals we blijven staren naar wat ons op cultureel en religieus vlak verdeelt. Op die manier creëren we al decennialang een gigantische blinde vlek: we zien amper het economisch potentieel dat schuilt in nieuwe Vlamingen en Belgen. En dat kost iedereen, autochtoon én allochtoon, een pak welvaart, vooruitgang en geluk. Gewoonweg omdat we de diversiteit, die eenvoudigweg een feit is, niet valoriseren.

Het is net wanneer een samenleving positiever tegen migratie gaat aankijken, dat het potentieel ervan volop kan worden aangeboord. Landen als de VS, Canada en Australië blijven de grootste aantrekkingspool voor zowel laaggeschoolde als hoogopgeleide arbeidskrachten, omdat het geloof in het emanciperend karakter van een open samenleving er diep ingebakken zit. Een doorsnee Canadees gaat er a priori van uit dat nieuwkomers een positief effect zullen hebben op zijn welvaart.

Ook de globalisering toont glashelder aan dat de botsing tussen culturen meer gemeen heeft met de botsing tussen deeltjes dan die tussen auto’s. Ze brengt namelijk geen wederzijdse schade toe, maar wederzijdse verrijking. Steeds vaker is migratie een zaak van hooggeschoolde personen, die net zoals in de natuur zorgen voor een kruisbestuiving tussen moederland en gastland. Dat is op zich niet verwonderlijk, want wie beslist om – vaak zonder vangnet – elders een toekomst uit te bouwen is per definitie iemand die risico durft nemen. Ondernemerschap is, kortom, veel migranten op het lijf geschreven.

Kruisbestuiving speelt niet alleen over landsgrenzen heen. Culturele diversiteit is ook een economische hefboom binnen de muren van organisaties. In een studie van de London School of Economics werden 7.400 Britse bedrijven onderzocht op hun innovatief vermogen. Ondernemingen opgezet door migranten hadden daarbij een aanzienlijke voorsprong.

Eerder dan conventionele methoden te volgen, zoeken migranten naar nieuwe ideeën om succes te oogsten. Door de botsing daarvan met kennis in het gastland ontstaan andere manieren van denken. Ideeën die botsen, versmelten dus tot betere ideeën. Diversiteit op de werkvloer hoeft daarom geen debat over sociale afspiegeling te zijn. Slimme managers zorgen voor een goede mix van medewerkers, en dus voor een veelbelovend menselijk kapitaal, omdat het op termijn rendeert.

Een diverse samenleving is de realiteit. Geen realiteit waar we ons moeten bij neerleggen, maar waar we positief en actief moeten op inspelen. Want dan creëert ze een winwin-situatie voor iedereen. Kijk dus niet alleen naar sombere statistieken – probeer ze met beleid om te buigen. Maar kijk vooral naar mensen, en dan zie je dat de realiteit letterlijk veel kleuriger is dan het donkere beeld dat je misschien ook in jouw hoofd hebt.

Met de publicatie ‘Vele Tinten Blauw. Verhalen over diversiteit en de kijk op het liberalisme.’ doet Open VLD precies dat: ‘De nieuwe wereld,’ zoals in één van de getuigenissen te lezen staat, ‘niet afstoten maar omarmen.’ ‘Vele Tinten Blauw’ bundelt verhalen van mensen met een verschillende achtergrond, gaande van Marokko tot India, van Polen tot Algerije. Allemaal mensen die ondernemend zijn en die hun weg hebben gebaand in de samenleving.

Bij die dertien persoonlijke getuigenissen, ook flink wat geboren en getogen ondernemers. Ook de Sociaal-Economische Raad van Vlaanderen (SERV) gaf zelf aan dat het aantal allochtone ondernemers in ons land omhoog kan, ja moét, gaan. Het zou misschien wel het mooiste bewijs van diversiteit en integratie zijn: autochtone en allochtone ondernemers die samen steen en been klagen over de belastingdruk, en de Vlaamse regelneverij.