‘Privatisering is voor de linkerzijde al jarenlang de drogreden om te roepen dat verandering des duivels is’

Vlaams minister van Armoedebestrijding Liesbeth Homans dient Kurt De Loor stevig van antwoord na een opiniestuk over het afschaffen van de OCMW’s. ‘Ik denk niet dat deze Vlaamse regering lessen te leren heeft inzake sociaal beleid van een zogezegd sociale partij als de uwe.’

Geachte collega De Loor,

Ik kan niet anders dan te reageren op uw opiniestuk van 21 januari. Want ik ben verontwaardigd over de meewarige toon en de impliciete, soms zelfs expliciete, beschuldigingen van u en uw partij aan de Vlaamse Regering en mezelf.

Ik hoop inderdaad dat het jullie niet om de postjes te doen is.

En ik had ook gehoopt dat in deze delicate discussie – over sociaal beleid voor de zwaksten in de samenleving – jullie als socialisten wél in staat zouden zijn om een sereen en correct debat te voeren. Quod non…

Complexe problematiek

Laten we wel wezen, u bent als voorzitter van het OCMW van Zottegem uiteraard bijzonder goed geplaatst om de complexe problematiek waar OCMW’s, gemeenten en steden – en belangrijker nog: de sociaal zwaksten in onze samenleving! – dag na dag mee worden geconfronteerd, goed in te schatten. Toch? Als voormalig voorzitter van het OCMW van een van de grootste Vlaamse steden, meen ik zelf toch ook wel over enige expertise terzake te beschikken. Dat hebben we alvast wél met elkaar gemeen…

Doelgroep stigmatiseren

Iets wat we niet met elkaar gemeen hebben, is de manier waarop we op een intellectueel eerlijke manier over de inkanteling van de OCMW’s binnen de steden en gemeenten discussiëren. Naar goede gewoonte is uw opiniestuk een aaneenrijging van platitudes en sloganeske uithalen, die wel als enige doel hebben de doelgroep in kwestie nog verder te stigmatiseren.

U haalt aan dat het de bedoeling is van uw partij om een sterk(er) lokaal sociaal beleid mogelijk te maken. U hebt misschien mijn conceptnota niet goed gelezen – of op zijn minst selectief – maar dat is net de centrale gedachte achter heel deze nota. Die doelstelling wordt meermaals texto herhaald in de nota. Maar wat baten kaars en bril…

Kader om lokaal sociaal beleid vorm te geven

U verwijst naar het gebrek aan overleg, of zelfs het uitblijven daarvan. Juist, we hebben niet aan iedere OCMW-voorzitter of ieder OCMW-bestuurslid zijn of haar mening gevraagd. We hebben wel met experten uit de sector op een verantwoordelijke manier van gedachten gewisseld. En er staan nog heel wat overlegmomenten op het programma. Maar het is wel onze uitdrukkelijke taak als overheid om na te denken over hoe we in de toekomst het best mogelijke lokale sociaal beleid vorm kunnen geven.

Daarom hebben we er nu voor gekozen om het lokale niveau alvast een kader te geven – hetgeen ook onze verantwoordelijkheid is – waarbinnen dit beleid in de toekomst vorm moet worden gegeven. Net omdat we er van overtuigd zijn dat het lokale niveau – de steden en gemeenten – het best geplaatst zijn om een sociaal beleid uit te tekenen dat optimaal inspeelt op de concrete noden van de plaatselijke gemeenschap.

Dubbele activiteiten samenvoegen

En wanneer daarbij efficiëntiewinsten gerealiseerd kunnen worden, lijkt het ons evident dat we daar maximaal op moeten inspelen. Zo kunnen we die vrijgekomen middelen nog gerichter inzetten waar het nodig is, steeds in functie van een betere sociale ondersteuning van de zwaksten in onze samenleving. En dat lokale sociale beleid wordt zo net geen optie “naast de aanleg van een nieuwe Finse piste”.

Integendeel: door de inkanteling wordt een sterker geïntegreerd sociaal beleid juist gegarandeerd. U lijkt in uw discours immers te vergeten dat steden en gemeenten vandaag al de bevoegdheid hebben om een sociaal beleid te voeren. Net daarom dat – zoals u zelf aanhaalt – het vandaag al zo is dat vele gemeentelijke en OCMW-diensten al nauw met elkaar samenwerken. Net daarom dat we beter en efficiënter kunnen werken door de ‘dubbele activiteiten’ samen te voegen en door één ploeg te laten beheren.

Centraal beheer

U vergeet in uw discours gemakshalve ook dat het vandaag ook al zo is dat de financiering van de OCMW’s en het sociale beleid van de gemeente al uit dezelfde pot gebeurt. Laat die pot dan vanop één plaats beheerd worden, in plaats van naast elkaar deze budgetten te beheren. U weet trouwens net zo goed als iedereen die iets van de werking van OCMW’s kent dat het sowieso de gemeenten zijn die eventuele tekorten van OCMW’s moeten bijpassen.

Drogreden

En dat brengt mij vlekkeloos bij uw laatste argument: de privatisering. Dat is voor de linkerzijde al jarenlang de drogreden bij uitstek om te roepen waarom verandering des duivels is. Wie nadenkt over het hertekenen van eender welke vorm van publieke dienstverlening, krijgt meteen datzelfde praatje: ‘ze’ willen privatiseren, dus wordt het voor de zwakkeren straks onbetaalbaar! Hou er toch alsjeblieft mee op, niemand gelooft deze ronduit kortzichtige redenering nog.

Er bestaan voorbeelden genoeg van private zorginstellingen waar door toeleg vanuit de gemeenschap ook de minder gegoeden terecht kunnen. En ja: we moeten durven nadenken over samenwerkingsverbanden met de private sector. Die dan inderdaad door een bepaalde prijzenpolitiek zijn investering kan terugverdienen. Daar is niks mis mee, zeker niet omdat op die manier kwalitatieve dienstverlening geboden wordt. En dan is het onze rol als overheid om mee te waken over, nee te zorgen voor sociale toegankelijkheid van die dienstverlening.

‘Efficiëntieoefening’

Bijvoorbeeld door een prijszetting waar sociale tarieven in inbegrepen zijn. Want de vraag stijgt en de overheid alleen kan niet in voldoende aanbod voorzien. Wat vaak efficiënter is dan een miljoeneninvestering door de overheid in een rust- of zorgcentrum.

Overigens, vindt u het normaal dat er OCMW’s met gemeenschapsgeld boswachters, musea of congrescentra financieren of exploiteren? Medische hulp, ouderenzorg, daklozenopvang, financiële hulpverlening en drugpreventie zijn wat ons betreft alvast essentiëlere taken. Want ook dat valt onder de noemer van een ‘efficiëntieoefening’.

Stigmatisering van wie op OCMW beroep doet

Tot slot wil ik ook nog iets aanhalen waar u niet bij stil lijkt te staan – en dat verbaast me van een OCMW-voorzitter bijzonder: de stigmatisering van mensen die op het OCMW beroep doen. Ik mag hopen dat het u vanop uw parlementaire stoel niet is ontgaan, maar wie vandaag beroep doet op het OCMW krijgt ongewild een label mee.

Het lijkt voor u misschien een onbelangrijk detail, maar ik kan u vanuit mijn ervaring wel vertellen – en daarin word ik door experts helemaal gevolgd – dat het wel degelijk stigmatiserend werkt om bij het OCMW te moeten aankloppen en om hulp vragen. Door deze mensen net als voor iedere andere dienstverlening die men van een lokale overheid nodig heeft gewoon aan een van de gemeenteloketten te woord te staan, kunnen we alvast dat etiket wegnemen. Alle beetjes helpen.

Allerzwakten verdienen een eerlijk debat

Nog dit: los van het feit dat ik het bijzonder laag vind dat u met termen goochelt als ‘de scalp van’ en ‘sociale trofeeën’ denk ik niet dat deze Vlaamse regering lessen te leren heeft inzake sociaal beleid van een zogezegd sociale partij als de uwe. Decennia lang aan de macht en geen verbetering armoedecijfers of andere sociale parameters kunnen realiseren, ik begrijp dat dat steekt. Hopelijk trekken u en uw partij de juiste conclusies en leggen jullie wat meer bescheidenheid in dit debat aan de dag en reduceren jullie dit niet tot populistische en opruiende taal. Het zou jullie sieren. En nog belangrijker: de allerzwaksten in onze samenleving verdienen een sereen en eerlijk debat.