Michel Vandenbosch: ‘Onlangs zei een moslim me: jij gaat naar de hemel, want jij komt op voor de dieren.’

Dierenwelzijn stond nooit zo hoog op de maatschappelijke en politieke agenda als in 2017. Zie de beroering over de gruwel in slachthuizen en kippenkwekerijen, het verbod op onverdoofd slachten en de tijdelijke sluiting van de Olmense Zoo. Michel Vandenbosch van GAIA blikt dan ook uitermate tevreden terug.

Michel Vandenbosch vierde dit jaar de 25ste verjaardag van GAIA. ‘Al evenveel jaar zijn wij volop aan het zaaien. Af en toe oogsten we ook. Maar het voorbije jaar was op dat vlak inderdaad uniek. Hoe dat komt? Dierenwelzijn staat eindelijk bovenaan de politieke agenda. Weet u: één van onze allereerste eisen was de scheiding van de bevoegdheden Landbouw en Dierenwelzijn. Zolang eenzelfde minister verantwoordelijk was voor die twee, werd Dierenwelzijn verpletterd onder de economische belangen. In 2014 zijn die twee gescheiden. Komt daarbij dat voor het eerst een minister Dierenwelzijn in zijn titulatuur zet. Ben Weyts (N-VA) neemt die bevoegdheid ernstig. En drie: ik moet ook mijn ongelijk toegeven. Steve Stevaert zaliger zei mij steevast dat Dierenwelzijn geregionaliseerd zou moeten worden. Ik was tegen. Ik vond dat geen communautaire kwestie. Maar zie: de man heeft gelijk gekregen. Dierenwelzijn is nu een regionale bevoegdheid en de regio’s stimuleren elkaar om maatregelen te nemen.’

Wat zou u dé gebeurtenis van 2017 noemen?

(resoluut) Het verbod op onverdoofd slachten. Zonder enige twijfel. We ijveren daar al 22 jaar voor. Het Waals én het Vlaams parlement hebben dat zonder één tegenstem goedgekeurd. Dat was een historisch moment.

Dat verbod is een dekmantel om de islam te pesten, hoor je wel eens.

(fel) Dat is flauwekul. Wie zegt dat? Mensen die zich weinig aantrekken van dierenwelzijn. Vraag maar eens aan een dierenarts wat voor een verschrikkelijke marteling onverdoofd slachten is.

Opvallend was ook de tijdelijke sluiting van de Olmense Zoo. Is een dierentuin nog iets van deze tijd?

(blaast) Tja, ik kan daar grote theorieën over verkondigen. Ik zie dieren liefst in hun natuurlijke biotoop. Maar je kan dromen dat je naar de sterren wandelt. Feit is dat je die sterren nooit zult bereiken. Een dierentuin is nu eenmaal een realiteit. We moeten daarmee omgaan. De sluiting van de Olmense Zoo getuigt van een grote daadkracht van de minister. Hij laat niet met zich sollen. De Zoo heeft nu beloofd anders om te gaan met dieren. Ik hoop dat het in de realiteit zal blijken.

Bent u gematigder geworden?

Ik ben realistischer geworden. Ik blijf dromen. Maar ik probeer beter in te schatten wat ik wat kan veranderen en wat niet. Die strategie legt ons geen windeieren. Zie het verbod op onverdoofd slachten. Nauwelijks een jaar geleden had niemand dat voor mogelijk gehouden.

Wordt u ook meer gerespecteerd dan toen u 25 jaar geleden met GAIA begon?

Dat kan je wel stellen. (lacht) Geen dag gaat voorbij of iemand wenst mij proficiat. Een kwarteeuw geleden was ik in bepaalde middens publieke vijand nummer één. Sommigen konden mijn bloed drinken. Een tijdje geleden hoorde ik een moslim zeggen: jij gaat naar de hemel, want jij komt op voor de dieren. Wel, dat doet deugd. Ik kreeg zelfs eens een compliment van een veehandelaar die mij ooit als aartsvijand beschouwde. Dat wijst erop dat dierenwelzijn belangrijker is geworden in onze samenleving. Ik denk dat dat dankzij GAIA is.

De gruwelijke beelden van het slachthuis in Tielt en de kippenkwekerij in Wingene kwamen naar buiten dankzij die andere dierenrechtenorganisatie Animal Rights. Hoe is uw verhouding daarmee?

Ik denk dat wij complementair zijn. Zij hebben inderdaad die gruwel aan het licht gebracht. Maar dat is niet genoeg. Dat moet nu ook structureel aangepakt worden. Dat is wat wij doen: stappen vooruit zetten en streven naar structurele en duurzame oplossingen. Animal Rights bestaat twee jaar. Als je mij vraagt wat het verschil is tussen ons, dan zeg ik: 23 jaar.

Animal Rights wil dat niemand nog vlees eet.

Dat is ook mijn droom. Ik ben niet voor niets al 32 jaar vegetariër. Maar de realiteit is dat 95 procent van de Belgen vlees eet. Ik ga mezelf dus geen blaasjes wijsmaken. Wij pleiten voor duurzame verandering. We geloven bijvoorbeeld rotsvast in kweekvlees, of in-vitrovlees: dat is echt vlees, gekweekt in een labo uit stamcellen van dieren. Je hoeft daarvoor geen dieren te slachten. Dat is goed voor de dieren én voor het milieu.

Schrok u van de beelden van de kippenkwekerij? Of zit de landbouw als sector met een probleem?

Ik was zeker niet verbaasd. De industriële veehouderij zit met een groot probleem. Hoe zij werkt, voldoet niet eens aan een minimaal aanvaardbaar niveau van dierenwelzijn. Het kan nochtans anders. Kijk: een kwekerij zal nooit een paradijs voor kippen worden. Maar je kan wel stappen vooruit zetten. Neem het systeem van wintergarten, een Duitse term. Kippen worden er ook met duizenden samen gehouden, maar ze kunnen overdag rondlopen in een overdekte buitenruimte. Helaas hoor ik boerenorganisaties nooit spreken daarover. Ja, ze bewijzen al eens lippendienst aan dierenwelzijn, maar ze geven nooit thuis als het gaat om structurele veranderingen. Ik ben heel duidelijk: als de sector niet verandert, dan wenkt de afgrond. Dat klinkt apocalyptisch, maar het is zo. Hetzelfde geldt voor de slachthuizen: zij zullen moeten veranderen.

In maart kondigde GAIA aan samen te werken met acteur Jean-Claude Van Damme. Hoe kwam u met hem in contact?

Op een blauwe maandag belde hij zelf naar ons kantoor. Echt waar. Ik dacht ook eerst dat het een grap was. Je schrikt wel eens als de man aan de andere kant van de lijn zegt: ‘Hello, Jean-Claude Van Damme hier.’ (lacht) Het is onze bedoeling op lange termijn samen te werken. Hij is onze internationale ambassadeur. Je moet weten dat die man op sociale media miljoenen volgers heeft. Toen het verbod op onverdoofd slachten gestemd werd, heeft hij dat uitgebreid toegelicht op zijn Facebook. Dat is goud waard voor ons.

Paul Cobbaert/Deze week