Vrije Tribune

‘Mensen in armoede dienen niet om onze overschotten weg te werken’

Vrije Tribune Hier geven we een forum aan organisaties, columnisten en gastbloggers

‘Het feit dat mensen niet aanvaarden dat ze een beroep moeten doen op voedselhulp, is positief’, zegt Bert D’hondt van Welzijnszorg naar aanleiding van de sluiting van een voedselbank omdat de mensen ‘ondankbaar’ zouden zijn.

De sluiting van een voedselbank in Mechelen zou als belangrijkste oorzaak de ‘ondankbaarheid van mensen in armoede’ hebben. Mensen zouden te kieskeurig zijn over het voedsel dat ze aangeboden krijgen en bepaalde goederen weggooien.

Het is tijd dat we als samenleving stil staan bij de nood aan voedselhulp. Meer dan 138.000 mensen doen een beroep op voedselhulp in België. De concrete nood is vermoedelijk nog hoger aangezien de voorwaarden om voedselhulp te krijgen hoog zijn. 1,7 miljoen mensen leeft immers in armoede, hun leefloon, werkloosheids- of invaliditeitsuitkering, pensioen of loon is te laag om menswaardig van te kunnen leven. Elke vorm van noodhulp is slechts een lapmiddel, een manier om te overleven. In een van de rijkste landen ter wereld zou voedselhulp niet nodig mogen zijn, dat is een keuze die we als samenleving kunnen maken.

Mensen in armoede dienen niet om onze overschotten weg te werken

Jammer genoeg bieden we te weinig structurele oplossingen om armoede te bestrijden en groeit de nood aan noodhulp elk jaar aan. Gelukkig zijn er heel wat organisaties en vrijwilligers die zich inzetten in allerlei organisaties en projecten die armoede proberen te bestrijden. Ook noodhulp maakt hier deel van uit.

Belangrijk is om steeds de onderliggende oorzaken van armoede in gedachten te houden en hiertegen te protesteren. Er bestaat een platform ‘noodhulp onder protest’ waarin organisaties zich verenigen om dit protest luid te laten klinken. Ook worden vrijwilligers en medewerkers gesensibiliseerd over wat ze doen en hoe ze kunnen omgaan met mensen in armoede en hun problemen. Noodhulp mag immers niet de finaliteit zijn. Welzijnszorg voerde in het verleden campagne onder de noemer ‘Geen kruimels, maar rechten’, dat moet altijd de doelstelling blijven. Ondanks de grote nood aan voedselhulp en het vele werk dat dit met zich mee brengt mag dat protest niet verdwijnen. Dat mensen niet aanvaarden dat ze een beroep moeten doen op voedselhulp is goed. Gebruik die verontwaardiging dan ook om hun stem te versterken en samen met hen te protesteren. Voor heel wat organisaties is noodhulp ook een inrijpoort om mensen in armoede opnieuw een netwerk te bieden, sociale contacten te laten leggen, na te denken over de armoedeproblematiek en wat er aan kan gedaan worden …

Voedsel waar men weinig mee kan

Dat mensen bepaalde goederen achterlaten is niet altijd goed te keuren, maar wel te begrijpen.

De voedselbank in kwestie werkt met voedselpakketten. Een vaststaand assortiment, mits enkele uitzonderingen omwille van religieuze redenen of allergieën, voor iedereen hetzelfde. Hierdoor krijgen mensen ook dingen die ze niet kunnen gebruiken, die ze niet lusten of niet kunnen klaarmaken. Wat voorradig is wordt uitgedeeld, dit zorgt soms voor eenzijdige voeding maar ook voor een teveel aan bepaalde producten. Mensen in armoede hebben dan een kast vol suiker, rijst of cornflakes waar ze weinig mee kunnen. Dat mensen dan bepaalde goederen achterlaten is niet altijd goed te keuren, maar wel te begrijpen. Er bestaan ook betere alternatieven. De ‘sociale kruidenier’ biedt de mensen een winkelformule aan. Onnodige producten nemen mensen niet mee en bovendien geeft hen dit een groter gevoel van eigenwaarde. Om die reden zijn sommige producten ook te betalen, weliswaar aan een sociaal tarief.

Mensen in armoede willen niet alles gratis, ze zouden ook liever naar de supermarkt gaan en hun kar volladen. Binnen de sociale kruidenier probeert men voor zover mogelijk de keuzevrijheid en eigenwaarde van de mensen te respecteren. Sinds enkele jaren zijn de kruideniers in opmars en innoveren meer en meer noodhulpinitiatieven hun werking. Ook het betrekken van mensen in armoede zelf werkt erg goed. Ook mensen in armoede zetten zich graag in. Het blijft een noodoplossing, maar wel één met een betere aanpak.

Wie zich inzet als vrijwilliger neemt een engagement op. Je wordt niet betaald, maar krijgt er wel veel voor terug, zou luidt een boutade. Dat is ook zo. Het is belangrijk dat organisaties hun vrijwilligers waarderen, zeker wanneer ze werken met een kwetsbare groep zoals mensen in armoede. Vaak is de directe dankbaarheid van mensen groot. Maar leven in armoede zorgt ervoor dat mensen boos of verbitterd zijn op de samenleving, dat het moeilijk is om blij en dankbaar te zijn. Als organisatie is het belangrijk om hier vorming en opleiding over aan te bieden.

Wie in armoede leeft is geen overschotmens

Mensen in armoede die een beroep doen op voedselhulp, kennen zelf hun situatie het best. Betrek hen dan ook bij de organisatie. Vraag hun mening over de manier van werken en wat er kan verbeteren, geef hen de kans om zelf mee te werken en zich in te zetten als ze hier de mogelijkheid toe hebben. Zo worden problemen vermeden en zal de kwaliteit van de werking er enkel op vooruit gaan.

Leven in armoede zorgt ervoor dat mensen boos of verbitterd zijn op de samenleving, dat het moeilijk is om blij en dankbaar te zijn.

Wie in armoede leeft is geen overschotmens. Ze maken integraal deel uit van onze samenleving en verdienen dezelfde rechten en kansen. Voedselhulp is een noodzakelijk kwaad in afwachting van structurele oplossingen voor armoede. Die kunnen er niet snel genoeg komen. We dreigen dat wel eens te vergeten in het enthousiasme van feestelijke eindejaar etentjes voor mensen in armoede. Ook allerlei nieuwe initiatieven omtrent voedseloverschotten dreigen in de val te lopen om als structurele oplossingen voorgesteld te worden. Uiteraard moeten we proberen met de overschot van onze consumptiemaatschappij iets nuttig te doen. Maar, mensen in armoede dienen niet om onze overschotten weg te werken en dit te doen afhankelijk van wat wij over laten. Mensen in armoede verdienen een volwaardige plaats in de samenleving, waar ze zelf hun leven in handen kunnen nemen. Een samenleving die uitgaat van menselijke waardigheid en een rechtenbenadering.

Bert D’hondt is medewerker politiek beleid Welzijnszorg, Samen Tegen Armoede

Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier

Partner Content