Morinari Watanabe, voorzitter van de Internationale Gymnastiekfederatie (FIG), wil menselijke juryleden op termijn vervangen door artificiële intelligentie.
In de gymnastiek, waar juryleden de prestaties van turners beoordelen, is controverse nooit ver weg. Is het puntenaantal voor uitvoering en moeilijkheid wel zo waterdicht als het lijkt? De hoogste en laagste uitvoeringsscores van de jury worden wel geschrapt, het gemiddelde van de overige bepaalt de eindscore. Maar het blijft mensenwerk, in een sport waar minieme afwijkingen in houding en beweging het verschil maken.
Ook tijdens het EK turnen, dat deze week plaatsvindt in Leipzig, kunnen juryleden een beroep doen op het AI-gedreven Judging Support System (JSS), ontwikkeld door het Japanse bedrijf Fujitsu. Het JSS gebruikt 3D-sensoren om bewegingen te analyseren. Het vergelijkt gegevens met een database van routines, wat nauwkeurige scores voor moeilijkheid en uitvoering oplevert.
‘JSS wordt gebruikt om de jury, in het algemeen, te evalueren. Tijdens een competitie fungeert het alleen als een ‘schaduwjury’’, zegt internationaal jurylid Valerie Van Cauwenberghe. ‘Het wordt er alleen bijgehaald als coaches niet akkoord gaan met de moeilijkheidsscore van de jury en een officiële klacht indienen. Dan wordt de oefening onmiddellijk opnieuw beoordeeld door juryleden van het Technisch Comité. Als de klacht terecht is, wordt het puntenaantal aangepast. Indien niet, dan moet de federatie van de turner betalen voor het onderzoek.’
Dat er weleens een klacht ingediend wordt, is niet onlogisch. Ook een jury is niet onfeilbaar, geeft Van Cauwenberghe toe. ‘In tegenstelling tot een computer worden onze ogen wel moe als we twee dagen op rij kwalificatiewedstrijden moeten jureren. Of de eerste gymnast en de allerlaatste gymnast even streng beoordeeld worden, dat kan niemand beloven.’
Topsport en technologie: ‘De training van het brein is het grootste onontgonnen gebied’
Zoals een fotofinish
FIG-voorzitter Morinari Watanabe pleitte op recente congressen daarom voor een technologische revolutie. Hij wil menselijke fouten in de jurering helemaal bannen. ‘We hebben problemen, niet alleen in gymnastiek, maar in veel sporten. Daarom push ik voor het AI-jureringssysteem. Jurering moet eerlijk en transparant zijn, gebaseerd op regels, niet op persoonlijke interpretaties. Ik wil dat het wordt zoals de fotofinish in de atletiek: geen menselijke touch meer.’
Watanabe hoopt dat de puntenbeoordeling zo ook sneller kan verlopen. Daardoor kan de hele turncompetitie ingekort worden en aantrekkelijker gemaakt worden als tv-format. Ook ziet hij in AI een manier om gymnastiek aantrekkelijker te maken voor het grote publiek, onder meer door de beoordeling van een oefening visueel voor te stellen. Daarnaast wil hij gymnastiek democratiseren. Met Fujitsu’s Human Motion Analytics-platform kunnen coaches onder meer zwakke punten analyseren via smartphones. ‘Kinderen wereldwijd, of ze nu op een klein eiland wonen of in een jungle, moeten zo gelijke kansen krijgen.’
Watanabe krijgt voor die initiatieven bijval, maar stuit op meer scepsis over zijn plan om het menselijke oog van de jury volledig te vervangen door artificiële intelligentie. ‘AI kan perfect technische zaken berekenen: de hoogte van een sprong, de exacte graad waarin een draaibeweging aan de brug met al dan niet gestrekte benen wordt gemaakt. Dat is een meerwaarde, maar de puntenscore is veel meer dan alleen dat’, zegt Valerie Van Cauwenberghe.
‘Een oefening is een combinatie van zo veel factoren. Die moeten voldoen aan bepaalde normen, maar worden met verschillende technieken uitgevoerd. AI dat laten beoordelen lijkt me zeer moeilijk. En dan spreek ik nog niet over artistieke elementen, zoals de complexiteit van een choreografie en de expressie, die de uitvoeringsscore op balk en vloer deels bepalen. Hoe gaat AI inschatten of een turnster op de mat mooi beweegt op de muziek, of de beweging bij de muziek past? Dat kunnen volgens mij alleen professionele, ervaren juryleden doen.’
