48 seconden tijdsverlies op Remco Evenepoel in het Critérium du Dauphiné over 17 kilometer, begin juni. Een verschil van slechts 16 seconden over 33 kilometer in de Tour de France. Waarom naderde Tadej Pogacar woensdag in Caen de wereldkampioen zoveel dichter? De hoofdreden: zijn fietspositie was veel beter.
‘In de Dauphiné heb ik mezelf verkeerd gepacet. Ik startte er te traag en ging te snel de klim op. Ik had daar ook niet dezelfde focus als nu en was niet hongerig genoeg’, antwoordde Tadej Pogacar na de Tourtijdrit in Caen op de vraag waarom hij een veel betere tijdrit had afgewerkt.
In cijfers: in plaats van 2,8 seconden per kilometer verloor hij nu slechts 0,48 seconden op Remco Evenepoel – op een vlakker parcours dat de olympisch kampioen, dankzij zijn nagenoeg perfecte aerodynamische houding, normaal gezien nog beter zou moeten liggen.
Toch was Pogacars tijdrit set-up niet optimaal. Als leider in het bergklassement moest hij een tijdritpak van Toursponsor Santini dragen. Dat sloot minder goed aan op zijn lichaam en was dus aerodynamisch nadeliger dan zijn eigen peperdure, op maat gemaakte outfit. Volgens kenners kostte hem dat minstens enkele seconden.
De verkeerde positie in de Dauphiné
Over de hoofdreden van het grote verschil tussen beide tijdritten repte Pogacar zelf met geen woord. Bewegingsanalist Stefan Deckx (Universiteit Antwerpen) toonde in een analyse voor Knack.be aan dat Pogacars nieuwe fietspositie in de Dauphiné biomechanisch fout zat.
‘Zijn lichaamszwaartepunt lag te ver vooraan, en zijn bekken kantelde te veel naar achteren. Daardoor verloor hij stabiliteit bij hoge snelheden. Omdat de spanning op zijn onderrug zo ook ongunstig was, kon hij minder kracht op de pedalen en wielen overbrengen vanuit zijn achterste spierketen: lage rug, bilspieren, hamstrings en kuiten’, aldus Deckx.
Aerodynamica boven biomechanica
Waarom die wijziging? ‘Ik vermoed dat ze vooral naar de CdA-waarde gekeken hebben – de coëfficiënt van aerodynamische weerstand – en te weinig naar de krachtlijnen van het lichaam’, aldus Deckx. ‘Mogelijk zat Pogacar in de Dauphiné aerodynamischer op zijn fiets. Maar dat woog niet op tegen de biomechanische nadelen.’
Eerder deze week bevestigde Mauro Gianetti, de ploegmanager van Tadej Pogacar, dat er nog ‘lastminutewerk’ was gebeurd. ‘We waren een beetje verrast, maar daarom is het interessant om zo’n race (zoals de Dauphiné, nvdr) te rijden, zodat je daarna tijd hebt om dingen aan te passen’, zei hij tegen de Deense website Feltet.dk.
De oude regenboogpositie keert terug
Die aanpassingen zijn doorgevoerd, naast extra trainingen op de tijdritfiets op Pogacars hoogtestage na de Dauphiné. Met succes.
‘Op de nieuwe fietspositie (zie vergelijkende foto’s hieronder, nvdr) lopen de krachtlijnen weer correct’, zegt Deckx. ‘Pogacar heeft simpelweg zijn oude positie van begin dit jaar in de UAE Tour, of van vorig jaar in de Tour, opnieuw aangenomen.’
Concreet: ‘Zijn zadel werd naar achteren geplaatst, waardoor zijn zwaartepunt naar achteren verschoof. Ook de schouderlijn – van schoudertop naar elleboog (geïllustreerd door de rode lijn, nvdr) – werd minder verticaal’, zegt Deckx.
Resultaat: ‘In tegenstelling tot in de Dauphiné (foto rechts) valt het snijpunt van de rode en groene krachtlijn, door de voorvork van de fiets, opnieuw netjes in de as van het voorwiel (foto links, in de bolletjestrui). Dat levert een efficiëntere krachtoverdracht op, loodrecht op de weg. Bij Remco Evenepoel is dat ook zo.’
Van knik naar boog
Deckx wijst op een tweede belangrijk verschil: ‘Kijk naar het knikpunt in zijn onderrug op de foto van de Dauphiné (rechts), veroorzaakt door zijn achterwaarts gekanteld bekken. Zo werd zijn krachtketen als het ware onderbroken. Zijn rug is ook bijna horizontaal.’
‘In de Tour (foto links) vormt zijn rug opnieuw een vloeiende boog – als een regenboog – van nek tot zadel. In de Dauphiné zat hij veel te gedrongen. Je kon zelfs met je platte hand verticaal tegen zijn achterwerk duwen.’
‘In zijn positie van de Tour loopt die lijn veel natuurlijker, waardoor hij opnieuw efficiënter kracht kan overbrengen vanuit zijn achterste spierketen, vooral bij het trekken aan de pedalen. Mogelijk is daarom ook zijn helm veranderd ten opzichte van de Dauphiné. Die past nu beter bij een bollere rug’, zegt Deckx.
Conclusie: meer kracht, meer controle
Door zijn oude regenboogpositie opnieuw aan te nemen zit Tadej Pogacar weer stabieler op zijn fiets en kan hij opnieuw met volle kracht trappen.
Het resultaat was in Caen zichtbaar in de tijd. Maar nog net niet genoeg om Remco Evenepoel te kloppen.
100 zeges voor Tadej Pogacar: hoe hij zich met Eddy Merckx kan meten