Spits met superkrachten: wat maakt Erling Haaland nu al zo uitzonderlijk goed?

Erling Haaland breekt record na record en is nog maar 21 jaar oud. De spits van Borussia Dortmund rekent koelbloedig af met de obstakels op zijn weg om de beste doelpuntenmaker van de wereld te worden. Over de drijfveren van het Noorse krachtmens.

Door Bas van den Hoven (Voetbal International)

Erling Haaland sloeg vier keer op zijn eigen voorhoofd toen Thomas Meunier hem met een glimlach tegemoet kwam. Bij het juichen na het maken van de 2-0 tegen Union Berlin, midden september, benadrukte de jonge Noor dat hij toch echt met zijn hoofd had gescoord. Natuurlijk is scoren voor hem allang een gewoonte geworden. Eerst bij Molde FK, later bij Red Bull Salzburg en inmiddels bijna twee jaar bij Borussia Dortmund. De teller staat na 73 duels voor BVB op 74 goals.

Het zijn duizelingwekkende cijfers van een aanvaller die vroeg in de twintig verbazingwekkend volgroeid is. Is er een verbeterpunt aan te wijzen, dan is het koppen. Zijn lengte van 1,94 meter maakt hem niet automatisch een goede kopper. In verhouding heeft Haaland verbazingwekkend weinig met zijn hoofd gescoord. Slechts vijf van zijn goals in dienst van Dortmund maakte hij zo.

Na de wedstrijd tegen Union werd vanuit het Dortmundkamp lachend gereageerd op het doelpunt van Haaland. Zij die hem van dichtbij meemaken, hadden niet anders verwacht dan dat de jongeling beulswerk zou verrichten om een van zijn mankementen weg te poetsen. Mats Hummels vertelde dat hij Haaland op het trainingsveld vaak bezig heeft gezien met kopoefeningen. ‘Hij heeft veel wapens en werkt ook gewoon door aan zijn zwakke punten’, zei de 32-jarige routinier. Coach Marco Rose voegde toe: ‘Als dit ook nog een kwaliteit wordt van hem, dan wens ik iedereen die ons nog treft veel succes.’

De indrukwekkende statistieken stapelen zich op. Na zijn goal tegen Besiktas bij de start van het nieuwe Champions Leagueseizoen heeft Haaland 21 keer gescoord in 17 optredens in het miljardenbal. Niemand bereikte dat aantal goals zo snel. De Dortmundster ligt ver voor op de schema’s van Lionel Messi en Cristiano Ronaldo als het gaat om scoren op dat hoogste podium. In de Bundesliga is Robert Lewandowski het ultieme mikpunt. Alleen de aanvalsleider van Bayern München scoorde in de competitie vaker dan Haaland sinds de komst van laatstgenoemde naar Duitsland in januari 2020. De Noor zegt van doel naar doel te leven. Toen hij zijn eerste profcontract bij Bryne FK tekende, verdween de euforie al snel en hield hij zichzelf voor dat de beloning niets voorstelde in vergelijking met wat de grootste talenten in Europa kregen. Toen Haaland bij Salzburg op dreef raakte, waren de goals van de één jaar oudere Kylian Mbappé in de Ligue 1 de prikkels om zelf almaar meer te willen.

Ruud van Nistelrooij

Haaland doet Thierry Henry denken aan Ruud van Nistelrooij, vertelde de Arsenallegende onlangs. Niet door de manier van spelen, maar vanwege de gedrevenheid, het driftige, obsessieve zoeken naar de goal. ‘Ze willen killen. Ik heb het over de drang om in de zestien te zijn, het naar de verdediger kijken met een uitdagende blik van: lukt het jou om mij op te vangen? Ook de blik die ze een middenvelder geven als ze de bal niet van hem krijgen, zo van: hey, ga je me de bal nog geven? Ik heb genoeg van het wachten, ik wil nu scoren en zorgen dat het team wint.’

Het is met die gedrevenheid zo nu en dan balanceren op een dunne koord. Door de vele treffers van Haaland is Dortmund logischerwijs steeds afhankelijker geworden van de topschutter, die begin dit seizoen bij nederlagen tegen Bayern München en Freiburg niet kon verbergen zich te storen aan het niveau van ploeggenoten en met veel misbaar reageerde op balverlies. Rose was er snel bij om Haaland bij te sturen, wetende dat diens veeleisendheid ook als brandstof moet werken bij de nieuwe aanval op Bayern.

‘We moeten zorgen dat we frustratie uiten op een manier die ons helpt en energie geeft’, zei de van Borussia Mönchengladbach overgekomen Duitser. Het aanvalsspel van de geel-zwarten is gericht op het in stelling brengen van Haaland. Met de creativiteit van spelers als Marco Reus en Julian Brandt, het loopvermogen van Donyell Malen en de dynamiek van Jude Bellingham kan optimaal op de kwaliteiten van de aanvaller worden ingespeeld, met als grote voordeel dat die kwaliteiten zo divers zijn.

Stripfiguur

Om de geheimen achter de ontwikkeling van Haaland te ontdekken, bezocht een cameraploeg van het voetbalprogramma DW Kick off! anderhalf jaar geleden verschillende voor de jongeling belangrijke plekken in Noorwegen. In het stadion van Molde FK werd Torbjørg Haugen geïnterviewd. De kokkin was door voormalig Moldetrainer Ole Gunnar Solskjær overtuigd om naar de club te komen na jaren te hebben gekookt voor de Noorse biathlonploeg. De vrouw, die zich twee jaar lang ontfermde over de maaltijden van Haaland, legde uit dat ze begin 2017 een slungelachtige, magere knul had zien binnenkomen. Daarna veranderde het lichaam van het talent snel. Haugen: ‘Hij groeide enorm in die periode en had veel eten nodig. Hij kwam naar me toe en vroeg of ik ook nog maaltijden had die hij mee naar huis kon nemen.’ Børre Steenslid, de fitnesscoach bij Molde, vulde aan: ‘Hij at als een paard. In het begin was hij echt graatmager. Ik dacht: dit wordt wel een project. Maar hij begon in zijn eerste jaar flink te groeien en nam alles wat ik vertelde over training echt in zich op.’

De herinneringen van de twee sluiten aan op de beelden die rondgaan van Haaland als jeugdspeler. In zijn jaren bij Bryne scoorde hij al eenvoudig op de Noorse indoorvelden, waar vooral de snelheid van de zoon van voormalig Noors international Alf-Inge opviel. Wat kan hij met die bijzondere versnellingen als hij later volgroeid is als topatleet? Zijn jeugdtrainers vroegen het zich toen al vaak af. Haaland oogde slungelig, maar hield op onorthodoxe wijze de bal toch vaak onder controle. Veel van zijn bewegingen van toen zijn nu nog te herkennen. Het lange lichaam met de uitschuifbenen, de sprints met de ongekend grote passen. Bij Molde nam zijn spierkracht toe en debuteerde hij anderhalve maand voor zijn zeventiende verjaardag al op het hoogste niveau in Noorwegen. Een seizoen later beleefde Haaland zijn grote doorbraak en scoorde hij twaalf keer in de Eliteserien, waarna hij voor acht miljoen euro werd weggekocht door Red Bull Salzburg. Daar scoorde de afmaker al snel even makkelijk als hij gewend was in Noorwegen. Gek is het niet dat zijn koptechniek onderontwikkeld was in vergelijking met zijn andere kwaliteiten. Een extra wapen was lang zo goed als overbodig, over zoveel speciale krachten leek Haaland te beschikken ten opzichte van tegenstanders en teamgenoten, als een stripfiguur.

Zelfvoorzienend

Een van de grootste krachten van Haaland is dat hij immuun lijkt voor tactiek. Dat maakt hem afstoppen een hels karwei voor tegenstanders. Bij het bespelen van veel topaanvallers kan gefocust worden op een paar specifieke kwaliteiten. Zo is Pierre-Emerick Aubameyang razendsnel en is er bij tegenstanders van Arsenal het besef dat het levensgevaarlijk is om veel ruimte achter de laatste lijn weg te geven. In het strafschopgebied, in de kleine ruimte, komen de kwaliteiten van de Gabonees minder tot uiting. Bij Luis Suárez is het in deze fase van zijn carrière volledig anders, hij heeft juist aan dreiging over grotere afstanden ingeleverd door zijn mindere snelheid en moet het veel meer hebben van het slim bewegen in het zestienmetergebied. Haaland is door zijn veelzijdigheid als het ware boven tactische plannen verheven. Hij speelt als counterspits met zijn snelheid net zo in zijn kracht als in het strafschopgebied, waar hij een meester is in het anticiperen op voorzetten.

De aanpak van de vorig jaar in december ontslagen coach Lucien Favre zorgde voor deining in Dortmund. De kritiek luidde dat het spel onder de Zwitser vaak te afwachtend was, er werd meer op de counter geloerd en tegenstanders meer tijd aan de bal gegund dan in de jaren van het rock-‘n-rollvoetbal onder Jürgen Klopp en later Thomas Tuchel. Rose is een trainer wiens visie weer beter aansluit op het DNA van de club. Het vaker naar voren jagen heeft voor Haaland als voordeel dat hij minder vaak en ver terug hoeft, maar het gaat te ver om te zeggen dat hij bevrijd is door het vertrek van Favre. Ook in de mindere periodes onder de Zwitser bleef hij onverstoord scoren.

Dat hij als spits bijna zelfvoorzienend is, maakt Haaland een nog aantrekkelijker transferdoelwit voor de grootste clubs van Europa. De vraag of hij in de tactische plannen van een trainer past, speelt in zijn geval simpelweg niet. In een lofzang bij Sky Sports zei Henry over de toekomst van de BVB-parel: ‘Ik denk dat hij overal naartoe kan gaan en impact kan hebben, echt bij iedere club. Kijkend naar hem denk ik: ik wil geen verdediger zijn. Hij is een echte spits, hij wil je pijn doen en diep gaan. Voor een verdediger is er niets erger dan een aanvaller die maar blijft gaan. Dat is wat hij doet.’

Haaland heeft sinds de start van vorig seizoen in de competitie gemiddeld per duel niet alleen vaker gescoord dan Cristiano Ronaldo (36), Romelu Lukaku (28) en Harry Kane (28), zijn onderliggende statistieken zijn ook beter (zie kader). Haaland moet alleen Robert Lewandowski (33) nog voor zich dulden.

Transferspel

Het heeft er alle schijn van dat het huidige seizoen al het laatste jaar van Haaland is in het geel-zwart. Interesse was er eerder dit jaar al volop, maar de leiding van Dortmund stond simpelweg nog niet open voor een vertrek van de grote ster. Chelsea zocht tevergeefs toenadering en vond met Lukaku uiteindelijk een alternatief. Manchester United versterkte de aanvalslinie met Ronaldo en de van BVB overgekomen Jadon Sancho, wiens vertrek in het Signal Iduna Park was ingecalculeerd. Dortmund probeert uitgaande transfers zo te plannen dat het slechts één bepalende speler per seizoen verliest. Haaland zal de volgende zijn die vertrekt, precies zoals dat door zijn begeleiders gepland is. Zaakwaarnemer Mino Raiola liet in het contract dat de aanvaller bij de Duitse topclub tekende een ontsnappingsclausule opnemen die pas vanaf komende zomer in werking treedt. De vaste afkoopsom bedraagt 75 miljoen euro, een schijntje voor een speler die wordt gezien als een van de beste drie aanvallers voor minstens de komende tien jaar.

De strijd om Haaland is achter de schermen allang losgebarsten. Hij begeeft zich in een luxepositie, clubs moeten hem en zijn entourage overtuigen in plaats van andersom. Wiens plan is goed genoeg voor Haaland? Raiola en vader Alf-Inge Haaland gingen op 1 april langs bij Barcelona voor een gesprek met voorzitter Joan Laporta. Na een meeting van iets minder dan vier uur werd direct koers gezet naar Madrid voor een ontmoeting met Realbaas Florentino Pérez. Een dag later volgde een rondgang langs Engelse topclubs, waarna ook gesprekken met vertegenwoordigers van Juventus en Paris Saint-Germain zouden hebben plaatsgevonden. Raiola heeft de touwtjes in handen bij het transferspel rond Haaland, wiens contract in 2024 afloopt, en zei eerder dit jaar bij de BBC dat maximaal tien clubs financieel de middelen hadden om de blikvanger te kopen en hem het platform te bieden dat hij verlangt na zijn tijd bij Dortmund.

De Champions League winnen is zijn ultieme droom, een droom die Haaland springlevend houdt door iedere ochtend op te staan met de klanken van de Champions Leaguetune. Het tekent de gedrevenheid van de jonge topschutter die de lat voor zichzelf telkens maar weer hoger legt.

Haaland langs de meetlat

Om de prestaties van Erling Haaland in perspectief te plaatsen, hebben we gekozen voor een vergelijking met vier andere topspitsen. Kijkend naar de statistieken van de vijf spelers in de competitie sinds de start van het seizoen 2020/21 valt het op hoe doeltreffend de doelpogingen van Haaland en Robert Lewandowski zijn. Bij de statistiek Expected Goals hieronder gaat het om de kwaliteit van de kansen die een speler heeft gehad. Van de topscorer van Borussia Dortmund mochten op basis van de kansen 28,7 goals worden verwacht, terwijl de teller op 38 Bundesligatreffers staat.