Nu Neymar de les wordt gespeld door voetbalkenners uit zijn eigen land en zelfs Jair Bolsonaro, de president die zich onaantastbaar waande, met corona is besmet, lijkt Brazilië helemaal onderuit te gaan. Zijn sportieve aureool verloor het land op 8 juli 2014, toen Duitsland de Seleção vernederde met 7-1.
De feiten
8 en 9 juli 2014: op het WK in Brazilië zijn we toe aan de halve finales. In Belo Horizonte kijken Brazilië en Duitsland mekaar in de ogen, ’s anderendaags in São Paulo Nederland en Belgiëkiller Argentinië.
Wanneer in het hotel van de Brazilianen ’s ochtends wat voetballers wakker worden en ontbijten, zijn er drie die dezelfde droom vertellen: hoe ze ’s avonds tegen Duitsland de beslissende treffer maken. David Luiz, Marcelo en Fred hebben dan nog niet het minste vermoeden dat ze het grootste drama uit de vaderlandse voetbalgeschiedenis live gaan meemaken (en mee veroorzaken).
Felipe Scolari, hun bondscoach, heeft twee knopen moeten doorhakken. Neymar, geblesseerd, is met een rugletsel uitgevallen tegen Colombia in de kwartfinales en niet meer inzetbaar. Willian, Ramires of Bernard zijn de opties om de linksbuiten te vervangen.
Scolari kiest voor Bernard, op dat moment 21 en spelend voor Donetsk. Een tweede probleem is de schorsing van centrale verdediger en aanvoerder Thiago Silva. Hier kiest Scolari voor Dante Bonfim, ex-Standard en voetballend voor Bayern München. Hij kent de Duitsers door en door, een logische keuze.
Het zijn voor beide spelers de eerste basisplaatsen op het tornooi. Vrijwillig doet Scolari nog een derde wissel: op het middenveld keert Luiz Gustavo, die de kwartfinale heeft gemist, terug in plaats van Paulinho. Fernandinho wordt er zijn maatje, 4-2-3-1 de tactische opstelling.
Na drie kwartier is de match beslist en druipen in São Paulo – letterlijk, want het regent – de meeste fans in het fandorp af. Op dat moment leidt Duitsland al met 5-0!
Het wordt een afstraffing. Brazilië bakt er niks van. Het heeft het meeste balbezit, maar David Luiz noch Dante slagen erin om de spitsen te bereiken. De middenvelders evenmin, het is breed tikken. Wat diep gaat, belandt in Duitse voeten. Op de flanken is er nul chemie in de opbouw: niks tussen Maicon en Hulk, een centrumaanvaller, nul tussen een bleke Marcelo en Bernard, die in de achterzak zit van Lahm. Fred is technisch te beperkt om een bal vast te houden, Oscar voetbalt bleek.
Een wervelend Duitsland, dat zijn 4-3-3 inruilt voor een 4-1-4-1 loopt zelf makkelijk tussen de lijnen. De 5-0 staat al na minder dan een half uur op het bord. Tussen de 2-0 van Miroslav Klose – een record, het is zijn zestiende doelpunt op een WK – en de 5-0 van Khedira liggen zes minuten. De openingsgoal van Thomas Müller is ook betekenisvol: hij maakt de 2000e goal van Duitsland tijdens interlands. En ja: uiteraard is ook de dubbel van regisseur Toni Kroos een record: 69 seconden, zo snel scoorde één speler geen twee goals na mekaar.
Aan de rust grijpt Scolari nog in, maar het is veel te laat. Met Paulinho (voor Fernandinho) en Ramires (voor een onzichtbare Hulk) komen er twee wissels. Opnieuw zijn het de Duitsers die scoren. Pas in de slotfase scoort Oscar nog tegen: de 7-1 is het grootste verschil ooit in een halve finale.
Making-of
Als gastheer mag Brazilië het tornooi beginnen. Het doet dat op donderdag 12 juni tegen Kroatië. Het stadion van Corinthians zit vol met… critici van het bewind: presidente Dilma Rousseff wordt tijdens haar speech uitgefloten. O povo, het volk, is het geloof in zijn leiders kwijt, het WK heeft veel geld gekost, en verhalen over corruptie halen de wereldpers. Uiteraard is Brazilië tornooifavoriet, maar journalisten die het van nabij volgen weten hoe zwak de basis is.
Al in match één wordt iedereen duidelijk dat het land die status maar met veel moeite zal kunnen waarmaken. De ploeg heeft geen goeie spits en veel moet komen van Neymar. Veel, zoniet alles. In match twee wordt dat bevestigd, het scheelt niet veel of Mexico dient de ploeg daar al een eerste nederlaag toe.
En dat blijft zo. Brazilië komt in het hele tornooi nooit onder stoom en flirt al in de 1/8 finales met de uitschakeling. Gelukkig overleeft het land de strafschoppenserie tegen Chili. Het is slechts uitstel van executie, zeker als Neymar wegvalt.
En daarna
Een pak kritiek, of wat had u gedacht? Een trauma bij de fans, die de nederlaag omdopen tot Mineiraço (naar de naam van het stadion). De vernedering voor Scolari, die wordt afgemaakt voor zijn tactische keuzes en uiteraard als bondscoach moet opstappen (maar wel drie weken later al bij Gremio aan de slag gaat, zijn zwanenzang als coach wordt het niet). Er wordt geroepen om een buitenlandse bondscoach (Guardiola, Mourinho) om het Braziliaanse voetbal weer uit het slop te halen, maar uiteindelijk komt Dunga en die kiest voor een meer gesloten aanpak. Vaarwel jogo bonito.
David Luiz, die solerend probeerde uit de problemen te raken omdat zijn lange ballen niet aankwamen, is de gebeten hond: positioneel te zwak als centrale verdediger is het harde verdict. Dante, die veel ploegmaats ontmoet, keert met een slecht gevoel naar Duitsland terug en krijgt daarna de indruk dat hij er niet meer serieus wordt genomen als verdediger.
Duitsland wordt de nieuwe norm over de plas. Braziliaanse zakenlui vragen clubleiders van Bayern en Dortmund om er een filiaal van hun jeugdopleiding op te starten. Beide clubs zeggen ‘neen’. ‘Ja’ zeggen ze wel in Dilbeek bij Double Pass, de Belgen die jeugdopleidingen analyseren en al met succes de toestand in Duitsland belichtten en bijstuurden. Ze gaan ook in Brazilië aan de slag, onder meer bij Flamengo.
Vier jaar later krijgt Brazilië in Rusland een kans op revanche. In de kwartfinales kruist België hun pad. Opnieuw zijn Neymar en co favoriet. Maar dit keer botsen ze weer op een tactisch genie: dat van Roberto Martínez.
Neen, van de klap van 8 juli 2014 is het land nog steeds niet hersteld.