Vandaag een onbekend verhaal uit de sportgeschiedenis: hoe de Catalaanse surrealist Salvador Dalí ooit met een schilderij het voortbestaan van de voetbalploeg van Sant Andreu verzekerde.
De feiten
Hij zou vandaag 116 zijn geworden, Salvador Felipe Jacinto Dalí i Domènech. Schilder, beeldhouwer, scenarist, schrijver, maar ook: narcist en megalomaan.
Het is kwart voor negen ’s ochtends als aan de Calle Monturiol in Figueras de wereld zijn eerste schreeuw hoort. Negen maanden eerder, op 1 augustus 1903, is zijn broer gestorven. Ook een Salvador.
Wanneer Salvador II vijf is, nemen zijn ouders hem mee naar het graf van Salvador I. Daar zeggen ze hem: jij bent zijn reïncarnatie. Zegt dit iets over zijn latere kunst?
Making-of
Daar gaan we het nu eens niet over hebben, want wat ons interesseert: had Dalí iets met sport, in casu voetbal?
Ja! Kunstenaars hebben blijkbaar wat met het doel. Albert Camus was keeper, dat is bekend. Dimitri Verhulst schreef er een boek over, Sport/Voetbalmagazine bracht de Belgische auteur ooit samen met Filip De Wilde, die graag letters tot zich nam in zijn vrije tijd.
En ja hoor, ook Salvador Dalí was keeper. Bij Los Maristas. Zoek niet naar foto’s of spectaculaire reddingen in belangrijke wedstrijden, Los Maristas was een schoolploegje van het college waar Dalí zijn onderwijs kreeg.
Beelden van zijn voorbeeld als doelman kan u wel opzoeken: Ricardo Zamora, Barcelonees, maar ook geruime tijd keeper bij Real Madrid. Marca reikt al ruim zestig jaar een trofee uit die naar hem is genoemd aan de doelman die tijdens het seizoen het minste is gepasseerd.
Zamora was/is een mythisch figuur in Spanje, want er was een hoekje af. Vandaar misschien zijn aantrekkingskracht voor de student Dalí, die dezelfde broek én dezelfde handschoenen kocht als zijn idool om in doel op hem te lijken. Tijdens de match probeerde hij dezelfde bewegingen. Zamoranas, noemde hij het later.
In 1977 kreeg Dalí een verslaggever van de sportkrant El Mundo Deportivo op bezoek. Aanleiding was zijn schreeuw van een paar weken eerder. ‘Catalunya, ik heb net voor u gescoord.’ Niet letterlijk, maar op doek. Het betrof een tekening – Gol – die Dalí schonk aan een kleine wijkploeg uit Barcelona, Sant Andreu.
Die ploeg had het financieel moeilijk om te overleven, lanceerde een campagne en contacteerde de schilder. In een vlaag van ‘kosmische inspiratie’ ontstond het werk, dat hij het team cadeau deed. Het schilderij bleef in het bezit van de ploeg, maar de spelers konden het gebruiken als onderpand, tot ze weer betaald werden. De waarde van het werk werd toen geschat op 6 miljoen pesetas.
Bij de presentatie ontlokte het de kunstenaar de kreet die de sportkrant inspireerde tot het sturen van een verslaggever. Dalí kreeg na een lange babbel de cover én een verhaal over drie pagina’s.
Daaruit deze vrij kosmische passage over Johan Cruijff.
Dali: ‘Wie is dat?’
De verslaggever: ‘De krak van Barcelona!’
Dalí: ‘Hoe bedoelt u?’
De verslaggever: ‘Wel, hét genie van het voetbal van vandaag.’
Dalí: ‘Ah, een beetje zoals ik in de schilderkunst.’
De verslaggever: ‘Juist.’
Dalí: ‘Nu u het zegt, ik geloof dat ik al van hem heb gehoord. Ik herinner me wat foto’s.’
De verslaggever: ‘Wie zou u willen zijn: Cruijff of Dalí?’
Dalí: ‘Hoe oud is die man?’
De verslaggever: ‘Een jaar of dertig, geloof ik.’
Dalí: ‘Doe dan maar zijn leeftijd met mijn genialiteit.’
En daarna?
Heel veel controverse. Vandaar dit stukje. Mensen die vertrouwd zijn met het Catalaanse voetbal kennen de zakenman Joan Gaspart, 22 jaar vicevoorzitter van FC Barcelona en drie jaar voorzitter van de ploeg, bij het begin van de 21e eeuw. Wél, wanneer hij Barcelona verlaat, wordt hij voorzitter van … Sant Andreu.
Dat blijft hij tot 2011. Vier jaar later komt de ploeg in Braziliaanse handen. Dat lijkt vreemd, maar is dat minder dan u denkt. De koper is de ex-vrouw van… Dani Alves, van 2008 tot 2016 voetballer bij Barcelona.
Dinorah Santa Ana, die ook de belangen van haar ex-man behartigt, merkt dat Sant Andreu in financiële moeilijkheden zit, hoort van het verhaal van Dalí en beschuldigt Gaspart van diefstal. De ex-voorzitter zou alle waardevolle voorwerpen uit de geschiedenis van zijn ploeg hebben laten verdwijnen.
Een paar dagen later komt er een officieel communiqué van de club. Een aantal trofeeën en bekers zijn terecht, maar twee belangrijke niet. Het Creu de Sant Jordi, door de overheid geschonken in 2009 naar aanleiding van de honderdste verjaardag van de club, én Gol, het werk van Dalí.
Volgens Gaspart is dat werk ‘al een tijdje spoorloos, verdwenen in de periode dat de kantoren van de club een paar keer werden beroofd’.
Het werk meet 90 bij 70 en is tot vandaag nog steeds spoorloos. Dus mocht u het ergens tegenkomen, geef gerust een seintje!
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier