Chelsea: de eigen jeugdopleiding als nieuwe goudmijn

Geen club in Engeland heeft in de voorbije tien jaar voor zoveel geld spelers verkocht als Premier League-koploper Chelsea. Opleiden wordt als verdienmodel steeds belangrijker voor de laatste Champions League-winnaar.

Door Bas van den Hoven (Voetbal International)

Dat Chelsea vorig seizoen ten koste van Manchester City de Champions League won met Mason Mount (22) en Reece James (21) als basisspelers, gaf het succes voor clubeigenaar Roman Abramovich extra glans. Mount stroomde als achtjarige in bij de jeugdopleiding van Chelsea en brak na huurperiodes bij Vitesse en Derby County door in het eerste elftal. James startte als achtjarige in bij The Blues en promoveerde na een jaar als huurling bij Wigan Athletic naar het eerste elftal van Chelsea.

Zij passen in het droombeeld van Abramovich. De Russische oliemiljardair heeft het imago van een typische geldschieter die met grote aankopen snel succes wil boeken. Zo was het ook in de eerste periode nadat hij Chelsea had gekocht in 2003. Insiders schetsen dat de visie van de 54-jarige zakenman sindsdien is veranderd. Het doel was Chelsea bijna zelfvoorzienend te maken door de beste jeugdopleiding ter wereld op te tuigen. Zo zou de Londense club ook minder afhankelijk worden van de financiële injecties van Abramovich. In zijn huidige droombeeld wint zijn ploeg de Champions League met een elftal dat voor het merendeel bestaat uit spelers die zijn doorgestroomd uit de Chelsea-opleiding.

Beklemmende druk

Abramovich zag dan wel graag jeugdspelers doorstromen, zijn wens sloot jarenlang niet aan op de beklemmende druk die managers voelden op Stamford Bridge. Door het hoge verwachtingspatroon zagen onder anderen José Mourinho, Antonio Conte en Maurizio Sarri geen ruimte om echt te bouwen aan de toekomst. Het verlangen naar snel succes ging ten koste van de jeugd.

Michael Emenalo vertolkte in het tijdperk met Abramovich gedurende een decennium een belangrijke rol achter de schermen bij Chelsea. Nadat hij als technisch directeur in 2017 was vertrokken, vertelde hij dat een van de managers met wie hij had gewerkt zelfs had geprobeerd de jeugdopleiding te laten sluiten. Het geld dat in de academy werd gestoken, kon beter worden gespendeerd aan het verder verbreden van de A-selectie, betoogde de coach. De boodschap was ronduit wrang voor de jeugdtrainers. De Chelsea-talenten waren op jeugdniveau uiterst succesvol. Zo won de club in 2015 en 2016 de Youth League.

Door een samenloop van omstandigheden ging de deur voor talenten in het seizoen 2019/20 pas echt open. Clubicoon Frank Lampard volgde als manager Sarri op en Chelsea kreeg te maken met een transferban vanwege het overtreden van regels rond het aantrekken van jeugdspelers. Zonder de naar Real Madrid vertrokken Eden Hazard moest Lampard bouwen aan een nieuwe ploeg. De oud-middenvelder liet in dat seizoen liefst acht talenten uit de eigen kweek debuteren. Nooit eerder in de clubgeschiedenis had een manager zo veel jongelingen in één seizoen de kans gegeven. Lampard schoof bovendien Tammy Abraham, Callum Hudson-Odoi en Fikayo Tomori naar voren, nadat de drie al eerder hadden gedebuteerd.

Van de elf Chelsea-talenten die onder Lampard een serieuze kans kregen, maken nu alleen nog Mount, James en Hudson-Odoi deel uit van de A-selectie. Toen de transferban verdween, werd de selectie ruim een jaar geleden al snel ververst met Timo Werner, Hakim Ziyech en Kai Havertz als grootste aankopen. Met Thomas Tuchel als opvolger van de in januari ontslagen Lampard heeft Chelsea inmiddels opnieuw doorgeselecteerd. Het perspectief voor veel talenten op Stamford Bridge is verminderd. Maakt dat de Chelsea-opleiding minder succesvol? Het ligt eraan wat de maatstaf is.

Succesvol

Chelsea verbrak op weg naar het huidige seizoen zijn transferrecord door van Romelu Lukaku de duurste voetballer in de clubhistorie te maken. De Belg, die tussen 2011 en 2014 niet kon doorbreken bij The Blues, werd voor 115 miljoen euro weggekocht bij Internazionale. Toch leden de Londenaren per saldo geen verlies in de laatste transferperiode. Chelsea was uiterst succesvol met uitgaande transfers, zonder dat Tuchel veel kwaliteit in zijn selectie verloor. Geen club in Engeland verdiende in de voorbije transferwindow meer met transfers dan Chelsea. In het oog sprongen het vertrek van Abraham naar AS Roma en het definitief naar AC Milan laten gaan van de eerder verhuurde Tomori.

Minder aandacht was er voor de spelers die doorstroomden naar andere Premier League-clubs nadat zij amper of zelfs nooit in het eerste elftal van Chelsea hadden gespeeld. Valentino Livramento koos voor Southampton en heeft daar al een basisplaats. Lewis Bate ging naar Leeds United en Marc Guehi naar Crystal Palace. De transfer van laatstgenoemde is het meest opmerkelijk. De aanvoerder van Engeland Onder-21 kwam slechts twee keer in actie voor Chelsea (twee League Cup-duels in het seizoen 2019/20). Toch verdiende de Premier League-koploper meer dan twintig miljoen euro met het verkopen van Guehi aan The Eagles.

Andere Premier League-clubs zijn bekend met het hoge niveau in de Chelsea-opleiding en kennen tegelijkertijd de twijfels bij veel talenten die op trainingscomplex Cobham vechten voor een kans. De grootmacht had de laatste jaren steeds meer moeite jonkies te overtuigen geduldig te blijven. Zo verloor Chelsea het toptalent Jamal Musiala al aan Bayern München en wees Tariq Lamptey een contractvoorstel af om naar Brighton & Hove Albion te vertrekken. Dat de twee elders snel doorbraken, hielp Chelsea niet bij het overtuigen van anderen.

Een talent dat is grootgebracht in Cobham elders zien schitteren, zorgt voor gemengde gevoelens. Enerzijds is er trots en helpt het de topclub het imago van succesvolle opleider te versterken. Het Chelsea-label maakt andere talenten dan ook meer waard. Anderzijds loopt de club het risico dat een potentiële sterspeler te gemakkelijk vertrekt. Met het inbouwen van terugkoopclausules in contracten bij uitgaande transfers hoopt directeur Marina Granovskaia dat probleem deels te tackelen.

De opleiding blijkt voor Chelsea steeds meer een goudmijn te zijn. Dat terwijl de jaarlijkse kosten voor het draaiende houden van de academy op tien miljoen euro worden geschat. Met de verkoop van talenten wordt het halen van sterspelers gefinancierd en als het eens niet lukt een topper te halen, dan staat er altijd wel een jonkie klaar om door te schuiven. Zo greep Trevoh Chalobah begin dit seizoen centraal achterin zijn kans, nadat het niet was gelukt Frans international Jules Koundé over te nemen van Sevilla. Waarschijnlijk waagt Chelsea in januari een nieuwe poging. Geld is er genoeg op Stamford Bridge, mede dankzij de eigen opleiding.