De top van de rangschikking van de rijkste Europese clubs blijft ongewijzigd, zo blijkt uit het jaarlijkse onderzoek van Deloitte. Verderop zijn Manchester City en AC Milan de stijgers met stip.
In zijn jaarlijkse onderzoek toont het bureau Deloitte weer eens keihard aan dat de Europese top de boter vooral haalt bij de televisierechten. Het is pijnlijk om te lezen, maar de conclusie van het gerenommeerde accountantsbureau is wel degelijk: stijgende tv-inkomsten verklaren de spectaculaire groei.
Het onderzoek richt zich traditioneel op de drie grote pijlers onder de inkomsten: stadion, uitzendrechten en sponsoring. Deloitte weet hoe een economisch sterke club eruit zou moeten zien: ‘Het is wenselijk als clubs een gelijke verdeling hebben van de inkomstenbronnen. Waarbij elke bron evenveel revenuen opbrengt.’ De miljardenstromen die omgaan bij de twintig sterkste clubs zijn voor 44 procent afhankelijk van de inkomsten uit uitzendrechten. Bij alle goede clubs is de televisie dus de aanjager …
De twintig sterkste voetbalclubs spotten met de wetten van de economie. Ze verdienen samen inmiddels 4,3 miljard euro. Dat is vierhonderd miljoen meer dan vorig jaar.
Dat er een voetbalelite is die de macht voorlopig niet meer uit handen zal geven, is wel duidelijk. De top tien bestaat uit dezelfde clubs als vorig jaar. Feitelijk is er allang een Europese competitie ontstaan; die gaat tussen de ploegen die elk jaar strijden om de eindzege in de Champions League. Vaste deelnemers zijn Real Madrid, Barcelona, Manchester United, Arsenal, Chelsea, Bayern München, Liverpool, Inter, Olympique Lyon en AC Milan. Zo nu en dan is er een sjeik of rijke Rus die ook wil aansluiten. Wellicht kan Manchester City er op die manier nog bij komen.
1 REAL MADRID
Vorig jaar: 1 Omzet 2010: euro 438.600.000
Voor het zesde jaar op rij kampioen van de geldrace. Nu nog sportief kampioen worden van Europa. In de Champions League wil het tot dusver niet lukken, maar op de bankrekening vallen wél daverende successen te zien. Met Cristiano Ronaldo als uithangbord stegen de commerciële contracten verder naar 151 miljoen euro, terwijl ook de recettes met 27 procent toenamen. Geen wonder dat Ruud van Nistelrooy hier graag wil terugkeren. Real Madrid staat samen met Barcelona financieel op eenzame hoogte. In Europa, en al helemaal in eigen land. De Madrilenen kunnen tot 2014 alleen al rekenen op 1,1 miljard aan tv-inkomsten. Alleen eeuwige concurrent Barcelona blijft in de buurt. De andere clubs zijn stipjes in de verte. Het moet wel heel gek lopen, willen Real Madrid en Barcelona de komende decennia niet de nationale prijzen blijven verdelen.
2 BARCELONA
Vorig jaar: 2 Omzet 2010: euro398.100.000
Nog geen twee miljoen euro: zo weinig kwam Barcelona te kort om als tweede sportploeg ooit de magische grens van 400 miljoen euro te passeren. De door iedereen bewierookte voetbalmachine draaide met de Spaanse landstitel en de halve finale in de Champions League weer een sterk seizoen 2009/10. De inkomsten stegen met dik dertig miljoen euro. De grenzen van de groei zijn nog altijd niet bereikt. Nu met Lionel Messi het mooiste voetbal van de wereld in Camp Nou wordt gespeeld, kan de clubleiding de verleiding niet langer weerstaan. De titel Sympathiekste van Europa gaat bij het oud vuil. Het voetbal anno 2011 gaat om keiharde euro’s. Unicef gaat van de borst, Qatar Sports Investment komt ervoor in de plaats. De kassa rinkelt. Met de jaarlijkse 35 miljoen aan extra sponsorinkomsten kan ook financieel het gat worden gedicht met Real Madrid. Barcelona zal dan in alle opzichten onaantastbaar zijn. De kans is groot dat dit klassement volgend jaar een nieuwe nummer één heeft.
3 MANCHESTER UNITED
Vorig jaar: 3 Omzet 2010: euro349.800.000
Manchester United was tussen 1996 en 2004 de onbetwiste leider van de geldrace. De laatste jaren kunnen The Mancunians de sterke groei in Madrid en Barcelona niet langer bijhouden. Een sportief teleurstellend jaar, waarin de club slechts de League Cup op zijn palmares bijschreef, resulteerde niettemin nog altijd in een groei van ruim twintig miljoen euro. Door vroegtijdige eliminatie in de Champions League en het FA Cuptoernooi daalden de wedstrijdinkomsten. En ook de abonnementenverkoop staat onder druk. Toch kan de club uit Manchester iedere thuiswedstrijd nog rekenen op een indrukwekkende 4,4 miljoen euro aan inkomsten. De opbrengst uit media en vooral commercie nam verder toe. Maar niet zo hard als in Spanje. Alleen succes in de Champions League kan United weer in de buurt brengen van Barcelona.
4 BAYERN MÜNCHEN
Vorig jaar: 4 Omzet 2010: euro323.000.000
Welkom bij de Europees kampioen commercie. Waar trainer Louis van Gaal de indruk wekt dat het in München allemaal om hem draait, blijkt uit deze ranglijst dat Bayern een ijzersterke club is die al jaren ver boven de eigen markt uitstijgt. Belgische clubs moeten snel maar eens een bezoek gaan brengen aan Beieren. Daar stegen de commerciële contracten in crisistijd met nog eens veertien miljoen euro. Daarmee alle Europese clubs wegvagend. In de la van bestuursvoorzitter Karl-Heinz Rummenigge ligt de blauwdruk van een enorm economisch succes. Het leidt allemaal tot ongekende mogelijkheden. Geen enkele andere Duitse club is in staat een wereldster als Arjen Robben vast te leggen. Bayern houdt als enige Duitse club stand in het Europese miljoenengeweld en zou elk jaar met twee vingers in de neus kampioen van de Bundesliga moeten worden.
5 ARSENAL
Vorig jaar: 5 Omzet 2010: euro274.100.000
We vinden de club van Thomas Vermaelen stationair draaiend op vijf. De Belg speelt bij een in Engeland unieke club. Waar de clubaandelen in Manchester, Londen en Liverpool over de toonbank vlogen, blijft Arsenal liever autonoom. De verhuizing naar het Emirates Stadium is een gouden zet geweest. Alleen al de inkomsten op wedstrijddagen zijn gestegen tot de lieve som van 115 miljoen euro. Hoewel aardig voetballend heeft de club niet de uitstraling van echte winnaars. Op commercieel gebied blijven The Gunners dan ook ver achter op de rest van de Europese elite. De naam van het stadion (tot 2021) en de voorkant van het shirt (tot 2014) zijn voorlopig nog vergeven, dus er zijn geen grote commerciële impulsen te verwachten. De club zal Manchester United dus niet snel bijhalen. Met het eigen stadion als vliegwiel is er echter wel een solide basis om met een eigen koers een rol te blijven spelen op het Europese toneel. Slim gedaan. Bij de Londenaren is lange termijn belangrijker dan korte termijn.
6 CHELSEA
Vorig jaar: 6 Omzet 2010: euro255.900.000
Op 6 vinden we de tegenpool van nummer 5. Op Stamford Bridge is korte termijn belangrijker dan lange termijn. De steenrijke Russische eigenaar blijft maar dromen van de cup met de grote oren. Op 31 januari deed Roman Abramovitsj met Fernando Torres zijn duurste aankoop ooit, in de hoop zo in mei op Wembley de Champions Leaguefinale te spelen. Chelski is voor de aankoop van dit soort voetballers afhankelijk van de Russische geldkraan. Als het op de eigen inkomsten aankomt, valt het voor het tweede achtereenvolgende jaar buiten de top vijf. Door de beperkte mogelijkheden in het stadion zijn de grenzen van de groei bereikt. De sportieve strategie blijft afhankelijk van de grillen van de eigenaar.
7 AC MILAN
Vorig jaar: 10 Omzet 2010: euro 235.800.000
De eerste stijger in deze lijst komt uit Milaan. De schwung zit er goed in bij de Rossoneri. De club is herstellende van een dieptepunt. De revival is eenvoudig te verklaren door de terugkeer in de Champions League. Dat leidde tot de hoogste omzet in vijf jaar. Inter en Juventus werden gepasseerd op deze ranglijst. De inkomsten uit commercie en vooral stadionbezoek blijven zorgwekkend laag. Een probleem dat traditioneel in de hele Serie A te zien valt. De hoop is gevestigd op een moderner stadion. Maar dat is voor later. AC Milan is terug, stevent af op de titel en is nog actief in de Champions League.
8 LIVERPOOL
Vorig jaar: 7 Omzet 2010: euro225.300.000
Liverpool maakt een vrije val door. Sportief presteren The Reds teleurstellend en op dat vlak moet de club terrein prijsgeven. Liverpool voelt inmiddels de hete adem van Manchester City en Tottenham Hotspur, twee clubs die in opkomst zijn. Het woord is nu aan de nieuwe Amerikaanse eigenaren, die de met een enorme schuld worstelende club eind vorig jaar overkochten. Zij hebben ook gezien dat de manier om Liverpool vooruit te helpen een nieuw stadion is. Anfield is weliswaar van grote historische waarde, maar de grote commerciële mogelijkheden kunnen in het voetbalmuseum niet optimaal worden benut. Tot die tijd kan de club zich alleen in de top tien handhaven met uitmuntende sportieve prestaties in vooral de Champions League. Iets wat dit seizoen niet is gelukt. De editie van volgend jaar lijkt Liverpool wederom niet te gaan halen.
9 INTER
Vorig jaar: 9 Omzet 2010: euro224.800.000
Jammer dat er maar zo weinig mensen naar het stadion komen. Nochtans won de club in 2010 alles wat er maar te winnen viel: Champions League, de Scudetto, de Coppa Italia. Nog nooit vertoond door een Italiaanse club. Toch slaagt Inter er maar niet in om de Milanezen in groten getale aan de club te binden. Het grootste sportieve succesverhaal van Europa had geen enkel effect in deze ranglijst. De beste club bleef steken op negen. De recettes vormen maar een heel klein partje in de begroting, die vooral afhankelijk is van tv-inkomsten. Laat die voor Inter nu net onder druk staan, aangezien vanaf dit jaar de tv-inkomsten in de Serie A socialer moeten worden verdeeld. Na het vertrek van JoséMourinho gaat het sportief minder en zal de club iets moeten verzinnen om niet weer onder de grens van 200 miljoen euro te vallen.
10 JUVENTUS
Vorig jaar: 8 Omzet 2010: euro205.000.000
Toeval of niet, Juventus staat weer achter de twee clubs uit Milaan. Medelijden hoeven we niet te hebben met La Vecchia Signora. De club uit Turijn is nog altijd goed voor een dikke 200 miljoen aan inkomsten. Ook bij Juventus is de publieke opkomst aan de lage kant, de media-inkomsten zijn dan weer indrukwekkend. Alleen al in Turijn wordt twee keer zoveel verdiend als door heel de Jupiler Pro League bij elkaar. Ook zijn er respectabele sponsorcontracten met onder meer Nike. Niettemin staat de positie van de Italianen onder druk. Dit jaar doet Juventus niet mee in de Champions League en net als AC Milan en Inter zal de club hinder ondervinden van de collectieve verkoop van de tv-rechten. We zullen Juventus volgend jaar dan ook niet terugvinden in de top tien.
11 MANCHESTER CITY
Vorig jaar: 20 Omzet 2010: euro152.800.000
Met stip op 11. De ploeg van Vincent Kompany stijgt als een komeet op deze ranglijst. Bij zijn club lijkt het geld uit de kraan te komen. Uit de oliekraan welteverstaan. Los van de eindeloze sloot oliedollars zijn er ook allerlei lucratieve contracten afgesloten met bedrijven uit het Midden-Oosten. Er wordt weleens gezegd dat je een titel niet kunt kopen. Chelsea liet al zien dat dit wél kan. En Manchester City, dat in handen is van de Abu Dhabi United Group, doet nu een aanval op alles. City is op weg naar de Champions League en moet dan in staat worden geacht het gat van vijftig miljoen naar plaats 10 te kunnen dichten. Zeker gezien de gammele staat van oude dames als Juventus en Liverpool.
12 TOTTENHAM HOTSPUR
Vorig jaar: 15 Omzet 2010: euro146.300.000
De derde club uit Londen op deze lijst. In het spoor van Manchester City is ook Tottenham op weg naar de rijkste tien clubs ter wereld. Tottenham is in Engeland slechts een subtopper, maar blijkt op de Europese ranglijst gewoon twaalfde te staan. Dit jaar debuteert de club succesvol in de Champions League. Dat zal volgend jaar terug te zien zijn op deze ranglijst. Willen The Spurs echt verder, dan zullen ze White Hart Lane moeten verlaten. De club wil maar al te graag een nieuw stadion betrekken. Daartoe worden er nu dan ook twee routes gevolgd. De ene mondt uit in een nieuw stadion met een capaciteit van 56.000 toeschouwers, de tweede weg leidt naar het nieuw te bouwen Olympisch Stadion elders in de Engelse hoofdstad.
13 HAMBURGER SV
Vorig jaar: 11 Omzet 2010: euro146.200.000
Het is de laatste jaren snel gegaan met de ambities van de club. Gezien de economische positie zou de club mee moeten kunnen met de subtop van Europa. Sponsoring, stadioninkomsten, tv-gelden; dat zit allemaal goed daar in Hamburg. De oude Hanzestad is economisch sterk en zorgt voor sterke sponsoring. Desondanks is HSV het eeuwige nummer twee van Duitsland. En al jaren een gewilde haven voor Nederlandse internationals, zoals Eljero Elia, Joris Mathijsen en Ruud van Nistelrooy. Maar als zij er niet in slagen om hun club naar de Champions League te leiden, dan zal die nog verder wegzakken op deze ranglijst.
14 OLYMPIQUE LYON
Vorig jaar: 13 Omzet 2010: euro146.100.000
De eerste Franse club op deze ranglijst. Voor het eerst in de geschiedenis van de club haalde Lyon de halve finale van de Champions League. Vreemd genoeg zakte de club desondanks een plaats op de ranglijst. Tegen de oliedollars in Engeland zijn zelfs de inkomsten uit het continentale miljoenenbal niet bestand. De Franse voetbalbegrotingen bestaan grotendeels uit tv-geld. Bijna tachtig miljoen euro aan inkomsten uit mediarechten kan Lyon jaarlijks bijschrijven. Lyon krijgt in eigen land steeds meer tegenstand van Olympique Marseille, dat vorig seizoen kampioen werd. Lyon hoopt door te groeien als in 2013 het nieuwe stadion met een capaciteit van 60.000 toeschouwers wordt geopend.
15 OLYMPIQUE MARSEILLE
Vorig jaar: 14 Omzet 2010: euro141.100.000
De club uit Zuid-Frankrijk zakte weliswaar een plaats, maar kroop weer dichter bij de nationale rivaal Olympique Lyon. Marseille werd kampioen van Frankrijk en verkleinde het gat met de concurrent op vijf jaar tijd van 43 naar 5 miljoen euro. Ondanks de 50.000 toeschouwers die elke wedstrijd komen opdagen, slaagt Marseille er niet in om meer dan een miljoen euro per wedstrijd te genereren. Het ouderwetse wielerstadion Velodrome wordt momenteel verbouwd en in de toekomst is er plaats voor 69.000 toeschouwers. Veel belangrijker zijn echter de mogelijkheden om luxepakketten te verkopen aan sponsors. Tot de dag van de oplevering van het nieuwe onderkomen zal de club het vooral moeten hebben van de media-inkomsten.
16 SCHALKE 04
Vorig jaar 16 Omzet 2010: euro139.800.000
Schalke 04 telt liefst 90.000 leden. De Veltins Arena is dan ook iedere wedstrijd tot het laatste stoeltje uitverkocht. Dat is interessant voor sponsors. Grote spelers als Adidas en Gazprom zorgden er mee voor dat er wederom 79 miljoen euro aan inkomsten binnenkwam via de commerciële afdeling. Ook de inkomsten van de tv-rechten groeien in Duitsland. Dat zorgt ervoor dat Schalke 04 in een jaar zonder Europees voetbal toch gewoon mee kan blijven draaien. Die Königsblauen eindigden wel hoog in de Bundesliga en haalden bovendien de halve finale om de Duitse beker. Dat zorgde er samen met de goede sponsorinkomsten voor dat Schalke 04 zich handhaafde op de zestiende plaats.
17 ATLÉTICO MADRID
Vorig jaar: 18 Omzet 2010: euro124.500.000
Atlético Madrid is een beetje verdwaald in dit gezelschap. Dat heeft het vooral te danken aan de goede Europese resultaten vorig seizoen. De Madrilenen werden weliswaar uitgeschakeld in de Champions League, maar vervolgens won de derde Spaanse club op deze lijst de Europa League. Het betekende de eerste grote prijs in veertien jaar. De tweede club van Madrid valt op door hoge tv-inkomsten. De club krijgt alleen van uitzendgemachtigde Telemadrid al 42 miljoen euro per jaar. Maar de economische basis is niet sterk genoeg om structureel een rol van betekenis te spelen tussen de grootmachten. Ondanks de notering op deze lijst is de achterstand op Real Madrid inmiddels opgelopen tot 300 miljoen euro.
18 AS ROMA
Vorig jaar: 12 Omzet 2010: euro122.700.000
Italië heeft het moeilijk. De eens zo sterke Serie A kampt met vandalisme, verouderde stadions en de naweeën van vele omkopingschandalen. De grootste val van alle clubs uit deze lijst wordt gemaakt door de Romeinen: zes plaatsen liefst. De dalende trend zet zich voort. Zeker nu AS Roma voor het eerst in vier jaar niet van de partij was in de Champions League. De recettes in Italië zijn niet superhoog. De sponsorinkomsten daalden ook al in de Italiaanse hoofdstad. Slechts de tv-inkomsten zorgen nog voor redelijke opbrengsten. De familie Sensi zette de club dan ook te koop in de zomer van 2010. Ondertussen zal een nieuw stadionplan moeten worden ontwikkeld. Anders zien we AS Roma in de toekomst niet meer terug in deze rangschikking.
19 VFB STUTTGART
Vorig jaar: – Omzet 2010: euro114.800.000
Alweer de vierde Duitse club op deze lijst. Het succes is eenvoudig te verklaren. Voor clubs als VfB Stuttgart staat of valt de economische welvaart met deelname aan de Champions League. Die zorgde in 2010 voor een recordomzet van 115 miljoen euro. Net als andere Duitse clubs weet VfB Stuttgart veel geld te halen uit de commerciële stromen. Mercedes speelt al sinds jaar en dag een grote rol bij de club. Stuttgart is bezig met het uitbouwen van de sponsorgedeeltes van het stadion, maar gezien de enorme sportieve terugval kunnen we er gevoeglijk van uitgaan dat VfB een eendagsvlieg is in dit gezelschap van zwaargewichten. Dit seizoen werden er al twee trainers de laan uitgestuurd en momenteel vechten Die Schwaben voor lijfsbehoud in De Bundesliga.
20 ASTON VILLA
Vorig jaar: – Omzet 2010: euro109.400.000
Het is alweer 29 jaar geleden dat Aston Villa de Europacup I won. Dat zal niet snel meer gebeuren. Daarvoor is de achterstand met de clubs in de top van Europa veel te groot geworden. Ondanks een geleidelijke groei lijkt Aston Villa zelfs geen blijvertje op deze lijst. De twintigste plaats is vooral te danken aan een spectaculair seizoen als cupfighter in eigen land. Vorig jaar was de club kind aan huis op Wembley. Helaas voor Aston Villa ging zowel de halve finale om de FA Cup als die om de League Cup verloren. Voor de bankrekening was het niettemin een daverend succes. Meer wedstrijden, meer tv-inkomsten en meer geld waren het resultaat. Dat zorgt ervoor dat Aston Villa de zevende Engelse club is van deze top twintig. Dit gaat ten koste van Newcastle United, dat tot dit seizoen niet in de hoogste divisie uitkwam.
DOOR TOM KNIPPING & IWAN VAN DUREN
