Charisma, kracht en torinstinct. Geen speler die in het voorbije decennium kon optornen tegen Didier Drogba. Voor de enen een schurk, voor de anderen een held. Na zijn successen met Chelsea op clubniveau wou hij Ivoorkust in Zuid-Afrika de trofee bezorgen die de Olifanten al zo lang najagen.

Samuel Eto’o heeft vaker de Champions League gewonnen en de kleuren van Barcelona gedragen, Roger Milla heeft een oudemannendansje uitgevoerd op het WK en Eusebio heeft de deur geopend voor Afrikaanse voetballers in Europa, maar Didier Drogba staat een trede boven hen, vanwege zijn persoonlijkheid en zijn star power”, zegt de Zuid-Afrikaan Mark Gleeson, dé autoriteit wat Afrikaans voetbal betreft. “Hij is zonder de minste twijfel de grootste sporter die dit continent voortbracht.

“Drogba is letterlijk en figuurlijk een reus”, aldus de Zuid-Afrikaan. “Een symbool, een icoon en een bron van trots voor de Afrikanen, die geen overvloed aan helden tellen.”

Bananenvreter

Didier Yves Drogba Tebily wordt op 11 maart 1978 in Abidjan geboren. Zijn ouders Albert en Clotilde, wanhopig door de armoede en de dreigende burgeroorlog, sturen de vijfjarige Didier naar zijn oom in Frankrijk. Michel Goba is een profvoetballer van de tweede rij. Hij draagt achtereenvolgens de kleuren van Brest, Angoulème, Dunkerque, Besançon, weer Dunkerque, Abbeville en Vannes en de jonge Drogba verhuist telkens mee. Nergens voelt de jongen zich thuis en overal wordt hij geconfronteerd met racisme.

Hij is een lastige puber. Ook nadat Drogba in Frankrijk met zijn ouders herenigd wordt. Alleen voetbal interesseert hem. Hij is groot en sterk, maar kan geen enkele trainer overtuigen van zijn kwaliteiten. Vooral omdat hij hoegenaamd niet voor zijn sport leeft. Dat verandert als zijn Malinese vrouw Lalla Diakité in zijn leven komt.

Drogba is een laatbloeier. Hij is al 24 als hij begin 2002 dan toch een kans krijgt bij En Avant Guingamp, een club die even proeft van de Ligue 1. Zijn trainer is Guy Lacombe, de vroegere spits van Nantes, Lens en Lille. Drogba zet onder zijn leiding grote stappen vooruit.

Het is echter een racistische fan die voor de grote ommekeer verantwoordelijk is. Drogba mist in een wedstrijd drie kansen en krijgt een briefje met deze boodschap: ga terug naar je land, bananenvreter. “Ik moet die man voor eeuwig dankbaar zijn”, stelt Drogba achteraf. “Een betere motivatie was ondenkbaar.”

In zijn eerste volledige seizoen in de topklasse maakt Drogba zeventien goals en leidt het bescheiden clubje naar de zevende plaats. Olympique Marseille heeft genoeg gezien en haalt hem voor drie miljoen euro binnen. Hij scoort maar liefst vijf keer in de poulewedstrijden en loodst nadien Les Phocéens bijna in zijn eentje naar de finale van de UEFA Cup.

In de Champions League scoort hij onder andere tegen het FC Porto van José Mourinho, die de volgende zomer trainer wordt van Chelsea. Drogba vertrekt in juli 2004 naar Londen. Het wordt een moeizame overstap voor een spits die slechts anderhalf jaar Franse topklasse in de benen heeft. Gelukkig kan hij altijd op de steun van The Special One rekenen. “Met een speler als Drogba wil ik iedere keer naar de oorlog gaan”, zal de Portugees ontelbare keren herhalen.

Als Mourinho in september 2007 door Roman Abramovitsj wordt weggestuurd, wil ook Drogba weg. “Laat mij gaan”, roept hij. “Deze club is dood.” De Ivoriaan mag met zijn 1,98 meter een kolos lijken, hij is ook bijzonder gevoelig. De komst van de Braziliaan Felipe Scolari naar Stamford Bridge is een drama voor hem. Onder Carlos Ancelotti bloeit hij echter weer open. Onder de Italiaan scoort hij in het seizoen 2009/10 29 keer.

Bullebak

Ook André Villas-Boas geeft hem weinig vertrouwen. In maart van vorig jaar is zijn afscheid van Stamford Bridge nabij. Drogba bakt er niets meer van, maar met de komst van Roberto di Matteo staat hij plots weer op. De Italiaan maakt hem weer belangrijk en de Ivoriaan bedankt zijn nieuwe mentor met goals aan de lopende band.

Drogba is de eerste speler die vier keer de FA Cup wint en telkens op het scorebord komt. Hij scoort in alle negen finales die hij met The Blues speelt. Bij Chelsea wordt hij aanbeden en als een halfgod behandeld. Hij staat symbool voor de kracht van het Chelsea van de 21e eeuw. Zijn waarde lijkt na zijn vertrek nog te stijgen. Fernando Torres kreunt onder de erfenis.

Drogba en niemand anders loodst Chelsea in het voorbije seizoen naar de finale van de Champions League. Hij scoort zes keer in de campagne. In de finale in de Allianz Arena is hij de man die Bayern München klein krijgt. Hij scoort vlak voor het einde van de normale speeltijd met een buffelstoot de gelijkmaker en zet op de koop toe de beslissende strafschop om.

Achteraf houdt hij in de kleedkamer een overwinningsspeech. “Deze dame met de grote oren heeft ons zo vele jaren in de ban gehouden, ons afgewezen, ons doen lijden en af en toe zelfs doen huilen”, reconstrueert het maandblad World Soccer. “Waarom heb je ons zo lang ontlopen, naar ons gelonkt, maar afgewezen? Maar nu hebben we je.”

Kort nadien kondigt hij met tranen in de ogen na acht jaar zijn vertrek aan uit West-Londen. Eind november staat Chelsea in de rij om hem voor korte tijd opnieuw binnen te halen. Drogba is zo gelukkig dat hij in het Wyndham Grand Chelsea Harbour hotel een etentje organiseert voor de spelers en de staf die de finale in München hebben gewonnen. Als gastheer kan hij zijn ploegmaats niet met lege handen naar huis sturen, vindt hij. Drogba laat voor iedereen een herinneringsring maken, wat hem bijna één miljoen euro kost.

“Ik wil iedereen van het team dit cadeau geven, zodat we allemaal iets hebben om ons te herinneren aan deze bijzondere prestatie”, legt hij zijn ex-ploegmaats uit en richt zich in het bijzonder tot John Terry, de fel geplaagde aanvoerder. “Jij bent mijn held en iedereen bij Chelsea houdt van je.” Typisch Drogba: fier, emotioneel, romantisch en mysterieus. Maar de reus heeft ook een donker kantje. Voor veel Engelsen is hij een valsspeler en een bullebak.

“Soms duik ik, soms blijf ik staan”, reageert hij na zijn zoveelste schwalbe in de Premier League. Een uitspraak die hij later weer inslikt, maar het kwaad is geschied.

Drogba verzamelt meer rode kaarten dan wie ook in de meest prestigieuze clubcompetitie. Hij wordt uitgesloten in een achtste finale van de Champions League tegen Barcelona, in een kwartfinale tegen Inter en in de eindstrijd van 2008 in Moskou tegen Manchester United, nadat hij Nemanja Vidic kort voor het einde van de verlengingen een klapje verkoopt. Hij is daarmee pas de tweede speler die rood ziet op de finale van het kampioenenbal.

Nog meer stof doen zijn uitbarstingen tegen de scheidsrechters opwaaien. Na de halve finale van 2009 tegen Barcelona ontketent hij een scheldkanonnade tegen de Noor Tom Henning Øvrebø. “Het is een godverdomse schande”, brult hij in de camera en wordt prompt voor vijf wedstrijden aan de kant geschoven.

Vredesstrijder

Op clubniveau wint hij alles wat er te winnen valt, maar met Ivoorkust kan hij slechts de grote leegte aanbieden. Ook al scoort hij 59 keer in de 91 interlands waarin hij voor deze CAN optreedt. Nooit wint hij iets met Ivoorkust, terwijl de Olifanten het hoogst gerangschikte team van het continent zijn.

Zijn goals voeren la Selefanto naar de Wereldbekers van 2006 en 2010, maar nooit overleeft Ivoorkust de eerste ronde. Op de Afrika Cup lijkt hij telkens weer zijn team naar de eindoverwinning te kunnen leiden, maar iedere keer gaat het mis. In de eindstrijd van 2006 wordt zijn strafschop gestopt door de Egyptische doelman. In de finale van 2012 tegen Zambia trapt hij twintig minuten voor het einde van de reguliere speeltijd een penalty hoog over.

Drogba is als voetballer gevormd op de vaak bevroren velden van Noord-Frankrijk, niet in de stoffige straten van Abidjan. Hij kon, zoals Basile Boli en Djibril Cissé, kiezen voor Frankrijk, maar blijft zijn roots altijd trouw. Daardoor is Drogba onsterfelijk in de ogen van de Ivorianen, voor wie hij veel meer is dan een voetballer.

De man die zo vaak in de huid van de schurk kruipt, is evenzeer een strijder voor rechtvaardigheid. Drogba speelt een belangrijke rol om de diepe kloof te dichten tussen het zuiden van het land, waar vooral katholieken wonen, en het noorden, dat door moslims wordt gedomineerd. Van grote symbolische waarde is zijn bezoek in 2007 aan Bouaké, in volle rebellengebied, om er zijn trofee van Afrikaans Voetballer van het Jaar te laten zien. Hij belooft een interland in het noorden te komen spelen.

“Het wordt een memorabele dag”, kondigt hij aan. “Een overwinning voor het Ivoriaanse voetbal en een zege voor alle Ivorianen. Er zal voortaan vrede heersen. Zo simpel is dat.”

Het oude stadion van Bouaké zit afgeladen vol voor de WK-kwalificatiematch tegen Madagascar. Weinig Ivorianen herinneren zich de dag dat de oorlog officieel geëindigd is, maar iedereen weet nog hoe ze allemaal uit het dak gaan als Drogba de eindstand vastlegt (5-0). De voetbaltempel wordt prompt herdoopt tot Stade de la Paix. De Olifanten creëren een gevoel van eenheid waar de politici nooit in geslaagd zijn.

Indrukwekkend is het verhaal van de laatste kwalificatiewedstrijd voor het WK 2006 in oktober 2005. Kameroen staat één punt voor op Ivoorkust in de groep en ontvangt in Yaoundé Egypte. De Ivorianen moeten in Omdurman Soedan partij geven. De Olifanten winnen met 0-3, maar geen enkel doelpunt wordt gevierd. Alleen de kwalificatie telt.

Zodra de wedstrijd afgelopen is, krijgen Drogba en maats via de telefoon te horen dat het 1-1 staat in Yaoundé met nog twee minuten te gaan. Dan volgt het nieuws dat de thuisploeg in de toegevoegde tijd een strafschop mag nemen. Niet Samuel Eto’o maar Pierre Womé stapt naar de stip en treft de paal.

“In Omdurman vloeiden tranen in de kleedkamer”, schrijft Ian Hawkey in zijn fantastische boek Feet of the Chameleon. “Drogba sommeerde een cameraman en zei dat hij een boodschap voor het land had. Hij en zijn ploegmaats knielden neer en deden een oproep om de vijandigheden in hun thuisland te beëindigen. ‘We moeten bewijzen dat alle Ivorianen samen kunnen leven’, aldus een emotionele Drogba. ‘We moeten het voorbeeld van de spelers volgen en ons verenigen. Daarom zeg ik: leg jullie wapens neer.'”

Nationale teams worden in Afrika aanbeden door de bevolking. De Olifanten zijn echter veel meer dan een voetbalploeg. Voor velen hebben zij een einde helpen maken aan de oorlog in het land. In de ogen van veel Ivorianen heeft Didier Drogba bijna in zijn eentje de vrede afgedwongen en om die reden is hij hun held.

In Abidjan is Drogba een heuse cultfiguur. ‘Drogbacité’ is een manier van leven. Een uiting van vreugde via muziek, mode en dans. In de rue Princesse kan je een Drogba bestellen. Het is een pint die qua afmetingen aan de voetballer doet denken en in Queen’s Discotheque, die door de familie Drogba wordt gerund, kan je op de dansvloer l’aile du pigeon uitvoeren, naar de beweging die Didier vaak met de schouders en de ellebogen maakt als hij een doelpunt scoort.

Toernooien

Dit is zijn vijfde CAN en in Zuid-Afrika gaat hij op zoek naar die ene trofee die zijn al illustere carrière compleet maakt. “Ik was ongeduldig om naar Zuid-Afrika terug te keren, omdat dit land me na aan het hart ligt”, vertelt hij vlak voor de start van het toernooi. “Voor mij is dit een heel bijzonder land. Ik was hier in 2009 voor de Confederations Cup en had toen de gelegenheid om Nelson Mandela te ontmoeten. Tijdens de wereldbeker was ik niet op mijn best, maar in elke wedstrijd voelde ik een speciale vorm van opgewondenheid.

“Ik wil nog heel wat trofeeën winnen, maar boven aan mijn verlanglijstje staat de Afrika Cup.”

En ook hier speelt hij de vredesengel. “Alle etnische groepen zijn vertegenwoordigd in onze selectie. Baoulés, Bétés enzovoorts. Er is een volledige doorsnede van onze bevolking terug te vinden in onze groep. Ik denk dat wij het enige goede voorbeeld zijn in het Ivoorkust van vandaag.

“Voetbal heeft een geweldige verenigende kracht en kan als enige het hele land samenbrengen. Iets wat in het dagelijkse leven nog niet het geval is, volgens mij. Ook al hebben we een lange weg afgelegd. Ik heb ooit gespeeld in een stadion waar raketwerpers lagen. Natuurlijk waren we verrast, maar in een land in crisis is dit allemaal mogelijk. Het is deel van onze geschiedenis, maar nu moeten we proberen vooruit te kijken, weer op onze voeten staan en mensen laten zien dat we kunnen samenleven.”

Na de eerste wedstrijd tegen Togo belandt Drogba in Zuid-Afrika op de bank. “Ik had vooraf aangekondigd dat ik slechts 50 à 60 procent fit ben”, houdt hij alle commotie af. “Ik heb gedurende twee maanden geen wedstrijden gespeeld. Blaas het feit dat ik op de bank zit dan ook niet op. Het enige wat telt, is dat Ivoorkust deze Afrika Cup wint.

“Dit is mijn laatste Afrika Cup”, kondigt hij in Rustenburg aan. “Op een bepaald moment moet je beseffen dat je het toneel moet verlaten. Na het WK in Brazilië zou ideaal zijn. Ivoorkust kon zich voor 2006 nooit plaatsen. Het zou geweldig zijn als we voor de derde keer op rij naar het WK zouden kunnen gaan. Deze keer zouden we dan beter willen doen dan als derde in de groep eindigen.”

Plots lijkt de kans echter groter dat Ivoorkust de wereldbeker haalt dan Didier Drogba.

DOOR FRANÇOIS COLIN

Drogba en niemand anders loodst Chelsea in het voorbije seizoen naar de finale van de Champions League.