De Red Panthers, de nationale vrouwenhockeyploeg, grepen op de Olympische Spelen in Parijs naast een medaille. Zowel de halve finale als de kleine finale ging verloren door pijnlijke nederlagen na penaltyshoot-outs. Kunnen ze op het komende EK, dat zondag begint voor de Red Panthers, die nare herinnering achter zich laten?
Oktober 2019. De Red Panthers missen op de valreep de kwalificatie voor de Olympische Spelen in Tokio 2021. China is te sterk in de shoot-outs (één op één proberen te scoren tegen de keeper).
Voor de volgende Spelen, in Parijs, kunnen de Panthers zich wel plaatsen. Ze groeien zelfs uit tot een medaillekandidaat. Maar opnieuw beslissen shoot-outs over hun lot. In de halve finale en de kleine finale verliezen ze van respectievelijk China en Argentinië. In beide matchen worden drie shoot-outs gemist.
Ook in de maanden daarna blijft de ploeg worstelen met shoot-outs. In de Pro League volgen nederlagen tegen China (november 2024), Argentinië (februari 2025) en Nederland (juni 2025). Tegen die drie toplanden gaat slechts een op de elf pogingen binnen. Alleen in juni is er een positieve uitschieter: een 3-2-overwinning tegen Duitsland na shoot-outs.
Kampen de Red Panthers met een shoot-outsyndroom? ‘Een syndroom? Dat vind ik overdreven’, zegt de assistent-coach en voormalig Red Lionskapitein Thomas Briels.
Als olympisch en wereldkampioen met de Lions weet hij hoe beslissend shoot-outs kunnen zijn. ‘Finales en knock-outwedstrijden eindigen vaak op een gelijkspel. Zeker aan het eind van een toernooi, wanneer er defensief wordt gespeeld en iedereen fysiek op is. Je wilt dan geen fouten maken. Dan beslissen shoot-outs.’
Geen vaste recepten
Sinds zijn overstap naar de Red Panthers is Briels, als ex-aanvaller, nauw betrokken bij de shoot-outtrainingen. Zelf was hij nochtans geen vaste shoot-outspecialist bij de Red Lions. ‘We hadden daar betere mensen voor. Maar bij mijn clubs heb ik in de play-offs van de competitie en in de Euro Hockey League wel belangrijke shoot-outs genomen, ook tegen topkeepers als Pirmin Blaak. Die ervaring geef ik nu door.’
De kern van zijn aanpak? Overtuiging en variatie in de shoot-out. ‘Je schijnbeweging moet echt zijn. Als je de keeper één extra stap laat zetten, kun je naar de andere kant gaan. Ook tempoversnellingen zijn cruciaal. Als je alles op 80 procent doet – de cirkel inlopen, naar links, naar rechts – blijft de keeper bij je. Maar als je op 80 procent begint en dan ineens 100 procent versnelt naar links, creëert dat ruimte.’
Ook anticiperen is belangrijk. ‘Als je merkt dat de keeper al naar één kant leunt, moet je durven af te wijken van je plan.’
Elke speelster ontwikkelt haar eigen stijl, zegt Briels. ‘Sommigen zijn direct, anderen draaien hun rug naar de keeper. We stimuleren hun creativiteit, maar hameren tegelijk op die basisprincipes.’
Video-analyse speelt daarbij een grote rol. ‘We filmen de pogingen, bekijken wat de keepster van de tegenstander doet. Maar je mag het niet overanalyseren. Je moet je blijven focussen op je eigen sterktes.’
Probleem niet te groot maken
In juni boekten de Panthers gemengde resultaten in shoot-outs: winst tegen Duitsland, verlies tegen Nederland, weliswaar tegen een subliem keepende Anne Veenendaal. ‘Na die match, in directe aanloop naar het EK, hebben we intensiever getraind. Soms doen we shoot-outs aan het eind van de training, soms tussendoor.’
Ook de keepsters krijgen gerichte training. ‘We hebben een specifieke goalietrainer die veel videobeelden analyseert en focust op techniek. Als de veldspeelsters beter worden, moeten de keepers mee. Zo tillen ze elkaar naar een hoger niveau.’
Een externe sportpsycholoog is niet betrokken, maar Briels waakt er wel over dat de druk niet te groot wordt. ‘Hoe groter je het probleem maakt, hoe groter het in de hoofden van de speelsters wordt.’
Ook de keepers trainen
Een groep van tien speelsters traint geregeld op shoot-outs. Per wedstrijd kiest de hoofdcoach van de Panthers, Rein van Eijk, een zevental. ‘Iedereen moet klaar zijn’, zegt Briels. ‘Als iemand zich niet goed voelt of niet wil nemen, zijn er reserves.’
Hij blijft positief voor het EK. ‘Ik heb vertrouwen. Shoot-outs blijven deels een loterij – je bent ook afhankelijk van de keepster van de tegenstander – maar met de juiste voorbereiding zetten we stappen. En dat is het belangrijkste.’