Waarom heft het Internationaal Paralympisch Comité de schorsing van Rusland op, en het Olympisch Comité niet?
Met een nipte meerderheid stemden de leden van het Internationaal Paralympisch Comité (IPC) vorige week toe om het Russisch Paralympisch Comité (RPC) weer toe te laten. Rusland en Belarus kunnen zo opnieuw onder eigen vlag en hymne deelnemen aan de Paralympische Winterspelen 2026 in Milaan-Cortina en de Paralympische Zomerspelen 2028 in Los Angeles.
Een opmerkelijke beslissing, want het Internationaal Olympisch Comité (IOC) had kort daarvoor aangekondigd dat het voor de Winterspelen zou vasthouden aan zijn beleid: Russische en Belarussische atleten worden enkel toegelaten als Individuele Neutrale Atleten, op voorwaarde dat ze de oorlog in Oekraïne niet openlijk steunen en geen banden hebben met het leger. Russische teams blijven ook verbannen.
Een cruciale factor in de stemming van het IPC was het lobbywerk van Rusland. Volgens Valeri Soesjkevytsj, voorzitter van het Oekraïens Paralympisch Comité, oefende Rusland druk uit op afgevaardigden van de nationale paralympische comités, vooral uit Azië, Afrika en Latijns-Amerika. Pavel Rozhkov, voorzitter van het RPC, schreef het succes toe aan de diplomatieke inspanningen van president Vladimir Poetin in die regio’s.
IPC beslist autonoom
De tegenstelling tussen de beslissing van het IOC en het IPC is onder meer het gevolg van de autonomie van dat laatste. Ondanks een partnerschap met het IOC sinds 2001, beslist het IPC onafhankelijk. Het comité legt meer nadruk op inclusie en gelijke kansen voor atleten met een beperking. Bovendien verschilt de stemming door de 184 aangesloten organisaties van het IPC wezenlijk van de besluitvorming van het IOC, waar de raad van bestuur beslist. Die wijkt voorlopig niet af van de beslissing die hij in oktober 2023 nam. Toen werd het Russisch Olympisch Comité (ROC) geschorst omdat Rusland sportraden in bezette Oekraïense regio’s onder zijn gezag had geplaatst, wat de territoriale integriteit van Oekraïne ondermijnt.
De Russische minister van Sport hoopt dat de beslissing van het Paralympisch Comite druk zet op het Olympisch Comité.
De beslissing van het IPC betekent niet dat Russen in alle paralympische sporten zullen worden toegelaten. De eindbeslissing ligt bij de federaties. Zes ervan, zoals para-alpineski en -biatlon, verbieden nog steeds Russische deelname. Toch hoopt de Russische minister van Sport Mikhail Degtjarjov dat de beslissing van het IPC druk zet op die federaties én op het IOC.
Het is nog afwachten of het Olympisch Comité richting de Spelen van 2028 in Los Angeles zijn houding zal aanpassen. IOC-voorzitter Kirsty Coventry benadrukte onlangs nog de verzoenende rol van sport. ‘Atleten zijn geen politici. Hen uitsluiten zou de eenheid en fair play schaden.’ Om willekeur te vermijden kondigde ze een IOC-taskforce aan die richtlijnen uitwerkt voor landen in oorlog.
Sterke traditie in paralympische sporten
Rusland nam, onder eigen vlag, voor het laatst deel aan de Paralympische Zomerspelen van 2012 in Londen en de Paralympische Winterspelen van 2014 in Sotsji. Daarna werd het geschorst vanwege het grootschalige, door de staat georganiseerde dopingprogramma. In Tokio 2021 werd Rusland toegelaten onder de vlag van het Russisch Paralympisch Comité, maar na de inval in Oekraïne in 2022 werd het opnieuw verbannen.
Door de vele soldaten die in Oekraïne ledematen verloren, kan Rusland voor de komende Paralympics uit een groot potentieel putten.
Rusland heeft een sterke traditie in paralympische sporten. Op de Winterspelen van 2006, 2010 en 2014 behaalde het met grote voorsprong het meeste aantal medailles – in 2014 mede dankzij doping. Op de Zomerspelen van 2012 werd het tweede in de medaillestand, na China.
Ook voor de komende Paralympics zal het uit een groot potentieel kunnen putten – ironisch genoeg door de vele soldaten die in de oorlog in Oekraïne ledematen verloren. Rusland zet sport in voor de revalidatie van veteranen met zware verwondingen, met een uitgebreid medisch, psychologisch en sportief programma. Vladimir Poetin ziet dat als een gouden propagandakans, zeker met het oog op de Spelen van 2028 in Los Angeles. Met Donald Trump als gastheer.
