Portugal plaatste zich als eerste voor de halve finales en staat daarmee voor de derde keer in twaalf jaar in de halve eindstrijd van het EK.

Het zijn verwarrende tijden voor het Portugese voetbal. Vorig seizoen domineerden de clubs uit het land van Vasco da Gama de Europa League. Met Braga, Benfica en FC Porto leverde het maar liefst drie halvefinalisten.

Deze jaargang werd vooral gekenmerkt door hommeles in de Primeira Liga. Mario Figueiredo, de nieuwe voorzitter van de profliga, maakte in maart meteen zijn verkiezingsbeloftes waar. Hij breidde de eerste klasse uit van zestien naar achttien clubs en stapte naar het Europese Hof om de collectieve verkoop van de tv-rechten af te dwingen.

De Portugese clubs incasseren 50 miljoen euro aan tv-rechten (5 miljoen minder dan de verenigingen uit de Pro League). De verdeling van de buit ziet er echter helemaal anders uit. 26 miljoen gaat naar de grote drie: FC Porto, Benfica en Sporting CP, clubs die ook nog eens bijzonder fraaie stadions overhielden aan Euro 2004. De overige 24 miljoen euro wordt verdeeld over alle andere clubs.

Nauwelijks een goede week na de uitbreiding van de Primeira Liga naar achttien clubs werd de maatregel teruggedraaid. Bondsvoorzitter Fernando Gomes stelde zijn veto. Er zouden deze zomer geen teams degraderen en dat is in strijd met de geest van een open competitie.

Kinderpsychologen

De nationale ploeg beleefde de voorbije jaren ook heel wat ups en downs. Halvefinalist op Euro 2000 en vier jaar later zelfs verliezend finalist. Ook op het WK 2006 haalde de Selecção de halve eindstrijd. Twee jaar geleden ging de ploeg in Zuid-Afrika echter totaal de mist in met het defensieve voetbal van Carlos Queiroz.

Deze zomer staat er echter opnieuw een hecht team, aangevoerd door de beste voetballer van Europa: Cristiano Ronaldo. Het geheim van de nieuwe eenheid heet echter Alcochete.

Het Spaanse team stoelt op de voetbalfilosofie van La Masía, het jeugdcentrum van FC Barcelona, en het geweldige talent van de Catalaanse club. Het fundament van de Mannschaft bestaat uit de nieuwe richtlijnen van de Duitse voetbalbond voor meer technisch voetbal en de kern van Bayern München. Ook de Portugese ploeg heeft een duidelijke lijn en die is geboren in Alcochete.

In 2002 won Paulo Bento, de huidige bondscoach, als ankerman op het middenveld van Sporting Clube de Portugal en onder leiding van László Bölöni (ex-Standard) de dubbel. Datzelfde jaar opende Sporting Lissabon, zoals de club doorgaans wordt genoemd, in Alcochete, aan de overkant van de Taag, zijn Academia Sporting.

Zeven velden en een spelershotel vormen de infrastructuur van het opleidingsinstituut. De club schuimt het hele land af op zoek naar jong talent. Zo werd Cristiano Ronaldo op het bloemeneiland Madeira gevonden en een speler als SimãoSabrosa in het noorden van het land.

Sporting wil talent al op jonge leeftijd binnenhalen, om de jongeren de gelegenheid te geven zich de uitzonderlijke hoge standaard op het vlak van techniek meester te maken. De jonge spelers hebben er leraars en kinderpsychologen ter beschikking. Op elk detail wordt gelet. Zo werd via het beendergestel de groei van Cristiano Ronaldo voortdurend opgevolgd en werden er speciale trainingsschema’s opgesteld om te voorkomen dat hij te veel kracht op zijn spieren zou zetten tijdens zijn groeispurten.

Paulo Bento werd in 2004 jeugdtrainer bij Sporting en vestigde zijn reputatie met een nationale jeugdtitel in 2005. Hij kreeg prompt het eerste elftal onder zijn hoede en bouwde een nieuw team op rond de jongens met wie hij bij de jeugd succes had geboekt: doelman Rui Patrício, spelmaker João Moutinho, Miguel Veloso en Nani, de vervanger van Cristiano Ronaldo.

Sporting werd met Bento aan het roer vier keer op rij vicekampioen, pakte twee bekers en geraakte voor de eerste keer in zijn bestaan voorbij de groepsfase van de Champions League. Toen hij in 2009 ontslag nam, bleek hij de op één na langst in dienst zijnde trainer in de geschiedenis van de club geweest te zijn.

Vijf spelers uit het basisteam van Portugal op dit EK studeerden af aan de Academia Sporting. In totaal komen 10 van de 23 jongens uit de selectie uit de jeugdopleiding van Sporting, dat al een paar jaar nauw samenwerkt met Cercle Brugge. Als je weet dat Custodio, Hugo Viana en Cristiano Ronaldo nog aan de zijde van Bento voetbalden bij Sporting en dat ook João Pereira en Hélder Postiga het shirt met de horizontale groene strepen droegen, besef je dat deze groep op één lijn zit wat voetbal betreft.

De eenheid werd nog versterkt door het creëren van een gezamenlijke vijand: de pers. Een truc zo oud als het voetbal zelf, maar hij werkt nog steeds. De kritiek begon al in januari toen de sportkranten berichtten dat de ploeg uit het financieel noodlijdende Portugal de hoogste hotelrekening van de zestien EK-deelnemers had: bijna 30.000 euro per nacht.

De bond toonde aan dat er in werkelijkheid maar een kwart van dat bedrag moest worden betaald en dat niet de Portugese belastingbetaler maar de UEFA voor dat geld opdraaide. De toon was echter gezet nog voor het vertrek uit het Portugese basiskamp in Obidos. Portugal kon in de voorbereiding immers geen afstand nemen van Macedonië (0-0) en Turkije (1-3).

De tegenvallende resultaten in de voorbereiding werden vooral op de hak genomen door Manuel José, een van de meest ervaren trainers van Portugal, die de nationale selectie van bondscoach Paulo Bento als “een circus” omschreef. “Het gaat erom goed te presteren op Euro 2012”, verdedigde Moutinho de opvolger van Queiroz. “Deze matchen dienen alleen om de ploeg helemaal af te stellen.”

Finale

Het resultaat liet niet op zich wachten. Op sleeptouw genomen door een alweer onnavolgbare Cristiano Ronaldo kegelde Portugal de laatste vertegenwoordiger uit Oost-Europa uit het toernooi. De Tsjechen hadden nochtans hun baarden laten staan om stoer over te komen, maar kregen geen vat op de gel van Ronaldo.

“Wij hadden veel kansen en de Tsjechen niet één”, aldus de mooiste bloem van Madeira. “Er was maar één ploeg die verdiende te winnen. Dat was Portugal.”

Ronaldo scoorde al drie keer en trof vier keer het doelhout, maar geliefd is hij nog steeds niet in eigen land. “Cristiano Ronaldo is de beste speler ter wereld. Overal, behalve in Portugal”, schreef de Diário de Notícias na de uitschakeling van Tsjechië.

Er is bewondering en respect voor de magiër van Real Madrid, maar geen liefde. CR7 is te veel een merk, zoals Beckham. Te veel machine, te weinig mens. De Portugezen houden echter wel van Nani, die even ijdel is als zijn vroegere ploegmaat bij Manchester United. Dat mogen we althans afleiden uit het feit dat hij in zijn herenhuis in Cheshire een levensgroot standbeeld van zichzelf in de lobby liet plaatsen.

Zowel Nani als Ronaldo zien Portugal al opnieuw in de finale. Ook Bento is optimistisch. “Spanje? Ons maakte het niets uit”, zei hij. “Het enige wat ik wens is dat mijn spelers met dezelfde instelling spelen als tegen de Tsjechen.”

DOOR FRANÇOIS COLIN

‘Cristiano Ronaldo is de beste speler ter wereld. Overal, behalve in Portugal’