De kwartfinale van de Afrika Cup tussen Ivoorkust en Nigeria was een vervroegde finale. Stephen Keshi (51) probeert een nieuwe generatie Super Eagles klaar te stomen voor het WK in Brazilië. De ex-aanvoerder van Nigeria is erg tevreden over het niveau van deze Afrika Cup.

Mister Keshi“, roep ik in de mixed zone na afloop van de wedstrijd. Maar dat doen een tiental journalisten. “Anderlecht”, probeer ik dan maar en het werkt. De imposante Nigeriaanse bondscoach draait zich om en in zijn ogen zie ik een blik van vage herkenning. “Kom morgenvoormiddag maar naar mijn hotel”, zegt hij bij het afscheid.

Het Ingwenyama Resort in Witrivier ligt een eindje van de bewoonde wereld verwijderd. Twee agenten houden de wacht aan het hek. Het duurt even vooraleer ze groen licht krijgen om me binnen te laten en ik moet iemand van de organisatie meenemen in de auto. Hij zet me voor het huisje af waar de ex-speler van Lokeren en Anderlecht zijn hoofdkwartier heeft gevestigd.

De begroeting door ‘The Big Boss’, zoals hij in Afrika wordt genoemd, is uitermate hartelijk. We kiezen voor het terras. Op de achtergrond liggen een vijver en twee prima voetbalvelden. De zon dartelt tussen de palmbomen.

Wat hebt u na Anderlecht nog gedaan?

Stephen Keshi: “Ik heb nog een paar seizoenen in Frankrijk gespeeld, bij Racing Straatsburg. Nadien was er nog heel even RWDM en een avontuur in Amerika en Maleisië. In 1997 ben ik gestopt met voetballen en les gaan geven in Amerika. Mijn vrouw wilde in Californië gaan wonen en begin jaren negentig kochten we daar een huis, waar we nog steeds leven.

“Op de high school waar ik lesgaf, werd ik coach van het schoolteam en ik was ook betrokken bij een clubelftal. Ik heb in Amerika mijn trainersdiploma behaald. In 1999 werd ik door de Nigeriaanse bond gevraagd om met de Nederlander Jo Bonfrère de Afrika Cup 2000 voor te bereiden. Sindsdien ben ik bondscoach geweest in Togo, Mali en nu dus in Nigeria. Ik verblijf vaak in Afrika en reis veel naar de States om bij mijn familie te zijn.”

Geld met benen

Het Nigeriaanse voetbal staat er niet zo goed meer voor als in uw spelerstijd?

“Er zijn veel problemen omdat er veel te weinig aandacht is voor jeugdopleiding. Er bestaat geen structuur en jonge jongens krijgen niet de tijd om te rijpen. Ze moeten vooral competitiematchen spelen en het enige wat telt, is een trofee winnen. Er ligt te veel druk op spelers die niet eens 17 zijn. Het zijn nog kids, die moet je gewoon laten ballen.

“Dat heeft gevolgen voor de A-ploeg. In november 2011 vroeg de bond me om Samson Siasia (ook ex-Lokeren, nvdr) op te volgen. Het was de bedoeling een nieuwe ploeg te bouwen met vooral jongens uit de lokale competitie.”

Dat lukt vrij aardig. Nigeria kon zich vorig jaar niet plaatsen voor de eindronde van de Afrika Cup. Nu zitten jullie in de halve finale?

“Toen ik veertien maanden geleden arriveerde, was er niets. Ik moest van scratch beginnen. Er is talent, maar ons voetbal mist continuïteit. Burkina Faso speelt al vier jaar samen, Zambia vijf jaar. Bij ons gaat een coach eruit als hij na zes maanden geen resultaten kan voorleggen. Zo verandert telkens de visie en kan je niet werken.”

Kan een ex-aanvoerder van de Super Eagles die de Afrika Cup wonnen dit niet veranderen?

“In eigen land coachen is extra moeilijk. De bondsleiders denken dat ze het beter weten dan jij en willen in jouw plaats de beslissingen nemen. Als je anders denkt dan zij, voelen ze zich beledigd. Voor buitenlanders bestaat meestal meer respect. Er wordt meer naar hen geluisterd.

“Ik denk ook dat er weinig bondsleiders zijn die willen dat er iets verandert. Er komt te veel politiek kijken bij ons voetbal. Verandering kan hun positie aantasten. Ze vormen een kliek en willen niet dat iemand daarin binnendringt. Maar laat me niet te veel klagen. Sinds ik bondscoach werd, verloopt de samenwerking vlot. Vooral met de bondsvoorzitter.”

Is geld een probleem? Eind vorig jaar lekte uit dat u al een paar maanden niet betaald was?

“Ik heb daar nooit ruchtbaarheid aan gegeven en het is ook opgelost. Mijn hele staf is betaald. Geld is geen probleem in Nigeria. Wij zijn een rijk land. Het geld wordt alleen niet gebruikt waarvoor het bestemd is. Als de overheid honderd miljoen dollar aan de sport wil spenderen, mag je blij zijn als er tien miljoen op de bestemming arriveert.”

Het verdwijnt onderweg?

“Juist. Het heeft benen gekregen en die kunnen heel snel lopen. Daardoor is het voor bonden heel moeilijk om te doen wat ze willen doen en om te bereiken wat ze willen bereiken. Dit is een groot probleem in Afrika. Niet alleen in Nigeria.

“Daarom houd ik van Mali. Het is een van de armste landen van dit continent, maar het voetbal is er uitstekend georganiseerd. Je hebt een U14, U17, U20, U23 en A-elftal en in al deze leeftijdsgroepen wordt goed werk geleverd. Jammer van de interne conflicten die er heersen. Ik heb er drie geweldige jaren beleefd. De bond werkte uitstekend samen met de coach en er werden goede beslissingen in functie van het voetbal genomen.

“Dat is niet altijd het geval in Nigeria. Jammer, want wij zouden een topland in Afrika en in de wereld moeten zijn. Er is zo veel mogelijk in ons land.”

U liet bekende namen als Peter Odemwingie en Obafemi Martins thuis?

“Uitstekende voetballers en ik heb hen de voorbije maanden de kans gegeven om te tonen wat ze nog in huis hadden. Wat ik zag, beviel me niet. Die jongens zitten al tien jaar bij de nationale ploeg en telkens weer waren er problemen. Ik heb nog heel veel werk en wilde op dit evenement niet opgezadeld worden met individuele problemen van spelers.

“Er is me gevraagd een nieuwe ploeg te bouwen en ik heb gekozen voor jongens die meer discipline hebben en meer gedreven zijn. Ik wil in Nigeria herhalen wat ik in Mali heb neergezet. De Malinezen hadden alleen Frédéric Kanouté, Mohamed Sissoko, Mahamadou Diarra en Seydou Keita. Ik heb spelers gezocht in de plaatselijke competitie en in Frankrijk en die opgeleid. Bijna alle spelers in hun selectie van deze CAN heb ik gevormd. Ik wil ook in Nigeria een team klaarstomen dat vijf jaar mee kan.”

U bent hier niet afhankelijk van het resultaat?

“Ik heb een contract voor vier jaar, maar dat betekent niets. Ze kunnen je een verbintenis voor tien jaar voorleggen, maar tegelijkertijd benadrukken dat ze binnen zes maanden de volgende competitie willen winnen. Een contract betekent niets in het voetbal en zeker niet in het Afrikaanse voetbal.

Geduld, kids

Wat vindt u van het niveau van deze Afrika Cup?

“Ik ben aangenaam verrast. Het voetbal is een stuk beter dan tijdens de vorige editie. De verschillen zijn veel kleiner geworden en ik heb verschillende goede, jonge spelers aan het werk gezien.”

Er zijn geen kleine ploegen meer, maar de toplanden vallen tegen. Is dat een terechte conclusie?

“Ik denk dat je gelijk hebt. Veel grote voetballanden gaan ervan uit dat ze automatisch succes zullen boeken. Ze leven met de glorie van het verleden. Terwijl in kleinere, armere landen hard wordt gewerkt. Het is knap wat teams als Kaapverdië en Burkina Faso getoond hebben. Die ploegen hebben ook geen ontzag meer voor de groten. Het gaat heel snel in Afrika en dat is goed.”

De Super Eagles wandelen op hun slippers voorbij. Daniel Amokachi, de ex-spits van Club Brugge en assistent van Stephen Keshi, komt zeggen dat het tijd is voor het middageten.

Maar ik zie geen nieuwe Eto’o of Drogba?

“Hun tijd is voorbij. De jongeren komen eraan. Wacht tot het WK in Brazilië. Dan zullen ze er staan. Ik heb goede jongeren gezien bij Burkina Faso, Kaapverdië, Mali en ook Nigeria. Ik ben ervan overtuigd dat er grotere namen op komst zijn dan Eto’o, Drogba of Okocha. Veel zal echter afhangen van de inspanningen die ze willen opbrengen, van de opofferingen die ze zich willen getroosten. Die jongens spelen bijna allemaal in Europa. Het is aan hen om het nu waar te maken.”

Vertrekken de Afrikanen niet veel te jong naar Europa?

“Ik aarzel, maar zeg ja. In Afrika missen we een goede jeugdstructuur. We voetballen gewoon op straat. Als zo’n jongen dan naar Europa trekt, staat hij tactisch nergens. Hij heeft twee jaar nodig om zich aan te passen en het niveau te halen. Ze moeten dan bij de jeugd voetballen, hard werken en hun kans afwachten.

“Ik zou ze liever hier houden tot ze 22, 23 zijn. Ik was bijna 24 toen ik naar Lokeren trok, aanvoerder van Nigeria en had met mijn club in de Afrikaanse Champions League gespeeld. Maar vraag onze kids maar eens om geduld te hebben als ze de grote kans ruiken.”

Europa is hun grote droom?

“Ja, en een mooie droom. Op voorwaarde dat je ermee kan omgaan, dat je je kan aanpassen. Die kerels komen in een andere wereld terecht. In Afrika leef je op straat. Met je broers, zussen en vrienden. In Europa ben je vaak geïsoleerd en sta je er alleen voor. ”

Witte huid

U hebt zich voor deze CAN geërgerd aan al die blanke coaches hier…

“Hoho, dat klopt niet. Ik heb niets tegen blanke trainers. Het zijn collega’s. Wat me stoort, is dat ze in Afrika over het algemeen meer waardering krijgen dan wij. Als een blanke coach hier een job krijgt, ben ik blij voor hem. Maar als een zwarte man hetzelfde presteert, moet daar hetzelfde respect tegenover staan. Afrikaanse bonden vinden Afrikaanse coaches echter waardeloos. Wat mij stoort, is dat blanke trainers die jarenlang niet aan het werk waren of in eigen land nooit iets bewezen hebben naar hier komen. Daar ben ik tegen. Mensen die als ze naar hun eigen land teruggaan nooit een contract als coach zouden krijgen, moeten onze plaatsen niet innemen. Ik kwalificeerde Togo voor het WK 2006. Een primeur, maar voor de eindronde werd een blanke binnengehaald (Otto Pfister, nvdr).

“Kijk, ik woon in Amerika en heb veel blanke vrienden. Bij Lokeren heb ik echter heel wat meegemaakt. Ik ben voor alles en nog wat uitgescholden en ben meer dan eens op een gesloten deur gebotst als ik een winkel wilde binnenstappen. Alleen vanwege mijn huidskleur. Ik wil niet als een idioot behandeld worden. Als een blanke beter is dan ik en de voorkeur krijgt, ben ik de eerste om met hem samen te werken. Maar als dat niet het geval is en hij de baan krijgt vanwege zijn witte huid dan neem ik dat niet en ga ik ook niet zwijgen.”

U kunt zich er flink over opwinden?

“Ik heb Jo Bonfrère als bondscoach gehad. Wie is Bonfrère? Wat heeft hij bewezen? Clemens Westerhof! Hij werd als een god behandeld in Nigeria. Ongelooflijk.”

Omdat zij goede spelers ter beschikking hadden?

“Precies. En daarom worden ze als magiërs beschouwd. Ik weet wat ik in Europa heb moeten presteren als speler om iets te bereiken. Zij moeten geen duizenden dollars krijgen als ze in hun eigen land niets bewezen hebben.”

Wat vindt u van Paul Put?

“Hij doet het uitstekend. Het is nochtans niet makkelijk werken in Burkina Faso, ook al wonen er heel lieve mensen. Ik heb enkele jaren terug met hen onderhandeld, maar finaal heb ik voor Mali geopteerd. Het was bijna vijftien jaar geleden dat de Burkinezen een wedstrijd wonen op een Afrika Cup. Ik was onder de indruk van hun vleugelspitsen. Chapeau.”

Wat moet er in het Afrikaanse voetbal veranderen?

“We hebben vooral nood aan betere velden, zodat de spelers zich niet meer blesseren. Hier is het anders, omdat Zuid-Afrika eigenlijk Europa is. Maar in West-Afrika is het vreselijk.

“Wat me vooral frustreert, is dat veel bondsleiders het voetbal niet ernstig nemen. De meesten hebben nooit aan sport gedaan. Geen enkele sport. Ze weten niet wat het betekent om geblesseerd te zijn, om stikkapot te zitten. Ze kennen de zweetgeur van de kleedkamer niet. Maar ze willen ons ex-voetballers wel opleggen wat we moeten doen.”

Op de achtergrond duikt de zwaaiende hand van Daniel Amokachi op.

“Nu moet ik echt gaan. Doe de groeten op Daknam en in het Astridpark. Vooral aan Mister Michel. Ik probeer jullie voetbal te volgen, maar de competitiematchen kan ik nergens zien. Ik zal echter zelden een Europese bekermatch van Anderlecht, Club Brugge of Standard overslaan en ik volg de Belgen in de Premier League. Ik heb veel goede herinneringen aan jullie land en met Daniel heb ik het er vaak over. Als mijn vrouw niet koste wat het kost in Californië wilde wonen, was het België geworden. Misschien word ik ooit nog eens trainer bij jullie.”

DOOR FRANÇOIS COLIN

“Een contract betekent niets in het voetbal en zeker niet in het Afrikaanse voetbal.”