Heel zijn carrière al bokst Mario Gomez op tegen een muur van oordelen en vooroordelen. Scoren alleen volstaat niet voor de spits van Bayern München en de Duitse nationale ploeg.
Naast het idyllische hotel dat de Duitse nationale ploeg in de buurt van Gdansk betrekt, zit Miroslav Klose in het perscentrum met enkele journalisten te praten. In deze residentiële omgeving niet zo ver van de badplaats Sopot huizen financiële zwaargewichten, hier woont ook oud-vakbondsleider en ex-president Lech Walesa. Het is de dag na de met 1-0 gewonnen wedstrijd tegen Portugal. Klose telt op dat moment 117 interlands waarin hij 63 goals maakte, slechts vijf minder dan de legendarische doelpuntenmaker Gerd Müller. Hij wilde dat record tijdens het EK graag breken, maar weet dat het moeilijk wordt nu zijn concurrent Mario Gomez tegen de Portugezen de bevrijdende treffer aantekende.
Maar geweldig was de wedstrijd van de spits niet geweest. Ex-international Mehmet Scholl, analyticus van de ARD-televisie en in die rol opvolger van de illustere Günter Netzer, had hem zwaar bekritiseerd. Nog nooit – zo vond Scholl, die volgend seizoen de tweede ploeg van Bayern München gaat trainen – had hij Gomez zo weinig zien lopen. En, voegde Scholl er beledigend aan toe, af en toe moet je Gomez omdraaien, anders bestaat de kans op doorligwonden. Die uitspraak zorgde voor ongemeen veel commotie in Duitsland.
Toch, vond Klose, was er geen enkele aanleiding om Gomez te passeren.
Zo had ook bondscoach Joachim Löw het eerder gezegd. De meningen van anderen interesseren hem niet. Hij alleen beslist. Vervolgens maakte Gomez twee schitterende doelpunten tegen Nederland. En prees Löw de werkkracht van Gomez die, zo bleek uit statistieken, 22 seconden in balbezit was geweest.
Een bunker
In Unlingen, een dorpje van 2500 inwoners in de buurt van Stuttgart, reageerden ze blij maar ingetogen. Daar liggen de wortels van Mario Gomez. Hij is een product van de streek. Op de vraag wat zijn grootste wens is, antwoordde Gomez ooit dat hij graag eens dialect zou spreken op de televisie: Oberschwäbisch. Alleen zullen slechts weinigen dat begrijpen.
Iedereen in Unlingen houdt van Gomez. Voorop de burgemeester, Richard Mück, die handtekeningen van Gomez verzamelt. Toen onlangs een nieuwe postkaart met Gomez’ foto uitkwam, spoedde hij zich naar de woning van de moeder van de goalgetter. Ver moest hij niet gaan. Zij woont zowat naast het gemeentehuis.
Mario Gomez bouwde ook in Unlingen. Het is het enige wat ze daar jammer vinden. Niet dat hij daar een huis liet optrekken, integendeel zelfs, maar dat het om een ommuurde en zwaar beveiligde bunker gaat, neergezet in een groene weide. Dat vinden de inwoners van het dorp maar niets. Het past niet bij Mario Gomez, wiens vader in de jaren zestig vanuit het nietige Spaanse mijndorpje Albunán naar Unlingen kwam en later met een meisje uit het dorp trouwde. José García Gomez ging er in een tuincentrum werken. Net zoals zoveel andere Spanjaarden die naar de naam Gomez luisteren. Zo komt het dat Mario Gomez veel familie heeft in Unlingen. Nichten en neven, tantes en nonkels, in de eerste, tweede en derde graad.
Heel graag strijkt Mario Gomez op tijd en stond in Unlingen neer. Het is zijn remedie tegen de stress. Hier kan hij normaal over de straat lopen. Of eens gaan kijken naar een training van de plaatselijke voetbalclub SV Unlingen waar hij ooit begon. Een nieuwe kantine is het sieraad. Daar hangt de trui waarmee Mario Gomez vijf jaar geleden zijn eerste doelpunt als international maakte.
Afweermechanisme
Veel is er sindsdien veranderd, maar één rode draad bleef: het is alsof Mario Gomez zich altijd moet rechtvaardigen. Hij was dit seizoen de op één na beste goalgetter in de Bundesliga (na Klaas-Jan Huntelaar) en de op één na beste in de Champions League (na Lionel Messi). Toch wordt er vaak aan hem getwijfeld, omdat hij te weinig participeert in het spel en te statisch oogt. Vaak komt hij met zijn atletisch lichaam (1,89 meter en 88 kilo) ook onbeholpen over. Het camoufleert zijn goeie techniek, de fijnheden die zijn spel soms kenmerken worden telkens weer aan toevalligheden toegeschreven. En, zo heet het ook, Mario Gomez komt altijd ongeïnteresseerd over. Er gaat geen passie, geen gedrevenheid van hem uit. Wat dat betreft stroomt er geen Spaans bloed door zijn aderen. Hij zegt niets aan die attitude te kunnen veranderen.
Gomez reageert doorgaans met een soort demonstratieve gelatenheid op kritiek, een afweermechanisme dat hij zich eigen maakte omdat hij weet dat er over aanvallers nu eenmaal polariserende verhalen en meningen bestaan. Maar de kritiek van Scholl heeft hij zich aangetrokken. Naar de media toe probeerde hij zijn emoties onder controle te houden en zei hij met enig cynisme: “Scholl is een trainer en van trainers kun je veel leren.” Hij kon daarbij een grijns niet onderdrukken.
In Unlingen zeggen ze dat de spits niet veranderd is: een eenvoudige jongen die nooit koketteert met zijn prestaties, maar vanuit zijn introvert karakter snel ten prooi is aan twijfels. Toen het onlangs heette dat Gomez door zijn passiviteit niet deugt voor het moderne voetbal, vroeg hij zich af of de Champions League geen vorm van modern voetbal is. Dat soort verweer is al even zeldzaam als het antwoord dat hij na de wedstrijd tegen Portugal tijdens een persconferentie gaf toen iemand informeerde naar zijn zwakheden. “Misschien”, sprak Gomez met ernstig gezicht, “kunnen we ook eens praten over mijn kwaliteiten.”
71 minuten
Veel van het scepticisme rond Mario Gomez heeft te maken met zijn ongelukkige optredens in de nationale ploeg. Tijdens het EK van 2008 in Oostenrijk en Zwitserland leek Mario Gomez op zijn 22e voor de grote doorbraak te staan. In de laatste groepswedstrijden tegen Oostenrijk hoefde hij de bal op een gegeven moment maar over de lijn te duwen, maar hij knalde hoog over, regelrecht de nacht van Wenen in. Een pijnlijke misser die hem jaren achtervolgde. Na die match stond Gomez tijdens het EK 2008 en later in het WK 2010 in Zuid-Afrika nooit meer in de basisploeg. Hij verscheen vijf keer als invaller op het veld, vijf korte wisselbeurten van in totaal 71 minuten.
En precies… 71 minuten waren er in de wedstrijd tegen Portugal gespeeld toen Mario Gomez scoorde. Het leven zit soms vreemd in elkaar. Want eigenlijk had Gomez al vervangen moeten worden, Miroslav Klose stond klaar. Omdat de vierde scheidsrechter het bord niet onder controle kreeg, ging de wedstrijd nog even verder. En scoorde Mario Gomez. Hij stelt er zich geen vragen over. Ook niet over de manier waarop de bal op zijn hoofd terechtkwam. De voorzet van Sami Khedira werd als het ware gemanipuleerd door een Portugees been.
Mario Gomez is een spits die meevoetbalt. Zo was hij toen hij in Unlingen op doelpuntenjacht ging en toen hij via SV Bad Salgau en SSV Ulm 1846 de sprong naar VfB Stuttgart maakte. Dat wilde hem al op zijn dertiende onderbrengen in een internaat, maar dat vond vader Gomez te vroeg.
Zes seizoenen bij deze club, een titel in 2007, Voetballer van het Jaar in 2007 en 63 doelpunten in 121 wedstrijden (inclusief de eerste twee seizoenen waarin hij tussen de eerste ploeg en de amateurs pendelde en in negen matchen in de Bundesliga niet scoorde, om dan te ontploffen). Moeilijk vond hij het allemaal niet. VfB Stuttgart hanteerde het wapen van de counter, het trok zich op de eigen speelhelft terug en stuurde dan de ballen in de richting van Gomez. Die kreeg de ruimte waar hij zo van houdt.
Zoektocht naar ruimte
Toen Mario Gomez medio 2009 voor 35 miljoen euro naar Bayern München verkaste, zei trainer Louis van Gaal hem dat hij de vierde aanvaller in de rij was. Dat vrat aan de sensibele Gomez, die snel zou ondervinden dat de ruimtes beperkt waren. Toch beet hij zich in het sterren-ensemble door. Het was voor hem een lange zoektocht naar ruimte, waarbij hij vaak moest constateren dat in die vrije zones duikende ploegmaats als het ware de weg versperden.
Ook na die adaptatie bleef Mario Gomez steeds ter discussie staan. Toen Bayern München afgelopen seizoen een mindere periode doorworstelde, liet de altijd veeleisende voorzitter Uli Hoeness horen dat een aantal spelers absoluut meer moesten lopen. Hij noemde geen namen, maar doelde op Mario Gomez. Die had toen in drie opeenvolgende matchen geen doelpunt gemaakt.
Die eeuwige twijfel is de bondgenoot in de carrière van Mario Gomez. Het ene moment wordt hem gevraagd zijn medio 2013 aflopend contract bij Bayern München te verlengen, een ander ogenblik hoort hij dat Bayern geïnteresseerd zou zijn in de Poolse aanvaller Robert Lewandowski van Borussia Dortmund of de bij Manchester City op de bank verzeild geraakte Sloveen Edin Dzeko. En vervolgens constateert hij dat de Peruviaanse spits Claudio Pizarro van Werder Bremen wordt teruggehaald.
Momentopnames
Hij zal altijd moeten blijven opboksen tegen oordelen en vooroordelen, Mario Gomez. Duitsland staat nu in de kwartfinales van dit EK, maar nog altijd zijn er mensen die vinden dat Gomez niet in het concept van Joachim Löw past. Omdat die houdt van combinatievoetbal, van een snelle balcirculatie, van spelers die veel bewegen en bij balverlies meteen tot op de eigen helft terugplooien.
Daar viel bij Mario Gomez niets van te zien. Niet tegen Portugal, niet tegen Nederland. Maar misschien zijn dat twee momentopnames. Want Gomez beëindigde moeizaam het seizoen en was al even onzichtbaar in de finale van de Duitse beker tegen Borussia Dortmund als in die om de Champions League tegen Chelsea.
De waarde van Mario Gomez, die kent Jupp Heynckes, de trainer van Bayern München, als geen ander. Als ex-aanvaller kan hij zich in het gemoed van Gomez verplaatsen. Hij weet hoe belangrijk zelfvertrouwen voor een aanvaller is. Toen Gomez in de Bundesliga een catastrofale match speelde tegen Schalke 04, werd Heynckes gevraagd of hij hem zou vervangen. Die dacht daar niet aan. Een paar dagen later fabriceerde Gomez vier doelpunten in de Champions League tegen FC Basel.
Met een nog beter flankenspel, zo weet Heynckes, moet Mario Gomez nog meer scoren. Wat dat betreft is er bij Bayern nog ruimte voor verbetering. Aanvallend gaat het met Arjen Robben en Franck Ribéry, verdedigend zorgt rechtsachter Philipp Lahm voor voldoende voorzetten, maar op de positie van linksachter kan het beter. Dus trok Bayern de Braziliaan Dante (ex-Standard) van Borussia Mönchengladbach aan.
Menselijke kwaliteiten
In het perscentrum van de Duitse nationale ploeg in Gdansk zit Miroslav Klose met enkele journalisten te praten. Hij heeft het terloops over deze prachtige locatie, gelegen midden in het groen, net naast een trainingsveld dat de Duitse voetbalbond zelf liet aanleggen om zo weinig mogelijk in de bus te moeten zitten. Er wordt Miroslav Klose gevraagd waarom hij zich zo positief uitlaat over Gomez. “Omdat het aan aanvaller van wereldformaat is”, zegt de spits van Lazio Roma. Daarom steunt hij hem. Net zoals Gomez dat voor hem heeft gedaan tijdens het EK van 2008 en het WK van 2010. Hij prijst de menselijke kwaliteiten van Mario Gomez.
En Mehmet Scholl? Die heeft zich intussen al honderd keer geëxcuseerd. Zo vaak dat het op den duur lachwekkend werd. Maar wellicht heeft het ook te maken met de heftige reactie van Christian Nerlinger, de sportdirecteur van Bayern München, die de kritiek van Scholl ongepast vond voor iemand uit de Bayernfamilie. Uli Hoeness daarentegen reageerde niet op de uitlatingen.
Mario Gomez moet ermee leren leven: doelpunten alleen volstaan kennelijk niet.
DOOR JACQUES SYS – BEELDEN: IMAGEGLOBE
“Mijn gebreken? Kunnen we eens over mijn kwaliteiten praten.” Mario Gomez
Louis van Gaal zei tegen Mario Gomez: “Jij bent mijn vierde spits.”
