Gewoon met de voeten op de grond gezet : in negentig pijnlijke minuten werden de Rode Duivels in Zagreb vertrappeld en ontnuchterd. Hoe een hoopvol begonnen trip in een ontluisterende vertoning eindigde.
Werd er al vooraf voor een doemscenario gevreesd ? Nog voor de Rode Duivels op het vliegtuig naar Zagreb stappen, plaatst assistent-trainer Eddy Snelders enkele kanttekeningen bij de wedstrijd in Kroatië. “We gaan een speler als Yves Vanderhaeghe heel erg missen”, bedenkt hij en heft daarmee dezelfde taal aan als Aimé Anthuenis. “Want wat is de kracht van de Kroaten ? Ze pakken uit met een indrukwekkende pressing op het middenveld. En dan is het goed dat je een speler hebt die op tijd en stond al eens schoffelt en zijn voet zet.” Niet alleen hij stapt met een koffer vol vraagtekens het vliegtuig op. Op weg naar het cruciale EK-kwalificatieduel.
Zagreb bereidt zich voor op een broeierige zomer. De foto’s van de nationale skicoryfeeën Janica en Ivica Kostelic zijn uit het straatbeeld verdwenen. In de plaats daarvan hangen reusachtige affiches van elf krijgers die dreigend in de camera kijken. Het is de Kroatische nationale voetbalploeg, het symbool van een natie die zeven jaar na de burgeroorlog zoekt naar zelfbevestiging.
Verbeten probeert Zagreb zich van zijn grauwsluier te ontdoen. De devote Balkanstad ademt karakter en allure uit. De asgrauwe en typisch Oost-Europese betonnenblokken zijn alleen maar aan de buitenkant te vinden. In het centrum is er overvloedig groen, fraaie plantsoenen schaduwrijke platanendreven en mooie art-nouveauhuizen. De kathedraal staat in de steigers en de voegen van verschillende gebouwen ruiken naar vers cement.
Uitgerekend in dit door neorenaissance gedomineerd decor gaan de Rode Duivels verder op zoek naar een nieuwe laag verf. In de nieuw opgebouwde ploeg lijkt meer voetballend vermogen te schuilen dan na het WK, meer finesse en subtiliteit, minder kilte en afgemetenheid. Maar bondscoach Aimé Anthuenis hoedt zich één dag voor de wedstrijd voor al te veel lofbetuigingen. “Als we winnen, zal ik niet zweven op een wolk van geluk en als we verliezen kruip, ik zeker niet onder de grond”, zegt hij en lijkt zich, in het luxueuze kader van Hotel Opera te willen indekken. Hij is ervan overtuigd de beste ploeg in lijn te brengen. “Hier en daar kan je misschien een andere speler opstellen, maar veel meer dan een detail kan dat niet zijn. Wat er ook gebeurt, met deze spelers moeten we verder. Er is echt geen andere weg.” Benieuwd is hij naar de conclusies die deze wedstrijd ongetwijfeld moet brengen. “Hoe functioneren Daniel Van Buyten en Joos Valgaeren in het centrum van de verdediging ? Zit er niet te veel lichtvoetigheid in de ploeg ? Hoe gaan we op het thuisvoordeel van de Kroaten reageren ? Deze wedstrijd moet een antwoord geven op de vraag hoe ver we nu staan.”
De rust en sereniteit die Anthuenis uitstraalt, is opmerkelijk. Na de persconferentie staat de bondscoach een uit een modellenbureau weggelopen meisje te woord. Het blijkt een verslaggeefster van de Kroatische televisie te zijn. Ook daar maken vrouwen hun opwachting in de sportjournalistiek. Het zal ook één dag later tijdens de wedstrijd blijken : op de perstribune zitten liefst vijftien vrouwen. Ze zijn stuk voor stuk uitgerust met een persbadge.
Het was al voor het vertrek een staatszaak en het dreigt in het nog lang niet afgewerkte Maksimirstadion van Zagreb een drama te worden : Geert De Vlieger verlaat na een halfuur met een door pijn verwrongen gelaat de training. Een eerder opgelopen blessure aan de achillespees maakt hem het spelen onmogelijk. Francky Vandendriessche wordt zijn vervanger. Beter kan de armoede van de Belgische doelmannen niet worden geïllustreerd. Vandendriessche incasseerde dit seizoen vijftig goals en bleek in de laatste wedstrijden van Moeskroen niet bepaald een haard van zekerheid. En de in Spanje spelende alternatieven – Erwin Lemmens en Ronny Gaspercic – werden de afgelopen weken niet gescout. Te nonchalant wordt er met die tweede keeper omgesprongen. In de veronderstelling dat er met de titularis toch niets gebeurt.
Bovendien pakt die sinds het begin van het WK nauwelijks nog punten voor de nationale ploeg. Geert De Vlieger is met Willem II aan een middelmatig seizoen bezig en zal nooit zijn plaats vinden in de galerij van de grote Belgische doelmannen. Jong talent dient zich niet aan. De bij de beloften geselecteerde Jonathan Bourdon is in zijn club (Westerlo) al evenzeer invaller als Cliff Mardulier bij Lierse. De beste is nog de in augustus veertig wordende Dany Verlinden. Maar een mogelijke terugkeer van deze veteraan is nooit een thema geweest. Het heet dat iedereen tevreden is over de voorbeeldige inzet die Vandendriessche tijdens het WK demonstreerde. Zonder mokken schikte hij zich in zijn rol van derde keeper. Maar of dat een criterium mag zijn om in een levensbelangrijke interland plots het doel te verdedigen ?
Veel verbaal vermogen staat er bovendien niet achteraan. Vandendriessche is geen prater, Valgaeren al evenmin, ook al deed Aimé Anthuenis vooraf nog zijn best om dat anders te laten uitschijnen. Maar wat moet een bondscoach in dat soort omstandigheden anders zeggen ? En Van Buyten, de rijzige verdediger aan wie veel mystiek blijft hangen, schittert bij Olympique Marseille omdat hij wordt gestuurd door Frank Leboeuf. Maar zonder leider naast hem neigt hij naar overmoed. Vreemd dat Aimé Anthuenis in zo’n kapitale match in het hart van de defensie twee spelers moet opstellen die nog nooit samen speelden.
En al even bizar dat de luid omjubelde gouden driehoek Buffel– Sonck– Mpenza plots tot de exponenten van een nieuwe generatie worden uitgeroepen, terwijl ze nog nooit samen tegen een ploeg van een hoog niveau hebben gevoetbald. Terecht temperde Anthuenis vooraf alvast dat laatste verwachtingspatroon en wil hij het woord goud zeker niet in de mond nemen. Maar veel kan er de bondscoach wat dat betreft niet worden aangewreven. Bij gebrek aan voorbereidingswedstrijden tegen valabele opponenten kon hij een en ander onvoldoende uittesten. Een optimale werking van de nationale ploeg blijft in dit land onder een overvolle kalender moeilijk. Maar de tegenstanders mogen wel met meer zorg worden uitgekozen. Voor de partij in Bulgarije (7 juni) wacht er nu alleen op 30 april een oefenpot tegen Polen.
Het is en blijft het onvoorspelbare van voetbal : anderhalf jaar geleden kropen de Rode Duivels in Zagreb als bange wezels achteruit en verloren uiteindelijk met 1-0. Het doelpunt werd twaalf minuten voor tijd aangetekend, niet één constructieve actie viel er van de ploeg van Robert Waseige te registreren. Nu proberen ze zich na een snelle achterstand te herpakken en slagen er het laatste kwartier voor de rust zelfs in beter te combineren dan Kroatië. De gelijkmaker lijkt dan echt in de lucht te hangen. In de ogen van een aantal voormalige Kroatische topvoetballers staat aan de rust radeloosheid.
Tot de fatale tweede treffer er kort na de rust komt en de veer op een onbegrijpelijke manier breekt. Op een ontluisterende wijze laten de Rode Duivels zich vanaf dan naar de slachtbank leiden. Plots drijven de mankementen op een schrijnende manier boven. In het doel verliest de op zich al weinig uitstralende Francky Vandendriessche alle vertrouwen na de eerste goal. Vanaf dat moment staat er nog iemand in de goal, maar in feite staat er niemand meer. De verdediging lijkt bij momenten een zeef. Olivier De Cock krijgt absoluut geen greep op de constant uitbrekende Milan Rapaic die vanaf links quasi ongehinderd telegeleide voorzetten verstuurt die keer op keer voor paniek zorgen. Nochtans ontbreekt het uitgerekend deze Rapaic aan ritme nadat hij door het Turkse Fenerbahçe wegens een overvloedig bezoek aan bars op de keien werd gezet en enkele matchen voor Hajduk Split speelde. Slechts onder invloed van de pers dropte Otto Baric, die voor de wedstrijd door de supporters een striemend fluitconcert over zich heen kreeg, hem in de ploeg.
Op links verzuipt Peter Van Der Heyden helemaal. Hij is verdedigend zwak en verstuurt een festival van verkeerde voorzetten. Maar de schuld ligt niet alleen bij de beide flankverdedigers die in moeilijke momenten geen rugdekking krijgen. Niet van Joos Valgaeren, niet van Daniel Van Buyten Hoewel beiden de indruk geven nog redelijk overeind te blijven, laat hun positiespel te wensen over. De manier waarop Van Buyten zich bij de vierde goal laat uitspelen, is pijnlijk om zien. De aanwezigheid van Timmy Simons is voor de toekomst een absolute noodzaak om achteraan organisatie te krijgen. Nu is het verbijsterend te zien hoe slecht er positioneel wordt gedekt.
Ook het middenveld komt na de rust niet meer in het stuk voor. Bart Goor raak geen bal, Gaëtan Englebert loopt veel maar rendeert niet, Timmy Simons valt niet echt door de mand maar is niet dominant en alleen de achter de spitsen lopende Thomas Buffel verdient een voldoende, al verzuipt ook hij mee in de tweede helft. De beide spitsen vallen in die omstandigheden moeilijk te beoordelen, al blinkt Wesley Sonck nu niet bepaald uit door een grote ijver en is Emile Mpenza op dit moment wat flitsender met de auto dan op het veld.
Maar verontrustend is vooral dat de ploeg er na die tweede tegentreffer geen moment meer in slaagt tot gebonden voetbal te komen. Blind wordt het wapen van de lange bal gebruikt. Grijnzend koppen de boomlange Kroatische verdedigers alles weg. Slechts één kopbalduel wordt er door de Rode Duivels gewonnen. Het blijkt vanaf de zijlijn onmogelijk om dat bij te sturen.
Rustig probeert Aimé Anthuenis na deze treurmars de wedstrijd te ontleden. Maar diep in zijn binnenste woedt een oorlog van frustratie. Hij erkent dat de ploeg voor het examen is gezakt. “We zijn op ons plaats gezet, we staan weer met de voeten op de grond.” En desgevraagd benadrukt hij nog eens hoe belangrijk de afwezigheid van Yves Vanderhaeghe wel is geweest. Maar hij gaat het geweer niet van schouder veranderen. “We moeten met deze ploeg verder, we zijn uiteindelijk aan het bouwen,” blijft hij herhalen als de delegatie om kwart voor één ’s nachts in Zaventem is geland. Over het concept zal hij wellicht wel nadenken. En overwegen om met een dubbele bezetting van de flanken voor meer evenwicht op het middenveld te zorgen.
Maar de realiteit is na de 4-0-nederlaag hard : België komt in de problemen tegen een tegenstander die techniek en kracht combineert. De Kroaten toonden het op een pijnlijke manier. Winnen in Bulgarije is straks een noodzaak om de poort naar het EK in Portugel open te houden. Maar ook Bulgarije is een perfecte symbiose van techniek en kracht. Met dat verschil dat dit alles ook nog eens wordt overgoten door snelheid. Het wordt pompen of verzuipen. Maar het blijft een gegeven dat deze ploeg voetbalkundige kwaliteiten in zich herbergt. Het is een vreemd dualisme na een ontluisterende afgang.
door Jacques Sys
Verbijsterend hoe slecht er positioneel werd gedekt.
De Rode Duivels hebben problemen tegen ploegen met techniek en kracht.
Blind werd het wapen van de lange bal gebruikt.
