Impressies van op de Afrika Cup in Zuid-Afrika. Van de boycot van Tresor Mputu over het Volk van de Dauw tot een bakker in een container.

Zondag 27 januari

Ik bekijk Zuid-Afrika tegen Marokko in een Ierse pub in Pretoria. Voor het thuispubliek wordt het een avond op de achtbaan. Emotioneel worden ze herhaaldelijk van het ene uiterste in het andere geslingerd. Twee keer komt Bafana Bafana op achterstand tegen Marokko, twee keer slaat het gastland terug. Ook het onooglijke Kaapverdië gaat door. De sfeer in de pub is uitzinnig, maar niets vergeleken met de beelden die ik op tv zie. De hele Kaapverdische ploeg staat op de persconferentie te zingen. Bondscoach Lucio Antunes, luchtverkeersleider in het echte leven, loopt een ereronde met de vlag van zijn land en stijgt net niet op.

Maandag 28 januari

Congo is na het derde gelijkspel uitgeschakeld. Bondscoach Claude Le Roy, die voor de eerste keer op zeven sneuvelt in de eerste ronde, wijt dit aan de uitreiking van onze Gouden Schoen aan de vooravond van het duel tegen Niger. Dieumerci Mbokani die om halftwaalf ’s avonds voor het hotel staat. Weinig professioneel. Vooral van Le Roy. ‘God’ mist twee dotten van kansen en verdwijnt vrij anoniem uit het toernooi. Twee strafschopdoelpunten maken geen indruk op Europese topclubs.

Er is meer aan de hand bij Congo. Een insider vertelt ons dat Tresor Mputu in onmin leeft met Le Roy omdat hij uit jaloezie Mbokani geboycot zou hebben. De sterspeler van TP Mazembe, het Anderlecht van Congo, wordt tegen Niger gewisseld en start tegen Mali op de bank. Mputu heeft goede voeten, maar het hoofd is minder. Hij kon naar Arsenal, maar haakte af toen Arsène Wenger vertelde dat hij eerst in het B-elftal moest acclimatiseren. Toen Lille zich meldde, knapte hij af op het salaris. 50.000 dollar per maand was maar 15.000 dollar meer dan wat hij verdiende in Congo.

Dinsdag 29 januari

Terug naar Rustenburg voor de persconferentie van de Ivorianen. Het Royal Bafokeng Sports Palace Stadium ligt eigenlijk in Phokeng, een dorp twaalf kilometer van Rustenburg en hoofdstad van een koninkrijk.

De aarde ziet hier rood en Kgosi (koning) Leruo Molotlegi regeert er over zo’n 300.000 mensen. ‘Het Volk van de Dauw’ incasseert jaarlijks royalty’s van de mijnbedrijven op hun grondgebied. Met dat geld is niet alleen een stadion, maar ook een luxehotel, een shopping center, een ziekenhuis en een school gebouwd. De koning heeft ook zijn eigen voetbalclub: de Platinum Stars.

’s Avonds zie ik Nigeria een plaats afdwingen bij de laatste acht. In Nelspruit schakelt Burkina Faso met behoudend voetbal Afrikaans kampioen Zambia uit. Paul Put bezorgt de Burkinezen op deze Afrika Cup niet alleen winst na zeventien wedstrijden op rij zonder zege, maar plaatst zijn team als groepswinnaar voor de tweede ronde.

Collega Jan Hauspie laat overigens weten dat de KBVB de straf van Put in maart 2011 heeft opgeheven.

Woensdag 30 januari

De Maghreblanden, die het Afrikaanse voetbal zo lang domineerden, worden compleet van de kaart geveegd. Togo plaatst zich voor het eerst voor de tweede ronde. Na een gelijkspel tegen Tunesië, dankzij een mooi doelpunt van Serge Gakpé (ex-Standard) en ondanks twee strafschopfouten van Daré Nibombé (Boussu-Dour). Met Togo levert West-Afrika zeven van de acht kwartfinalisten.

Donderdag 31 januari

De eerste dag sinds de openingsmatch zonder wedstrijden. De kranten openen met het nieuws dat Patrice Motsepe, de rijkste zwarte Zuid-Afrikaan, in navolging van Bill Gates de helft van zijn fortuin (24 miljard rand of ongeveer 2 miljard euro) zal wegschenken aan de armen.

Vrijdag 1 februari

De tweede dag zonder voetbal. Tijd om te winkelen. Vlak bij mijn guesthouse in Pretoria is er de Menlyn Plaza. Wijnegem Shopping Center kan er gemakkelijk een keer of zes in, schat ik. Alle grote wereldmerken zijn er vertegenwoordigd. Dit is bling, bling en nog eens bling. Als ik de parking buiten rijd, gaat er naast mijn auto een jongen op zijn knieën zitten. Hij heeft een grote zak bij en smeekt om lege plastic flesjes. Die kan hij straks voor enkele randen inwisselen in een recyclagecentrum. Groter kan het contrast tussen binnen en buiten niet zijn. Geen wonder dat Zuid-Afrika vorig jaar Brazilië is opgevolgd als het land met het grootste verschil tussen rijk en arm. De rijke Europeaan voelt zich schuldig dat hij weer wat eigenlijk overbodige aankopen heeft gedaan.

Zaterdag 2 februari

Mijn laatste dag in Pretoria. Tijd om op te ruimen. In een krant van vorige week vind ik op de algemene pagina’s een bericht dat ik over het hoofd heb gezien. Aaron Mokoena, ex-Beerschot en Racing Genk, moet van rechter Fritz van Oosten zijn BMW x5 4.4i inleveren, omdat hij 4000 euro achter staat met de afbetalingen. Mokoena, die 104 interlands speelde voor Zuid-Afrika en nu voor Bidvest Wits in eigen land voetbalt, begrijpt het niet. “Ik heb al lang geen BMW meer”, zegt ‘Mbazo’ (het hakmes). “Ik rij nu met een Hummer H2.”

Na de middag trek ik voor de eerste keer naar het centrum van Pretoria. Mijn gps moet me naar Church Square brengen, maar laat het afweten. Ik rij door straten waar een toerist niet geacht wordt te komen. Een bakker in een container, een grasveldje waar levende kippen worden verkocht en overal op straat glas van verbrijzelde autoruiten. Het wegdek wordt ook steeds slechter. Overal potholes (slaggate in het Afrikaans) en ik kan er een niet ontwijken. Ik rij nu langs armoedige shacks. Een oude, zwarte man geeft met gebarentaal aan dat mijn linkse voorband plat staat.

Het kan niet waar zijn. Niet hier, denkt de bange blanke man in mij. Met tegenzin stop ik aan een beduimeld benzinestationnetje. Een jonge jongen zorgt voor lucht en wil voor zijn twintig rand (bijna twee euro) de voor- en de achteruit poetsen en maakt graag een schets van hoe ik moet rijden. Een kwartier later sta ik op Church Square voor het standbeeld van Paul Kruger. Ik laat de zaterdagse drukte op het plein aan me voorbij schuiven vanop het terras van het Café Riche, terwijl ik Stella uit het flesje drink. De stoere blanke man in mij wordt langzaam weer wakker.

Zondag 3 februari

‘Strafskop-fiasko sink Bafana’ kopt Rapport – onderkop: ‘ons praat jou taal’, waarmee de Afrikaner wordt bedoeld – zondagmorgen op de voorpagina. Op de sportpagina is het: ‘Bafana-kele trek toe. Suid-Afrika se Afrikabekerdroom is aan skerwe’.

DOOR FRANÇOIS COLIN IN ZUID-AFRIKA – BEELDEN: GF