Voor het eerst in haar indrukwekkende carrière moest Nafi Thiam een zevenkamp vroegtijdig beëindigen. Op het WK atletiek in Tokio stapte de drievoudig olympisch kampioene uit. Zichtbaar gebukt onder een opeenstapeling van fysieke ongemakken, mentale druk en een slepende ruzie met Belgian Athletics over de gedragscode. Dat had echter vermeden kunnen worden met betere communicatie van alle partijen.
We hebben de voorbije jaren vaak teruggedacht aan het rootsverhaal dat we ooit schreven over Nafi Thiam. Over hoe ze als tiener bij atletiekclub FC Hannut enorm veel plezier beleefde.
Hoe ze, als zoetekauw, verzot was op de potjes confituur die ze in haar eerste veldloopjes won. Hoe atletiek haar hielp om haar lange lichaam als tienermeisje te beheersen. Hoe dat haar een goed gevoel gaf, meer zelfvertrouwen schonk en haar leerde omgaan met haar articulatieproblemen.
Ook het beeld van de pas 21-jarige Thiam die op de Spelen van Rio 2016 haar grote doorbraak beleefde, staat ons nog op het netvlies gegrift. Niemand, en zijzelf evenmin, had toen verwacht dat ze al goud zou behalen.
Zeker niet omdat ze in de weken ervoor sukkelde met een elleboogblessure en amper met een speer kon gooien. Daarom bundelde ze al haar krachten voor één worp: 53m13, verder dan ooit. De doodsteek voor de concurrentie.
Weliswaar met veel pijn, maar die schrik overwon Thiam. ‘Ik heb daar en toen de kracht van mijn geest ontdekt’, vertelde ze later. Symbolisch weerklonk tijdens de competitie de hit Survivor van Destiny’s Child. Zelfs op moeilijke momenten brak de ‘overlever’ in haar niet.
De druk neemt toe na Rio
Dat werd nadien de rode draad doorheen haar loopbaan. Nafi Thiam sloeg op de meest precaire en spannende momenten toe, wanneer het écht moest. Tegelijkertijd begon na Rio 2016 de druk op haar schouders steeds zwaarder te wegen, versterkt door de vele blessures waarmee de zevenkampster door de jaren heen kampte.
Ze plooide en brak nooit onder die druk, maar na titels op grote kampioenschappen bleek telkens hoezeer de Waalse zich daarvoor fysiek en mentaal had moeten uitwringen. Vaak was de opluchting groter dan de blijdschap. De tranen stonden dichterbij dan de glimlach.
Toen ze op het WK van 2019 verloor van Katarina Johnson-Thompson, leek zelfs een pak van haar schouders te vallen: eindelijk verlost van haar ongeslagen status sinds Rio.
Maar ook daarna bleef hetzelfde beeld: op de Spelen van Tokio 2021 en op het WK in Eugene 2022. De ongedwongen jonge vrouw die in Rio 2016 rondfladderde, leek voor een stuk verdwenen.
Nieuwe start met Van der Plaetsen
Daarom besloot Thiam na het seizoen 2022 afscheid te nemen van coach Roger Lespagnard en in de wintermaanden te verhuizen naar Zuid-Afrika. Daar trainde ze in alle rust met haar nieuwe coach Michael Van der Plaetsen. Ze trok zich steeds meer terug in haar bubbel.
Weg van de belangstelling en interviewaanvragen, die ze telkens weigerde – tot grote frustratie van de Waalse pers. Thiam is, ondanks haar strijdershart op de piste, bijzonder timide ernaast. Ze wilde geen energie verspillen aan zaken die haar mentaal vermoeiden.
Het zou haar bevrijden richting de Spelen in Parijs 2024. Puur qua prestatie was dat ook zo. Thiam zette persoonlijke records neer in het kogelstoten en op de 800 meter. Ze totaliseerde 6880 punten op weg naar haar derde gouden olympische medaille. Weliswaar deels omdat Anna Hall, de Amerikaanse die zich dat jaar als haar nieuwe concurrente had opgeworpen, fysiek niet fit was.
Toch was de aanloop naar Parijs allesbehalve een plezieruitstapje. Wie zich fysiek en mentaal tot het uiterste moet dwingen om voor de zoveelste keer weer een hoog niveau te halen, kan moeilijk spreken van ontspanning.
Stress in Parijs
Toen Thiam op 2 augustus dit jaar, bijna een jaar na de Spelen van Parijs, op het BK haar eerste wedstrijd van het seizoen 2025 afwerkte, vertelde ze er zelf over. ‘Ik heb een zwaar 2024 moeten verwerken, met enorm veel druk en emoties. Ik had meer dan voorheen nood aan mentale en fysieke herbronning. Ik voelde me ziek en leeg. Ik heb te veel stress beleefd. Dat kan ik niet elk jaar, zo niet zou ik stoppen met mijn carrière.’
En dus werd haar nieuwe mantra: eindelijk weer plezier beleven. ‘Of het nu tijdens het kampioenschap is of tijdens trainingen. Anders heeft het geen zin om mijn carrière voort te zetten.’
Dat had ook gevolgen voor haar fysieke paraatheid. Thiam begon na een maandenlange pauze pas laat met doorgedreven trainingen. Of ze onderweg opnieuw sukkelde met blessures, weten we niet, want daar heeft ze nooit over verteld.
Feit was wel, zo verklaarde coach Michael Van der Plaetsen, dat 2025 een overgangsjaar moest worden, om zo weer op te bouwen richting 2026.
Dat bleek ook uit haar prestaties in de individuele competities die Thiam in augustus afwerkte: in het verspringen (tweemaal), op de 100 meter horden (tweemaal), en in het speerwerpen en hoogspringen.
Niet slecht, maar telkens onder haar gemiddelde niveau. Op het BK stapte ze in de finale van de 100 meter horden uit de race, omdat haar lichaam pijnsignalen gaf.
Hoewel de Luikse in het verleden goed kon pieken naar kampioenschappen, was toen al duidelijk dat goud op het WK atletiek in Tokio zeer moeilijk zou worden. Zeker omdat de Amerikaanse Anna Hall dit jaar een niveau haalde (7032 punten in de zevenkamp in Götzis) dat Thiam al sinds 2017 niet meer had bereikt.
Rel rond gedragscode escaleert
In de laatste aanloop naar het WK barstte op de achtergrond de discussie los over de gedragscode van Belgian Athletics. Atleten moesten tekenen, of zouden niet mogen deelnemen. Dat was eerder op het jaar al het geval bij het EK/WK indoor en de World Relays.
Een dwingende boodschap die de bond beter had kunnen communiceren, juridisch sterker had moeten onderbouwen, en die niet alle Belgische atleten waardeerden – al tekenden ze uiteindelijk toch.
Thiams management kreeg naar eigen zeggen de code pas op 6 augustus. Een week later volgde overleg met Belgian Athletics. Die dialoog werd meteen doorbroken toen Thiams management dreigde met een kortgeding.
De kans was groot dat de bond ongelijk zou krijgen van de rechter. Om de vrede te bewaren – én de publieke opinie niet tegen zich in het harnas te jagen – mocht Thiam toch naar het WK. De storm leek te gaan liggen.
Manager Nafi Thiam: ‘Nafi heeft geen diva-allures. Maar je kan haar statuut ook niet vergelijken met dat van andere Belgische atleten’
Ondanks de uitzondering die ze had gekregen, blies de drievoudig olympisch kampioene die storm drie dagen voor haar zevenkamp tijdens haar persconferentie zelf weer aan. Ze haalde hard uit naar de federatie over ‘pesterijen en onrechtvaardige straffen’, onder meer over haar persoonlijke kinesist die geen accreditatie kreeg.
Volgens haar managers was dat Thiams eigen keuze, waar zij niets over te zeggen hadden. Volgens haar coach gebeurde het om de druk van de ketel te halen en de zaak achter haar te kunnen laten. Voor de boze Thiam was zwijgen geen optie: ze moest haar ongenoegen kwijt.
Strategisch of niet: haar communicatie keerde als een boemerang terug. Thiam voelde zich er niet beter door. En omdat Jessica Mayon, de voorzitter van de Waalse LBFA, de beschuldigingen van pesterijen vurig weerlegde, groeide de storm uit tot een halve orkaan.
Thiam en haar management hadden ervoor kunnen kiezen om te zwijgen, de wapenstilstand tijdelijk te bewaren, en pas na de competitie uit te halen. Zeker in de wetenschap dat Thiam – zoals op vorige kampioenschappen is gebleken – extra mentale druk absoluut kan missen. En in de wetenschap dat haar vorm niet top was.
Bovendien was er nog een moeilijkheidsfactor: de vier zevenkampproeven van de eerste dag werden in één avondsessie afgewerkt, in tegenstelling tot eerdere kampioenschappen. Met dus nog grotere fysieke en mentale belasting.
Het moeilijke besluit van Van der Plaetsen
Zonder sereniteit en topconditie presteerde Thiam, zoals te vrezen viel, flink onder haar niveau in de eerste vier nummers. De laatste proef, de 200 meter, was zelfs rampzalig: 22e en laatste van alle deelnemers. Niet toevallig op een moment dat de belasting het grootst was en op een nummer waarop de Waalse nooit heeft uitgeblonken.
Toen Thiam zaterdagmorgen ook in het verspringen haar slechtste prestatie ooit neerzette in een zevenkamp, besloot haar coach en vriend Michael Van der Plaetsen dat het genoeg was geweest. Hij wilde vermijden dat ze zich nog verder fysiek en mentaal de dieperik in zou werken.
Daarna haalde Van der Plaetsen nog harder uit richting de federatie dan Thiam eerder op de week had gedaan. Hij was ‘beschaamd om Belg te zijn’ en legde de schuld voor haar opgave ‘voor 99 procent bij de heisa (over de gedragscode en de kinesist), en misschien nog een procentje bij iets anders. Nafi is een atlete die rust nodig heeft. In een bubbel moet leven.’
Hoewel zijn emotionele uitbarsting begrijpelijk is, kan je wel vraagtekens plaatsen bij die verhouding van 99 procent tegenover 1 procent. Uiteraard heeft Belgian Athletics fouten gemaakt in de juridische afhandeling, de timing en de communicatie over de gedragscode. Daar zullen alle leidinggevenden lessen uit moeten trekken.
Maar ook Thiam en haar management hadden de hele zaak zo kort voor het WK minder op de spits kunnen drijven. Ze maakten een halszaak van de accreditatie van haar persoonlijke kinesist, terwijl Thiam op eerdere kampioenschappen (WK’s, Olympische Spelen) al succesvol had samengewerkt met kinesisten van Belgian Athletics of het BOIC.
Een icoon verdient een mooi einde
Alle partijen moeten de storm nu laten bedaren. En na het WK wél constructief communiceren, en luisteren naar elkaars standpunten om tot een compromis te komen. Het zou doodjammer zijn mocht de carrière van een van de grootste Belgische sporticonen in tranen en woede eindigen.
Dat haar lichaam op haar 31e, na ruim een decennium topsport, niet meer honderd procent mee wil, is allerminst een schande. Zaak is vooral voor Thiam om opnieuw dat meisje te worden dat plezier vond in het winnen van een potje confituur.
Zodat ze zo, waar dat ook mag zijn, met een glimlach een punt kan zetten achter haar prachtige loopbaan.
En we haar vooral daarom zullen herinneren.
WK Atletiek: hoe groot zijn de medaillekansen van de Belgian Tornados en Cheetahs?