In North Carolina overleed schaakgrootmeester Daniel Naroditsky op zijn 29e. De familie van de online immens populaire docent deelde geen details over de oorzaak.
Naroditsky – roepnaam Danya – komt uit Californië. Zijn ouders: beiden immigrant. Beiden ook leraar geworden in hun nieuwe vaderland. De vader is Oekraïner en wiskundige. De moeder stamt uit Azerbeidzjan, een pianiste gespecialiseerd in barok en middeleeuwse muziek. De twee zonen – Daniel als jongste – schaken. ‘Geen liefde op het eerste gezicht,’ zegt die later, ‘ik wilde gewoon met mijn broer spelen.’
Lego
De jongen heeft vreemde interesses: het memoriseren van geboorte- en sterfdata van componisten, of van het aantal ziekenhuisbedden per hoofd in derdewereldlanden. Maar geleidelijk omarmt hij het schaken. Zijn vader, zelf een behoorlijk speler, koopt hem verschillende borden. ‘Dat was zijn Lego of speelgoedtrein.’ En er komt een schaakleraar aan huis. Danya begint met serieuze wedstrijden en het consciëntieus noteren van al zijn kennis in schriftjes. Hij stoomt van zege naar overwinning door alle jeugdcategorieën in de VS en kroont zich in 2007 tot wereldkampioen bij de spelers onder de 12. Grootmeester worden, dat is zijn doel. Professioneel schaker? Nee bedankt, ‘want die verdienen niet veel’. Danya ziet zich later als wetenschapper of historicus.
Op zijn 14e bundelt de vermaarde Nederlandse uitgeverij New in Chess zijn schriftjes tot Mastering Positional Chess. Naroditsky is daarmee de jongste auteur van een gedegen schaakhandboek. De titel verwijst naar zijn positiespel dat hij soms als te zwak beoordeelt. Dat blijkt niet dramatisch, want de Internationale Schaakfederatie FIDE roept hem drie jaar later – hij is dan nog altijd maar 17 – uit tot grootmeester.
Naroditsky, verzot op horrorfilms en baseball, studeert geschiedenis aan de Stanford University. Zijn opleiding lang staat hij probleemloos in de top 200 van ’s werelds beste FIDE-spelers. Het Charlotte Chess Center in North Carolina haalt hem binnen als docent. Dat blijkt zijn echte roeping. Naroditsky is in staat om ingewikkelde strategieën in behapbare brokken te kappen en complexe stellingen zelfs voor beginnelingen uit te leggen. Het maakt van hem een bijzonder populaire leraar.
Complotmarmot
Hij geeft privéles, schrijft columns, handboeken en bekwaamt zich in het snelschaken waarin hij onafgebroken tot de 25 besten ter wereld behoort. YouTube of Twitch lijken voor de goedlachse Amerikaan gemaakt. Op het eerste platform raakt hij met zijn tutorials aan meer dan een half miljoen abonnees, op het tweede aan 340.000.
Begin 2024 krijgt de voormalige Russische wereldkampioen Vladimir Kramnik het zot in de kop. Zijn plaspauzes tijdens live tornooien blijken strategisch verdacht. Maar de complotmarmot gaat in het offensief en beschuldigt collega’s van online valsspelen. Ook Naroditsky. De eerste aanzet tot bewijs komt er nooit, maar de Amerikaan die zijn onschuld uitschreeuwt, sukkelt mentaal in zwaar weer ondanks de steun van collega-grootmeesters en media. El Pais noemt hem gewoon onkreukbaar.
December vorig jaar, op het WK blitz-schaken – spelers krijgen drie minuten speeltijd plus twee seconden per zet – verslaat hij de legendarische grootmeester Vasyl Ivanchuk. De Oekraïner barst aan de tafel in tranen uit. Naroditsky zit er met zijn hoofd in zijn handen. Geen vreugde, geen emotie, buitengewoon bizar. Later verschijnt hij na lang nog eens op Twitch: verward, soms in slaap sukkelend, niks van de geestige, alerte docent. Hij haalt de beelden snel van het net. En dan komt er nog een laatste YouTube-aflevering. Het gaat weer beter met hem, zegt de meester. Drie dagen later is hij dood. De schaakbond belooft – eindelijk – een onderzoek naar de aantijgingen van Kramnik. Magnus Carlsen, nummer 1 in de wereld, noemt die ‘afschuwelijk’. De nummer 2, Hikaru Nakamura, blijkt minder diplomatisch: ‘Kramnik can go fuck himself and rot in hell.’
