Tussen de Belgische atletiekbond en Nafi Thiam is er een heftige discussie losgebarsten over de gedragscode die de drievoudige olympische kampioene niet heeft ondertekend. Thiam beschuldigt de bond van overdreven straffen, de bond beweert dat de atlete liegt. Maar de kern van de zaak blijft: de houding van Thiam is respectloos.
Begin dit jaar stelde Belgian Athletics zijn nieuwe kledingsponsor voor. Het Belgische Vermarc Sport werd vervangen door het Japanse Asics, een veel grotere speler die via een vierjarig contract extra middelen aanreikt. In financieel moeilijke tijden geeft dat Belgian Athletics en de Vlaamse en Waalse liga’s de noodzakelijke ademruimte om het hoofd boven water te houden.
Daartegenover staat een officiële gedragscode die alle Belgische atleten moeten ondertekenen wanneer ze willen deelnemen aan internationale kampioenschappen. Die code geldt gedurende de looptijd van het sponsorcontract, tot en met 2028.
De code verplicht atleten de officiële teamkledij te dragen, van vertrek in Zaventem tot de terugkeer, zowel in het stadion – ook bij podiumceremonies – als daarbuiten.
Daarnaast zijn er bepalingen over portretrechten: volgens de code mogen de partners van Belgian Athletics, zoals Asics en Allianz, één foto gebruiken voor een eenmalige ‘proficiat-communicatie’ op sociale media. Daarnaast mogen atleten tijdens het WK geen posts op sociale media plaatsen die geen commerciële partners van Belgian Athletics zijn – dus berichten met privésponsors.
Dit zijn geen uitzonderlijke voorwaarden. In andere landen, zoals Nederland, dat eveneens een sponsordeal met Asics heeft, gelden vergelijkbare, soms zelfs strengere regels.
De code dient niet alleen om sponsorverplichtingen na te komen, maar ook om een professionele standaard te waarborgen – iets wat de overgrote meerderheid van de atleten, ook nog grotere buitenlandse vedetten met concurrerende sponsors, aanvaardt.
Thiam wordt door de atletiekbond wel geselecteerd voor het WK in Tokio, een pragmatische keuze om het conflict niet verder te laten escaleren.
In het verleden, met name voor het EK indoor in 2019, is er in België wel al commotie ontstaan over de gedragscode. Maar de pijnpunten van toen (te hoge boete van 20.000 euro bij een inbreuk, volledig afstaan van portretrecht zonder compensatie) zijn weggewerkt.
Er zijn lagere, progressieve boetes in de gedragscode opgenomen en tegenover het gebruik van de ‘proficiat-foto’ door een commerciële partner staat een medaillepremie van 10.000, 2500 of 1500 euro.
Code aanvechten met kort geding
Alle Belgische atleten gingen akkoord, op één na: Nafi Thiam. Haar management, We are Many, stelde zich onbuigzaam op. De reden: Thiam wordt gesponsord door Nike en Axa Verzekeringen, concurrenten van Asics en Allianz, de sponsoren van de bond. Er werd bezwaar gemaakt tegen specifieke punten, met name over het portretrecht.
Hoewel de bond bereid was tot onderhandelen en zelfs een specifiek addendum voorstelde, weigerde haar management na een eerste gesprek verdere dialoog en dreigde het met een kort geding om de code aan te vechten.
De kans was groot dat Thiam via de rechter gelijk zou krijgen. De statuten van Belgian Athletics bevatten immers geen sanctieprocedure voor atleten die de gedragscode niet ondertekenden.
Tussen hamer en aambeeld
Zo plaatste het management van Thiam Belgian Athletics tussen hamer en aambeeld: enerzijds wilde de bond de sponsorverplichtingen nakomen. Anderzijds wilde de federatie een juridisch conflict met een van de grootste Belgische sporticonen vermijden, met het risico om de zaak te verliezen.
Daarom werd Thiam geselecteerd voor het WK in Tokio, ondanks haar weigering om te ondertekenen. Een pragmatische keuze – al bleef de Vlaamse topsportcoördinator Rutger Smith uit onvrede daarover wel weg van het WK atletiek in Tokio.
In een persbericht nam de bond akte van Thiams beslissing en betreurde die. Tegelijk stelde Belgian Athletics dat de selectie gebeurt onder voorbehoud en zonder afstand van rechten, ook die van sponsors en commerciële partners.
Juridische taal voor: Thiam kan deelnemen aan het WK zonder de gedragscode te ondertekenen, maar dat schept geen precedent. De bond wil de rechten van zijn sponsors en partners volledig gerespecteerd zien.
Hoe dan ook moet Thiam op het WK in Tokio tijdens de competitie en eventuele huldigingen de teamkledij dragen, conform de regels van World Athletics. En zoals ze dat op vorige kampioenschappen heeft gedaan.
Ben STANSALL / AFP
Bij overtredingen, ook op het vlak van portretrecht, kan de bond een medaillepremie weigeren. Ook de federatie zelf riskeert dan een boete tot 20.000 euro, mocht sponsor Asics zich op contractuele clausules beroepen.
In strijd met haar imago
De houding van Thiam en haar management is des te opvallender gezien haar status als meervoudig olympisch en wereldkampioene. Haar buitengewone palmares geeft haar onmiskenbaar een sterke positie.
Ja, zij heeft als vedette grotere commerciële belangen te verdedigen dan andere atleten. Ja, puur op juridisch vlak kon ze de gedragscode aanvechten. Ja, de communicatie van de federatie over de gedragscode kon beter (ook naar richting alle andere atleten).
Maar dat rechtvaardigt niet de categorische weigering om te onderhandelen, zelfs al heeft Thiam de gedragscode pas begin augustus ontvangen. Dat is laat, maar de bond heeft meermaals aangegeven open te staan voor dialoog. Thiams management dreigde echter meteen met een kort geding.
Thiam haalde tijdens een persconferentie in Tokio bovendien aan dat Belgian Athletics had geweigerd om haar toe te laten op het voorbereidende oefenkamp voor het WK in Tokio. Nochtans beschikt de bond volgens Jessica Mayon, voorzitter van de Waalse atletiekfederatie LBFA, over mails waaruit blijkt dat die bewering niet klopt.
Later zei Thiam dat ze toch aan het ‘pre-kamp’ kon deelnemen, maar dat ze haar eigen verblijf moest bekostigen, net als dat van haar coach en kinesist. De Waalse boekte in laatste instantie zelf een hotel via Booking.com.
Een factuur van naar eigen zeggen ‘duizenden euro’s’ die ze moet betalen met de jaarlijkse beurs die ze van de LBFA krijgt, om reis- en stagekosten te vergoeden. Voor atleten met het statuut van Thiam gaat het om ongeveer 20.000 à 30.000 euro.
De Luikse moest dus haar ‘pre kamp’-verblijf níét uit eigen zak betalen, zoals dat geldt voor élke Belgische atleet. De reis naar en het verblijf tijdens het WK in Tokio van geen enkele persoonlijke coach of persoonlijke kinesist wordt zo ook apart vergoed. Dat het bedrag bij haar zo oploopt, komt net omdat ze die twee erbij wilde.
Behandeling kinesist buiten het atletendorp
De eis van Thiam om haar eigen fysiotherapeut mee te nemen tijdens het WK is ook een uitzondering. Alle andere Belgische atleten doen een beroep op de deskundige en ervaren medische staf van Belgian Athletics. Ook dat kost de bond geld.
Zelfs Kevin De Bruyne moet bij de Rode Duivels op voorhand geen aparte, persoonlijke kinesist eisen. De voetbalbond beschikt nochtans over veel meer financiële middelen dan de atletiekfederatie. Die zit veel krapper bij kas en moet alle sponsorgeld gebruiken, en zelf bijpassen, om de kosten van zo’n groot kampioenschap te dekken.
Denigrerend tegenover alle andere Belgische atleten
Toch spreekt de drievoudig olympisch kampioene over ‘onrechtvaardige straffen‘ en ‘pestgedrag’ – terwijl ze wel degelijk een uitzondering kreeg: ze mocht deelnemen aan het WK, zelfs zónder de gedragscode te tekenen.
Haar uithaal, over regels die voor álle Belgische atleten gelden, is onredelijk tegenover de federatie, die haar van jongs af aan financieel heeft gesteund. Samen met de bijdragen van ADEPS (de Waalse tegenhanger van Sport Vlaanderen) gaat het over al die jaren over ruim een miljoen euro – en dat is allicht nog een onderschatting.
Het is evenzeer denigrerend tegenover alle andere Belgische atleten die de code en andere regels over eigen entourage wel aanvaarden en begrijpen dat zulke afspraken deel uitmaken van de professionele verplichtingen binnen de sport.
Zo plaatst Thiam zich als enige boven haar collega’s. Dat strookt niet met haar imago als bescheiden, nuchtere kampioene.
Rest nog de vraag wie wat op sociale media zal posten – en met welke sponsors – na een mogelijke medaille van Thiam. Evenmin is duidelijk welke afspraken zullen gelden voor de komende kampioenschappen.
Het laatste woord is er alleszins niet over gezegd.