De Keniaanse atletiek kreunt onder een groeiende dopingscrisis.
Nadat hij in december vorig jaar 2u02’05’’ in Valencia had gelopen en eind april in Londen 2u02’27’’, kondigde Sabastian Sawe afgelopen zomer aan dat hij met een streng antidopingprogramma zou starten in de aanloop naar de marathon van Berlijn, eind september.
Hij zou 25 onaangekondigde tests ondergaan, onafhankelijk uitgevoerd door de Athletics Integrity Unit en gefinancierd door zijn sponsor Adidas. Sawe wilde aantonen dat hij clean was, vooraleer hij in Berlijn opnieuw een toptijd zou realiseren: 2u02’16’’.
Het statement van Sawe kwam niet toevallig. De reputatie van de Keniaanse afstandslopers ligt al langer onder vuur. De twijfels laaiden opnieuw sterk op toen Ruth Chepngetich eind maart dit jaar betrapt werd op het maskeringsmiddel HCTZ. Ze liet een waarde optekenen die 190 keer hoger lag dan toegestaan.
Chepngetich (31) had vijf maanden eerder, op 13 oktober 2024, in de marathon van Chicago het wereldrecord verpulverd – met bijna twee minuten. Uiteindelijk bleek het te mooi om waar te zijn. Toch blijft haar wereldrecord staan, aangezien de positieve test niet na de marathon van Chicago werd afgenomen. Ook haar prijzengeld – 100.000 dollar voor de overwinning en 50.000 dollar voor het wereldrecord – mocht ze behouden. Daarmee stegen Chepngetichs totale verdiensten in de marathon tot ruim 900.000 euro.
Op haar palmares, met onder meer een wereldtitel en drie zeges in Chicago, kleeft nu een smet. Maar zelfs als ze, zoals verwacht, geschorst wordt voor minstens twee jaar – het onderzoek is nog lopende – is haar financiële toekomst verzekerd. Dat is een van de redenen waarom zo veel atleten in Kenia dopinggebruik riskeren: de geldelijke beloning van succes op het lucratieve wegcircuit achten ze groter dan het risico om positief te testen.
Toch worden ze massaal betrapt door de Athletics Integrity Unit. Volgens de jongste Global List of Ineligible Persons staan 142 Kenianen op de lijst van 669 geschorste atleten wereldwijd, goed voor meer dan een vijfde. Ter vergelijking: eind 2022 waren dat er nog ‘slechts’ 54.
In 2022 beloofde de Keniaanse regering om tot 2027 25 miljoen dollar te investeren in antidopingbestrijding, maar veel resultaat heeft dat nog niet opgeleverd. Meer zelfs: het Wereldantidopingagentschap (WADA) dreigde er onlangs mee het Keniaanse antidopingagentschap ADAK als non-compliant te bestempelen wegens herhaalde tekortkomingen.
Volgens Keniaanse media wist ADAK dat voorlopig te voorkomen, nadat president William Ruto het agentschap had opgedragen om ‘alles te doen wat nodig was’. Of dat een keerpunt wordt, valt nog af te wachten.
